Цалчинмур ЦIувкIрату ливчIун ур ца фронтовик

Аьлил СантIуев

Дяъви байбишин хьхьичI гьантрай, Буйнакскаллал педучилищагу марцIну ххювардай къуртал бувну, оьрмулул 16 шинавусса СантIуев Аьлил ххарину зана хьуну ур буттал шяравун, 1-мур ЦIувкIрав.

ЯтIул дипломращал шяравун увкIсса ванал хъунмасса гъира бивкIун бур школалий учительну зун, амма дяъвилул, чIявусса цайминналссагу бувсса кунма, ваналми хияллугу цIан ттуруллавун бахьлаган бувну бур.


ПатIимат Рамазанова
Учительну зунсса чIунгу дучIантIиссар, цал ватан душмантурая мурахас дуван аьркинни тIисса пикри багьсса чIаважагьил райондалул военкоматрайн лавгун ур, цува аьрайн тIайла уккияра тIий. Амма му, аьрайн къаувцуну, налогирттал инспекторну зун тIайла увккун ур. ЧIунархIалми аьрай талай буни, къинттуллух зун къачча тIий, военкоматрайн заназисса ­Аьлил 1943 шинал аьрали ишру лахьлан Ттуплислив тIайла увккун ур. Мунащал Дагъусттанная ялагу 360 инсан ивкIун ур.

ЦIу бутIуй ва артиллериялул кьюкьлуву ивкIун ур, яла полк­рал командирнал ва разведчиктал хIадур бувайсса командный полкравун тIайла увккун ур.
Вара шинал сентябрь зуруй ­Аьлил усса 415-мур артиллериялул полк дяъви къизгъиннийн, Донбассрайн, багьну бур. Аьлил разведкалул отделениялул командирну ивкIун ур.

Днепродзержинск шагьрулучIа Днепр неххал ялтту бивкIун бур Европанаву яла аьнтIикIамур ламу, цуппагу шанна зивулийсса. БачIвасса кьаллая плотру дурну, миннуй Днепр лахълан багьну бур. Му ппурттуву кка­ккан дурсса чувшиврухлу лайкь хьуну ур цалчинмур аьрали бахшишрангу – ЯтIул ЦIукул ордендалун. Аьралий ххуллурдал ва увцуну ур Чехословакиянавунгу, Польшанавунгу. Дяъви къуртал хьуну махъгу шин ва дачIинний Германнаву авцIуну ур.

— ХIаписартал биялну бакъа, сайки гужрай кунма, аьрали училищардавун дуклан гьан буллай бияв, 1950 шинал навагу, хъунама сержант, Латвиянавун, Алуксненнал зенитрал ва артиллериялул училищалувун дуклан увхссияв, — тIий ур Аьлил.

Жагьилсса лейтенант къуллугъ буллан зана хьуну ур МахIачкъалаливсса артиллериялул полкравун, мугу тани бивкIун бур МахIаммад ХIажиевлул цIанийсса кIичIиравусса телевышкалучIа. 1960 шинал ноябрь зурул 7-нний Ураллал ялувсса ссавний американал разведка дуллалисса У-2 самолетгу руртун, летчик Пауэрс ясирну увгьуну ивкIун ур. Шпион-самолетирттая ссав ядуллан МахIачкъалалия Киров шагьрулийн бизан бувну бур Аьлил къуллугъ буллалисса полк, му артиллериялул батареялул хъунаману ивкIун ур. Хъунмур оьрму гьан бувну бур ватандалул ссав ядуллай. Ураллай къуллугъ кьабивтун бур полковникнал чиндалуву, бригадалул командирну.
Дагъусттаннайн зана шайхту, тамансса шиннардий зий ивкIссар «Дагводремстройрал» отделлал хъунаману.

Рамазаннул арс СантIуев ­Аьлил ур ватандалухсса ччаву жагьилтурал дакIурдиву цIакьгу, гьазгу дуллалисса давурттив дуллайнува. Шиккува бусан, ванал сипталийнур шагьрурдайсса ЦIувкIуллал жямат цачIун батIлатIисса давурттивгу дуллай байбивхьусса. Ва хIакьину душнил Зинаидал ва куявнал МахIаммадбаглул, вайннал наслулул вив лавсун, аякьалий ва хIурматрай ур. ВаначIан хIакьинусса кьинигу маслихIатрал хъирив бучIай.
ДакIнийхтуну барча уллай буру 1-мур ЦIувкIуллал Жяматий­сса Советрал цIаниятугу, агьалинал цIаниятугу Аьлил СантIуев. ЦIуллушиву дулуннав!