Вайнналли жулва билаят ххассал бувсса

Амир Амаевлун Лениннул премия дуллусса щинчIав кIулну къабикIайссия.

Ххувшаврил байран гъан хъанахъисса гьантрай жува дакIнийн бичлан бикIару жулва билаят душманная мурахас бувсса вирттал, мукунма дяъвилул хъиривсса шиннардий паччахIлугъ ччаннай дацIан дуллай бивкIми, билаятрал державалул статус цIакь дуван биялсса захIмат бивхьуми. 1972 шинал институт къуртал бувайхту, луртандарай­сса хIаписар хIисаврай, на кIира шинайсса БАМ буллан тIайла увккунав.

Жул часть дия Хабаровскаллал крайрайсса Ванино тIисса портрай. Жу БАМ-рал махъра-махъмур къяртта, Сахалиннайн паромру тIайла буккавансса Ванино-Холмск-Сахалин переправа дуллай буссияв. Ванино портрал чIарав бия цамургу порт: Совет Гавань, Архмур Машрикьуллал щинал лултту дуккай лодкарду дацIан дувай­сса база.

Микку политикалул дарсругу дикIайва. Ца мукунсса дарсирай хIаписартурал хьхьичI ихтилат бувна Совет Гаваньдалиясса адмиралнал. Ххуйну дакIний бур, адмиралнал кIийлва-шамийлва тикрал бувшиву таний яла сий думур ярагъуннин хIисавну бивкIшиву атомрал совет лодкарду. Американангу яла нигь дикIайва билаятрал дазурду ядуллалисса ми лодкардая. Му иширая нигь дуну, тайннал жулва билаятрайн гьужумрай буккансса гьутругу къабикIайва.
Ттун танийва кIулссия ттула ватандалул инсаннал, И.В. Курчатовлул цIанийсса атомрал энергетикалул институтраву зузисса Амаев Амирдул, Лениннул премия ларсшиву. Амир ххаллил акъасса, пахру-ххаралия архсса инсан ия, ватандалул агьлулущал хьунаавкьунигу, къабусайва Лениннул премия ссахлу дуллуссарив. Жун му кIул хьуссагу так кьура шинаватур.

Амир Амаев ивкIссар гьамин тай цалчинсса атомрал щинал лултту дуккай лодкарду дурминнавух. Буттал кIанттул цIанийсса дяъвилул шиннардий Амир Ух­ссавнил Къапкъазнаву талай ивкIссар ва захIматсса щаву дирну махъ аьрая шавай тIайла увк­ссар. Дяъви къуртал хьуну махъ ва дуклан увхссар Москавуллал инженертал- физиктал хIадур байсса институтравун (МИФИ). Ва институт къуртал байхту, зун тIайла увкссар Атомрал энергетикалул институтравун, тикку зийгу дурссар 61 шин. Зийгу ивкIссар атомрал бомба ляхъан бувсса академик Курчатовлущал ва академик Александровлущал архIал.

Дяъви ккавксса фронтовик Амирдун ххуйну кIулну бивкIссар цалла даву билаятрал мюхчаншиву дуруччаврин цуксса агьамшиву дусса даву дуссарив. Дяъвилул хъиривсса шиннардий ччя­сса мутталий Совет Союзрал ядерданул къалхан хIисаврайсса давурттив дуван багьлай бивкIссар. США-нал ва Ингилиснал мурад бивкIссар, ядерданул бомбарду бивчуну, Совет билаят ппив-ххив бувну бухлаган бувансса. Хъинну ялув бавцIуну зий бивкIссар совет аьлимтал. Ми цалчинсса атомрал лодкардал реактордал корпусру буваврихлур 1963 шинал Жаб­раиллул арс Амирдун Лениннул цIанийсса премиягу дуллуну диркIсса. Ва Дагъусттаннал элмулул цIанихсса ишккаккур, атомрал энергетикалул ва промышленностьрал ветеранни, лайкь хьу­ссар чIярусса хIурматрал лишаннан ва бусравсса цIардан.

Техникалул элмурдал доктор, профессор Амир Амаев 90 шин хьуннин зий ивкIссар Курчатовлул цIанийсса атомрал энергиялул институтрал хьхьичIунсса элмий­сса зузалану.
Совет билаятрал мюхчаншиву дуруччаврил цIанийсса давриву бюхттулсса бутIа бивхьусса, Лениннул премиялул лауреат Амир Амаев цукуннив дагьайкунсса къулагъас къадурнува ливчIсса куна чIалай ур. 2017 шинал Дагъусттаннал каялувчинал МахIачкъалаллал цания ца кIичIираваллин Амир Амаевлул цIа дизансса хIукмулий къулбас дурну дуссия, амма хIукму ча­гъарданийва ливчIссар.
Жунма бувчIлай бур, гьайгу-дайгу Амир Амаевлул цIа дизара тIун МахIачкъалалив чIявусса проспектру бакъашиву. Амма ца цахъи хъунмасса кIичIиравалу (къа переулок!) лявкъуну Амир Амаевлул цIа дизан аьркинни.

Мунал билаятрал ядерданул энергетика ва мюхчаншиву дуруччаврил даву гьаз дуван бивхьусса бутIа кьимат къабивщуну битан къабучIиссар. Да­гъусттаннал ва МахIачкъалаллал хъунимигу Амир Амаевлул цIа кIичIираваллин дизан багьлай бушиврий жува мукIру буван аьркинссар. Му жулва буржри. ХхюцIалунниха лирчусса шиннардий Амир Амаевлущал хIала-гьурттуну зий бивкIсса жугу, Москавлийсса дагъусттанлувтал, гьашинувагу Амир Амаевлул цIа МахIачкъалаллал цания ца кIичIираваллин дизанссар тIисса тамахIрай буру.

Даниял Шабанов, Москавливсса «Дагъусттан» культуралул центрданул
Президиумрал член
ХIажи Аьлиев, цалчинмур ранграл капитан, Москавливсса «Дагъусттан» культуралул центрданул вице-президент