«ПаччахIлугърал къуллугърай зунсса пикрилий ура»

ДакIнийхтуну жувагу ххари шару, цайминнахьгу бусан ччан бикIай хIакьинусса жула жагьилтураву бюхъу-бажар бусса, итххявхсса оьрчIру-душру хьунабавкьусса чIумал.
Ххари шару, миннайн хъар хъанай буну тIий жула ялун бучIантIимур. Ва ххуллухсса жул хъамаличу хьунни ЦIуликъяннал шяравасса Аьлил ва Хузайнатлул арс Нариман МахIаммадов.

2008-ку шинал Къизлардал райондалийсса Аверьяновкаллал школагу къуртал бувну, Нариман увххун ур дуклан М. Ломоносовлул цIанийсса Москавуллал университетрал дунияллул политикалул факультетрайн. Дуклакисса шиннардий практикалий ивкIун ур ПаччахIлугърал Думалуву Владимир ЖириновскийчIа. Мунияр махъмур ванал практика хьуну дур Чил билаятирттал иширттал министерствалий. 2013 шинал ЯтIул дипломрай университетгу къуртал бувну, увкIун ур Дагъусттаннайн.

Зий ивкIун ур Дагъусттаннал педуниверситет­рал пресс-службалий. Мунияр махъ цаппара шиннардий жяматийсса давурттахун агьну ивкIун ур. Жагьилтурал организациялий каялувшиву дуллай, дурну дур чIярусса личIи-личIисса мероприятияртту, литературалул кружокру. Мюнпатсса, дакIний личIансса хьуну дур ванал сипталий дурсса жагьилтурал респуб­ликалул къуллугъчитуращал­сса хьунабакьавуртту: Ухссавнил Ккавкказуллал иширттаха зузи­сса министрнал хъиривчу Ризван ГъазимахIаммадовлущалсса, таний республикалул БакIчинал кумагчину ивкIсса Деньга Халидовлущалсса ва м.ц.

Нариман кIийла гьуртту хьуну ур Машукрай хьусса форумрай. Гьармуних гъира бусса жагьилнал ххишаласса кIулшивуртту ласун дирирсса сант тачIавгу ита­къадакьайсса диркIун дур. Москавлив бувккуну бур политологиялул школа, МахIачкъалалив – мукунмасса «Каспий» тIисса школа.
ЦIана Нариман дуклай ур Дагъусттаннал педуниверситет­рал политологиялул кафедралул аспирантуралуву. Зий ур «Гулливер» школалий, обществознаниялул ва тарихрал дарсирдал учительну. Цува учительгу, ванал дарсругу ччяни ххира хьуну дур дуклаки оьрчIан. Уттигъанну Нариманнул тIивтIуну бур ораторнал магьиршиву лахьхьин дайсса курсру. Мукунсса школа ванал цал цала бувккуну бур, яла, цанма кIулмур цайминнангу лахьхьин бансса ихтияр ласуншиврул, Мос­кавлив бувккуну бур тренертуралми курсругу.

-Ттун хъинну ххуй бизай учительнал пиша, гъира бикIай ттунма кIулмур цайминнахьгу бусан, цайминнангу лахьхьин бан. Ораторнал магьиршиву ла­хьхьин дайсса школа жула жагьилтуран чара бакъа аьркинсса школану чIалан бивкIунни ттун, хаснува школалий зун ивкIун махъ. ЧIявуми оьрчIру, кIулшивуртту дунура, ми ккаккан дан къасисласисса, лявкIусса бикIай. Школалий дуклакисса чIумал навагу мукунсса икIайвав. Мукунсса оьрчIру итххяххан бан аьркин­ссар. Аьркинссар оьрчIан ла­хьхьин бан мяърипатрай ихтилат бан, цаманах вичIи дишин. Ттун ттунмагу ва школа буккаврия мюнпат хьунни. Мунияту пикри хьунни укунсса курсру тIитIин. Цалсса на ми нава зузисса школалий тIивтIуну ура. Цахъи махъ, сант шайхту, личIисса къатраву зузи банна, студентъталгу кьамул булланна, — тIий буслай ур Нариман.

— Нариман, кIулли вин луттирду ккалан ххирашиву. Цума ур вин яла ххирама чичу?
— Му тIайлассар. На чIявусса луттирду буккара. Оьруснал чичултрава ттун яла ччисса ур Федор Достоевский. ЦIанагу «Бесы» ккалай ура. Цайми билаятирттал классиктурава яла кьамулсса ур Виктор Гюго. Яла ххирамур лу – «Отверженные». Ххирар мукунма Д. Лондон, А. Дюма.

— Цукун ивзри вин В. Жириновский? Телевизорданувух мунах вичIи дирхьусса чIумал, му Ккавкказ миллатрал агьлу къа­ххирасса усса кунма бизай.
— Му камералул хьхьичIсса иш бикIайхьунссар. Цаппара зурдардий мунащал хIала-гьурттуну уну, мукунсса зат асар къавхьунни. Ва ялагу, Жириновский ххишаласса эрудиция дусса инсан ия.

— Оьрмулуву, давриву винма эбратсса, винма кумаг бувсса щил цIарду кIицI давияв?
— ХьхьичIва-хьхьичI ттун хъунмасса барчаллагьрай кIицI дан ччива ттула нитти-буттал цIарду, оьрмулуву чIявусса ккавкнугу, дакI къадурккун, яхI-къириятрай оьрму бувтсса. КIицI дан ччива оьрмулул 90 шинавун увхсса, ххаллилсса, жяматран бусрав­сса ттаттал НурмахIаммадлул цIа. Мукуна чIявусса иширттаву ттуна эбратну хьусса, ПаччахIлугърал Думалул депутатну ивкIсса, ттула ниттиуссу Мямма Маммаевлул цIа.
Жува бикIару американал киносуратирттай ххуй дирзмур гьаз дуллай, лахъа-хъун дуллай, эбрат ласунсса цикссагу инсантал жула лагма-ялтту бунува, жула-жула нитти-буттая тIайла хьуну, хъунисса аьлимтурайн, чичултрайн, спортсментурайн бияннин.

— Нариман, кIуллив вин лакку маз, лагарав шяравунгу?
— Лакку маз ттун кIулли. Ваниярвагу ххуйну лахьхьинсса пикрилийгу ура. Ниттил маз кIулшиврул жува гьаз буллали­ссару, бюхттул буллали­ссару. Лакку маз кIулшиврулли хьхьичIва-хьхьичI на лаккучу ушиву бусласисса. Ттун ххирар ниттил мазгу, бу­ттал шяравалугу. Гьарица шинах ияй­ссара шяравунгу.
— КьюлтIсса зат бакъахьурча, ттиния тихуннай­сса вила планная буси.

— Та-бунугу паччахIлугърал къуллугърай зунсса пикрилий ура. «Мой Дагестан» конкурсраву ттун ва ххуллух тIайлабацIу къавхьунни. ЯлунчIилгу гьуртту хьун­сса пикрилий ура. ПаччахIлугърал къуллугърайхчIин халкьуннан ттущава шайсса кумаг буллан ччай ура.

— Ихтилат къуртал буллай, ци учивияв жагьилминнахь?
— Ччан бикIарча, бан къашайсса цичIав бакъассар. Та­чIавгу зуйннасса, зула каши-кьудратрайнсса вихшала макьукьару. Жунма ца оьрму буллуну бур, хIарачат бувара му лайкьну бутан.
— Барчаллагь, Нариман. ДакIниймур дузрайн бу­ккан бансса каши-кьудрат дулуннав.

Ихтилат бувссар
Андриана Аьбдуллаевал