Аьралитурал уздансса ирс

[dropcap]Г[/dropcap]ьарица мудангу, Ххувшаврил байрандалул гьантрай жува дакIнийн бутлан, лахъа-хъун буллан бикIару Ватан дуру­члай, бюхттулсса Ххувшаву гъан дуллай, жандалия ка гьаз дурну, талай бивкIсса вирттал. ХIайп, хIакьину ми лапва чансса ливчIун бур жула дянив. Дяъвилия зана хьун кьисмат хьумигу, дяъвилул щавурдалгу, тай захIматсса шиннардий бувхIуцириннулгу аьйплу бувну, ччяни дунияллия лавгун бур.  Ххари хьунсса зат бур, миннаща цала дурмур ядансса ва гихуннайгу лайкьну дачин дансса ххаллилсса наслу кьабитан бюхъаву.


Андриана Аьбдуллаева
[dropcap]У[/dropcap]кунминнавасса бур ЧIур­ттащиял шяравасса Къушихъал ва Хановхъал агьлу-авладраясса уссурвал Муса ва Каримуллагь Аьлиевхъулгу. Мюрщину буна нину-ппу ливтIуну, ятинталну ливчIсса кIиягу уссу хъуни бувну, ччаннай бацIан бувну бур ссурахъу Рукьижатлул. Му чIумал вайннан цаннан 12, цаннан 9 шин диркIун дур.

Буттал хъачI асар къархьу­сса, ниттил цIани къаккавксса вай оьрчIая кьянкьа-кьурчIисса, итххявхсса инсантал бувккун бур. Дяъви байбишин хьхьичIсса шиннардий Муса ялапар хъанай ва зий ивкIун ур Туркманнаву. ХьхьичIва чIявусса лакрал чиваркI цала маэшатрал хъирив, Дянивмур Азиянал билаятирттайн хIалтIилухун лагайсса бивкIссар. Мукун лавгун, Ашхабад шагьрулий заргалну зий ивкIун ур Мусагу. Дяъви байбивхьусса шинал шяравун учIан увну, кIичча тIайла увккун ур аьрайн. 1941 шиная айивхьуну, 1946 шинайн бияннинсса дяъвилул ххуллу бивтун бур Мусал. Талай ивкIун ур 228-мур инженертурал ва сапертурал батальондалул 32-мур бригадалуву. Гьуртту хьуну ур чIярусса къизгъинсса талатавурттавух.
Ца талатавриву щаву дирну, контузиялул хьуну ивкIун ур. Ва лайкь хьуну ур кIира ЯтIул ЦIукул ордендалун ва чIярусса медаллан.

Хъуннасса къучагъшиву кка­­ккан дурну дур ванал Зе­ландс­кий бачIи жазиралийсса аьра­ли операциярттаву, жула ­аьрал нанисса ххуллу минардая марцI буллай. Муса цIакьсса, нигь-ццах къакIулсса сапернан ккаллину ивкIун ур, мунияту яла захIматми ва нигьачIаву думи кIанттурдайн гьан айссагу ивкIун ур.

Лахъисса дяъвилул ххуллугу бивтун, наградарттащал буттал шяравун зана хьусса Мусан бизан бувну, шяраву гъан-маччами къалявкъуну бур. Миннал хъирив лавгун, ЦIуссалакрал райондалий ЦIуссачIурттащиял шяраву бувтун бур гихунмайсса оьр­му. Зий ивкIун ур колхозрал давурттай. Аьпалул хьуну ур 1953 шинал, цувагу Сталин ивкIусса кьини.
— На 5-6 шин хьусса оьрчI ияв. ДакIний бур шяраву, Дя­гъулул кьинир тIий, лухIисса ттугъру лавхъун. Халкь, гьуя-гьарай тIий, аьтIий бия. Миннаяр хъинну аьтIий навагу уссияв, — дакIнийн бутлай ур Мусал арс Залимхан.

[dropcap]Ц[/dropcap]укун багьну бур Мусал чIи­вима уссил Каримуллагьлул кьадар чирча, муналгу цала оьрму аьралуннацIун бавхIуну бур. Ванал къуртал бувну бур Бакуй леххултрал училище. Дяъви къуртал хьуну махъ зий ивкIун ур Воронежрай леххултрал полк­рал командирну. Яла вайннал полк Чачан-Ингушнавун бизан бувну, тикку къуллугъ буллай ивкIун ур. Мичча Каримуллагь увцуну ур Грознай шагьрулул аэропорт­рал хъунаману. Микку 25 шин дурну дур, цал командирну, яла — хъунама диспетчерну.
КIилчинмур Чачаннал дяъви байбивхьусса чIумал, захIматсса щаву дирну Каримуллагь уттуишин увну ур Ставрополлал аьра­ли госпитальданий. Гиккува къурталгу хьуну ур.

Букъавсун къабучIир, ххаллилсса аьралитурал ирс лайкьну бурувччусса, Мусал арсная Залимханнуя. Ванал къуртал бувну бур Нальчикрай автомобилданул институт, мира шиннардий бувккуну бур Ростоврай Лаваймур партиялул школа. Къуллугъ буллай ва личIи-личIисса жаваблувсса давурттай зий ивкIун ур кьатIаллил билаятирттай – Германнаву, Венгриянаву, Чехословакиянаву. Авгъаннаву дяъви нанисса шиннардий ва цимилгу тIайла увккун ур Чехословакиянава Кабуллайн ва Термезлив, жула аьра­луннан аьркинсса техника ва кьай-кьуй диян дан. Совет Союз тири-хъири хьуннин къуллугъ буллай ивкIун ур Бакуй аьра­луннал бутIраву. Ми шиннардий дуллуну дур ванан майорнал чингу.

Мунияр махъ Залимхан Кас­пийскаллал 6-мур училищалуву аьрали хIадуршиндарал (НВП) ва тарихрал дарсру дихьлай ивкIун ур. Яла зун ивкIун ур шагьрулул военкоматрай, педагогикалул отделданий каялувшиву дуллай. Шиккугу хъунна­сса даву дурну дур ванал, чIава жагьилтал аьралуннаву къуллугъ бан хIадур буллай.

Залимхан ур «Заслуженный ветеран Вооруженных сил и труда», «Заслуженный наставник молодежи Дагестана». ЧIярусса шиннардий дакIнихтуну бивхьусса захIматрахлу ванал лайкь дурну дур хIукуматрал наградартту. Зувирахъул шинну дурну дур Залимханнул Каспийск шагьрулул военкоматрай зий. ЦIанагу жяматийсса давурттаха зий ур. Ва ур Каспийскалийсса аьралитурал буттахъал комитет­рал председатель ва аьралитурал хъунама поручитель.

Аьралитурал ирс бяличIан къабитлай ур Залимханнул душнил арс Ханов Карин. Ванал къуртал бувну бур Пермь шагьрулий Виваллил аьралуннал институт. Шичча тIайла увккун, цIана ва зий ур Москавуллал областьрайсса Обнинск шагьрулий техникалул роталул замполитну.
Итххявхсса, гьунар бусса жагьил ур.
Щак бакъар вайннал гихунмайсса наслугу буттахъал цIа лайкьну дуруччин­сса яхI-къи­рият дусса бикIан­тIишив­рийн.