«Дарссунни дакIнил къюву»

[dropcap]Ш[/dropcap]яъваннул арс ХIасан КIурухов жуятува батIул хьуну вай гьант­рай бартларгунни дурусну ца шин. ГьантIиссар уттигу, ца-цаних тIий, цимирагу шин. Шинну циксса гьарчагу, ХIасаннухсса жула мякь тIурча, личIантIиссар ялу-ялун гужлан хъанай. Му азгъунсса мякь жува, бювхъуссаксса, лиххан буллантIиссару, жунма ирсирай ва аманатрай ХIасаннул кьабивтсса поэзиялул асардал ххуттардийну, ххув тIунтIиссару миннуя, кIирисса кьини щаращул щиная кунма.
Цала ца назмулуву шаэрнал куну бур: «Гьис-гьис тIисса дюхлулий Дарссунни дакIнил къюву», — куну.
Ца шинал хьхьичI дарссуну дайлиртIунни ХIасаннул дакIнилгу, чур­ххалгу къюву. РахIатну уттуивхьунни Буттал кIанттул аьрщараву.
Амма жуллами дакIурдил къюву личIантIиссар къадаслай ттигу хъинну хъунмасса хIаллай!


ХIасан КIурухов

***
Оьмал-БакIул бакIрая
Уруганна лагмава,
Увччу хьуннин хIачIанна
ШамратIаясса гьава.

Майдан Вихьулла арийх
Цал ттигу ябитанна,
МурцIуиттав кьюрчусса
Макьгу личин ританна.

Ттун ватан ххирассар тIий,
Ганз къабулланна хъуру,
Ххирар тIий, ххяхха буклай
КъабивкIссар буттахъулгу.

Амма диркIссар гайннаву
Хъит-шит чансса чувшиву.
Хъуни-махъру къабуслай
Яхъанансса хъуншиву.

Азардахъул шиннардий
Хъун дурссар гайннал Ватан,
Шайвавли жущарагу
Гайннал кьариртмур ядан?

Вана Вихьуллал щарнийн
Бургъил тIинтту зизавай:
Нава шикку лявхъусса
Щукру хъунасса Заннайн!

***
Марч бивщукун, байбишай
Мурхьирдал аьлагъужа,
МаркIачIан бувксса барзгу –
ДакI хъинсса лакку къужа.

Пахъ дагьну дур ттул щаргу
Щуну-зунттул щутталу,
Шярава хъун ххуллугу
Ливхъун най бур уттану.

ЩяивкIун ура, дакIгу
БарзунттацIун дарзуну,
Цимигу шинай дуллай,
Къуртал къархьу ларзулу.

Яхъанан кьаст дуссия
Вихьлив, буттал къатлуву –
Ттул кьастру лув лирчIунни
КIусса чIумул къатлилу.

Бакъачулийнмай хьунни
Ттул оьрмулул хьулурду,
Дунъяллул вайварттаву
Бяйкьунни ттул ххуллурду.

Алвагь дакIнил асарду
Ири-иривнайх бачIав,
КъабучIимунил кIичIу,
НахIала буллай, хIачIав.

Тти гьа хьуну бур дакIнин
Оьрмулул аьлагъужа,
Шавай ур ттуявагу
Иминсса лакку къужа.

Амма акъара хIайп тIий
Оьван бувтсса оьрмулий,
Ванахха марч ттуйх ках тIий
Буттал къатлул бухкIуллий.

ХьхьичI­ажарттащал

ЦIаннал хъува хъякувкун,
Чаннал кIурх кIутта дучIай,
ЧантI кусса базурдавух
Тазасса дюхлу кIучIай.

ХьхьичIажарттащал ивзун,
ЩяивкIун ура хъюву,
Гьис-гьис тIисса дюхлулий
Дарссунни дакIнил къюву.

Бару бувсса барзунттал
ЦIан-чани кIилирчIунни,
Лахьхьусса ххажалатру
ЦIаннавура лирчIунни.

Щуну-зунттул лахъшиву
ЧIалан риртунни хьхьунил,
Ццах чин дунни пахъшиву
Ччясса лелуххул чIунил.

Зунзулчаннал зумардай
Лап чаннура на хьусса,
Ци бави – вай лахIзардай
Шану бикIай нахIусса.

Танмалшиву ххи хьуну,
Тяту буллай личIара,
ЧIарах лагай макI хьуну
Ччясса кIюрхнил ишара.

Щукру хIакьинувагу
Бювхъусса ччяни изан,
Щукру ккавксса цал ттигу
ЦIусса кьинилул биза.

Ци кIулссар ттун кIа Заннал
Ци чивчуну буссарив.
Укунсса кIюрхру ттигу
Дуссарив, дакъассарив…

Бухсса диван

Дарусса гъинтнил
кьини, Вихьлив,
Лагабургъил тIинттал
дурцIусса ларзу.
Танийва, аьпабиву,
буттал лавсъсса
Бухсса дивандалий
ЩябивкIун бур:
Ттул нинугу, щарссагу,
душругу.
Ца бухсса дивандалий –
Ттул лавгмургу,
ХIакьинусса кьинигу,
БучIантIимургу.
Ца бухсса дивандалий –
Ттул талихIгу,
Ттул ччавугу,
Ттул вихшалагу.
Ца бухсса дивандалий —
Ттул щала оьрмулул мяъна,
Ттул щалла дуниял.
Хъунмашиву ва чIивисса
дивандалул!

***
Ина цIияллайн лавхъни,
Ттул аьжаивсса Изай,
Ссурулусса цIурттигу
Ссапалун къавтIун бизай.

КIюрххицIунмай щинав най
Ина хIисав хьутари,
Ссавнил вин пишкаш бувай
Бургъил тIинттал гудари.

Ина ардарах найни,
Суждалий бацIай чIаллу,
Вил мурччив тIутIиври тIий,
Хъяврин шай чIимучIалтгу.

Ина чунмай гьарчагу,
Аглан хъанай вил ялув,
ИттацIанттал хъаттирдай
Левххун бачай ттул яру.

***
Зинан

Къювурдал къама бугьлай,
Ларгссар ттул цимигу инт…
Танийсса ттул хьхьурдугу –
Ццаххандарал Лабиринт.

Ссувайшиврул гьивурду
Циксса дурххурвав чурххал?
Щукру бусса тти ина –
Ттунсса Ареаднал ххал!