КъакIулну бивкIмур кIул шаву

Жул ЧIурттащиял шяраву буссар хъунмасса ччянива бувсса мизит, кIиву буссар цIанагу та чIумаласса усттартурал каних бувсса аьламатсса михIравгу.
Бусан ччимур вари. Шяраву ивкIссар тIий бур мукьа щайх диндалул (дурккучу). Миннаяту, щайх Ибрагьимлуяту, щайх Абубакардуяту, щайх Аьвдулкамаллуяту ва мунала арс Камаллул АхIмадияту, ЦIуссаЧIурттахь яхъанахъисса учитель Агъа Жабраиловлул чирчусса макьалартту дуркссар «Илчи» кказитрай хьхьичIрагу.


ХIажиев МахIаллинал оьрчIал магъи-чIира цIу бувну тIий, яхьуну бур щайх Аьвдулкамаллулмур зиярат, вайми зия хьуну бур. КIа мизитраву зий ивкIун ур Аьвдулкамал тIисса щайх ва мунала арс Камаллул АхIмади.
Ца кьини оьрчIал буттахь куну бур, мизитравун чак бан бувкIсса инсантурал уссахгу урувгун:
— Мяммай, ттуща вай уссал заллухъру цума алжаннавун, цума дуржагъравун гьанссарив бусан хьунссар, — куну.
Микку буттавун хIучI багьну бур ва оьрчIахь куну бур: «Утти жува личIи-личIисса мизитирттаву зун аьркинссару. Ина бю­хъавай тай Агъуллал, Къурагьиял чулийнай насу, винма аслахIсса кIанай зунссарача», — куну.

Рязи хьусса оьрчI лавгун ур. Гьаннайсса, му оьрчI — чIава жагьил АхIмади цана аьркинсса инсан ушиву чIалай, Къурагьиял райондалийсса Гелхан тIисса мизитраву зун ацIан увну ур.
Тамаша бизансса зат му бур: АхIмадин ЧIурттахь цала буттал увкусса «акбарданул» чIу баяйсса бивкIссар тIар, яла цалагу учайсса бивкIссар тIар «акбар» .

ЧIун ларгун дур хъуннасса. Камаллул АхIмадил бакIрачIан бувкIмургу тания шинмай кIулну бакъая. Хьхьирийн бигьалаган лавгсса кIанай, «Лезги газетрай» отделданул хъунаману зузисса Нариманнущал кIул хъанахъи­сса ишираву мунал ттухь чассара увкукун, учав на Лакрал райондалийсса ЧIурттащатуссара куну. МахIаттал хьусса Нариманнул увкунни: «Зул шяравучу ивкIун ур жул шяраву мизитраву зий. Жул шяраваллийн Хпееж учай­ссар», — куну.

Мунал бусаврийну, ца хъуннасса даралуву дирхьусса 6-7 шяраваллил бивкIу-буккулулсса буллай ивкIун ур АхIмади. Му муксса бусрав хьуну урхха кIанттул халкьуннан, АхIмадил аманат бувсса бюхттулсса бакIуй гьавгу дурккун, увччуну, мунал гьаттал ялув, бувну бур зиярат.

Мунал кулпатрая оьрчI-бакIунная Нариманнун цичIав кIулну бакъар. Так му буслай ур АхIмадил ишла дуллай ивкIмур — янна-ус, тIахIни-кIичIу цIанагу халкьуннал бусраврай ядуллай бушиву, мунал зияратраву дирхьуну. КIа даралунгу мунал цIа дирзун, учайсса бур миннал мазрай: «ЧIорттах даре» куну – му ЧIурттащатусса ушиву кIулну (ЧIурттал дара).

На ва иширая бувсъссия шяраваллил тарихгу кIулсса ва мунил хъирив авцIусса, Хасаев Аьлихь ва жула шяраватусса Хасаева Гулшаннухь. Миннащал жу маслихIат ккаккарду, кIа Къурагьиял райондалийсса Гелхан ва Хпееж шяраваллавун бивну, Камаллул АхIмадиятусса тIайламур кIул бан.

ХIусайн Давыдов,
ш. ЧIурттащи