«Илчи»-маслихIатчи

ЦIуллу-сагъшивруцIунсса маслихIатру

Ангиналунсса халкьуннал даруртту

Буруччара кьакьари интту-ссуттил

Ангина – му захIматсса, инфекциялийхчил лахъай­сса (острый тонзилит) цIуцIавур, лахъайссар, цурдагу чIяруну гьавалийхчIин. Инфекция дагьан бюхъайссар дукралийхчIингу, хIачIиялийхчIингу.
ЧIяруну ва инфекция сукку дайссар стафилоккок бактериярттал, бюхъайссар дайдишин инсан аьвкъу-гъили хьунугу, иммунитет лагь хьунигу.
— Ангиналул къашай шай оьрчIругу, хъунимигу, 35-40 шинавун бивми хъиннува къа­шай шай интту-ссуттил. АнгиналийхчIил ялун личин бюхъайссар дифтерия, скарлатина, грипп, коклюш ва цаппара­сса оьттул цIуцIавурттугу.
-Ангина дусса инсаннал температура гьаз шайссар 39-40 градусрайн дияннин, кьакьари цIун бикIайссар, за дюкьлакьийни — хъиннува, цирда миндалиннугу, ятIулгу ларгун, гьузи лархъун дикIайссар. Бюхъайссар ттурчIавун къюву дуллан, бакI цIун, зурзу биллан.

Ишла бара машакугу, хьилиянгу

Гьай-гьай, кьакьари цIий бур куну, жува цаягу хIа­кинначIан къалечару, шаппа жула жува хъин буллан бикIару.
-ХьхьичIра-хьхьичI – гъилисса хIачIия. Гъилисса накIлил стакандалуву ца чяйлул къуса ницIал дирхьуну, ххуйну дяххангу дурну, чан-чанну ххув тIий, уттуишин хьхьичI хIачIларча, хъинссар (бучIиссар чансса лагаврил касакгу бутан стакандалувун).
Хьилихъан (прополис) – хъинну бацIайссар кьакьарттул цIуцIавурттайн (амма ванийн аллергия дурив, дакъарив кIулну бикIан аьркинссар). Гьантлун 2-3-ла мазрал лув бувтун чIивисса прополисрал хъис (0,5 см.), цIупIа тIун аьркинссар бассанцIа.
-Кьакьари цIуцIийни, кумаг байссар ца стакан щаралархъсса (гъилисса) щинавун ца чяйлул къуса содалул, ца чяйлул къуса цIил (хьхьирилмур хъинссар, ттучаннай бахлай буссар), 3 кIунтI йодрал бувтIуну, ххуйну хIалагу бувну, гъилину кьацI вилагларча.
-КьацI вилаглан бучIиссар уртту-щинал настойрду дурну, кIяла тIутIул (ромашкалул), суврарал, календулалул.
Ца хъунна къуса урттурал ялун бутIайссар ца щаращисса щинал стакан, кIучI дайссар дачIи ссят­райсса, яла, диргьуну, кьакьари вилаган аьркинссар гьантлун 3-4-лва.
Агарда аптекрая хIадур­нурасса настой ласурча (прополис, календула, полынь ва м.ц. ), гъилисса щинал стакандалувун дутIайссар ца чяйлул къуса настойрал, кьакьари вилаган хьхьичI цал кьацI вилагияра, микробру литIун бан.
— Машакулул (шалфейрал) щин кьакьарттул къюву лагь дан ишла дуллай цимирагу ттуршрахъул шиннур.
Кьаркьсса машакулул урттурал ца къусул ялун дутIайссар дачIи литIра щаращисса щинал, хIалагу дурну, дишайссар лагьсса цIарай, 10-15 минутIравун дуркьун, дя­къин дурну, диргьуну махъ 2-3 ссятрай цал кьакьари вилагларча хъинссар.

ЦIуллуну битаннав.
Т. ХIажиева