Ванал цIа театрданул хьхьичIххуттай чирчуну дуссар

Гьашину жула миллатрал машгьурсса артистнан, Аьрасатнал лайкь хьусса артист, Дагъусттаннал халкьуннал артист МахIаммадов Садикьлун 85 шин там хъанай дур.Лакрал, Ккуллал,ЦIуссалакрал районнайсса щархъавугу,цайми районнайсса лакрал шяраваллавугу оьрмулул бугьарасса инсантураву Садикь къакIулсса цучIав акъахьунссар. Инсантуран Садикь ххирая цала бургъил бувцIусса, инсантурал дакIру аьч дуллалисса ххаллилсса гьунарданухлу. Ятинсса оьрчIшивугу, детдомраву гьан дурсса шиннугу махъ дунура, га ия аьчухсса, ненттабакI тIивтIусса.

https://youtu.be/EVT8Bc6JHXM

Дяъвилул шиннардий нинугу-ппугу цаннал хъирив ца лавгсса кIия уссу ва ссу Совет хIукуматрал аякьалийн лавсун бур. Цаппара шиннардива Садикь увххун ур зун Лакрал театрданувун. ХьхьичI шиннардий дирирмур, дува кумур даву дуллай унува, Садикь цаппаралила аьмсса сценардавух, яний массовкардавух, сценалийн увккун ур. Микку хъуними аьртистуран чIава жагьил гьунар бусса ушиву бувчIукун, мунахьхьун чIири-хъунсса роллу дуллан бивкIун бур. Мичча байбивхьуну бур Садикьлул лахъисса ва гьартасса, цала оьр­мулул мяънану хьу­сса касмулийн­сса ххуллу.
Ттуршлихъайсса роллу, личIи-личIисса хасиятирттал ва оьрмулул инсантал, кув хъянсса, кув аьтIунсса кьадарданул агьлу бия Садикьлул сценалия ккаккан буллалисса агьлу. Гиву бия бунияласса, оьрмулуву жунма хьунабавкьусса, ккавксса, кIулсса АбутIалиб Гъапуровгу, Ккурккуллал ккурчIавсса арантуравусса ХIусмангу. Миннал сипатругу, занакьулушингу, пикри, аькьлу-кIулшигу мукун цаха-цахара лархьхьуну ккаккан дайва Садикьлул, тай цивппа сагъну хьхьичIун бувкни кунмасса асар биян буллай. АбутIалиблул заназин, лу­гъат, гъалгъа тIавугу цукунчIавсса аьркин дакъасса ххишаласса рангру, хъит-шит, чIюлушин хIала къадурну дия. Мукун гьарца чулуха саргъунну чIалачIи увну тIийяхха цала хъунмямма, ккурклий оьрчI, СадикьлучIан гъан хьуну: «Вин ча кIулссия ттул буттал ппу муксса ххуйну? Ина му, сагъсса куна, га цува куна гъалгъагу тIий, къу­ццугу тIий ккаккан уннихха», — чайва тIар.
Садикьлул щаллу дурсса роллаву дия хъинну дакIний личIансса рангру хIала дурну, чIярусса цала ххи дурсса мюршссагу, хъуниссагу хасиятирттал, уругаврил, инсантуращалсса хIала-гьурттушиврул лишанну. ЧIярусса дия Садикьлул репертуардануву оьрусналгу, баргълагавал хIукуматиртталгу, миллатирттал классиктуралгу чивчусса пьесарттавасса роллу. Ми цила кIанийн дуртун, дирчIан дурну дугьаншиврул гьунаргу аьркинссар, захIматгу бан, ганил хIужрарду тIитIинсса кIулагу лякъин. Ми цимурца цачIу дирхьуну тIийя Садикьлул гаксса усттарну щаллу дурсса палангнал чичул Ж. Б. Мольердул «Скапеннул хIилларду» тIисса пьесалувусса Скапеннул роль. Ягу италиянал чичу К. Гольдонил «ХIазсса иш» тIисса къямадиялувусса захIматсса иширттава уккансса чараннах луглагисса авадансса ккупIас Филибертнал рольгу щаллу дурсса цила багьайкун. Малла Насруттиннул рольдания гъалгъавагу къатIунну. Сайки 40 шинай, шиная шинайн куртI дуллай, авадан дуллай, гивун личIи-личIисса хасиятрал, тIул-тIабиаьтрал аьмсса ва хасъсса кIантIру, аьшру, рангру ххи дуллай, ялу-ялун цIу лаган дуллай, ганал оьрмулувасса кутIасса суратру гьарта-гьарза дансса ххуллурду ххал буллай. Садикьлул кка­ккан увсса Насруттин ур хъярчругу ххирасса, оьрмугу ххирасса, пахру-хияллал ссавруннайнгу гьаз увайсса, авдалшиву ва аькьлукаршивугу цавура дусса, дакI авадансса мискинчу. Хъярчирдахун ччатIгу бувкуну, бан-бит бакъаний балайгу тIий, хияллал ва авадансса дакIнил ссурул­ккуртлуй щяивтун, дунияллийх лехлахи увсса, аьжаивсса, ахханасса инсан, ччинахь ччимур учин нигьа къаусайсса авдал.
«Зунттал душ» тIисса Р. ХIам­затовлул драмалуву Садикьлул ккаккан дуруна Лабазан тIисса ХIусманнул дуснал сипат. Садикьлул Р. ХIамзатовлул ккаккан увсса ссанчIав акъу, ласу-къасурду бусу, пахручи ва лажинлякъу Лабазаннул сурат хъиннура чIюлу дурну чIалачIи дай. Аьртистнал дургьусса роллаву дакIний личIанну кка­ккан дурунни ганал «Ревизор» тIисса Н. В. Гоголлул пьесалувасса Хлестаковлул рольгу. Га ур хъис личIи акъасса, цала авторнал тIисса ку­ццуйсса «ацци», «пилта». ИлтIасса, тIартIсса лиссу кунасса, личIину я жинс, я куц дакъасса Хлестаков чиновниктурал ревизорнан ккалли аву ганан цанмагума тамаша бизлай бур хьхьичIппурттуву. Амма цаппара хIаллава га, мукун рязигу хьуну, дакIгу дарцIуну къуццу тIун икIай мяйжаннугу ревизор цува за уни куна. Гьай-гьай, Садикьлул бю­хъугу, гьунаргу, ца къямадиялуву ба­къассагу, цайми-цайми журалул пьесарттавугу чIалан бикIайва. Масалдаран, «Гьарун Саидов» тIисса Б. Рамазановлул пьесалуву ванал мискинсса, цанма букансса ччатIух заву ххал дуллай Гъумукун увкIсса ссурхIири оьрчI Къуттайл роль хъинну дюхханну ккаккан дурна. Мукунна «ЛухIи кьини» тIисса С. Кьасумовлул пьесалувасса къужлул роль дургьусса Садикьлул гъапул­са, къумасса дакIнил буруккинтту ккухIлахIисса ярунних буругарча, гай ххал хьунал дакIру аьсив шай. Укунсса роллугу чансса дакъая Садикьлул дургьусса роллаву.
Гьалбатта, чIяруми мунал дургьусса роллу къямадиярттавасса ягу инсантурал оьккисса тIуллу, хасиятру, занакьулушин дащуй дихьлахьисса дия. Миннуву цува аьртист хъинну тивталну щурун икIайва. Ванал театрданувусса махъра-махъсса рольгу му журалул роль дия. Цанна дугьан ччай, хъинну гъирарай муниха зий ивкIсса хъунавхьу люти Машади Эбадлул роль дия У. ХIажибековлул пьесалува­сса. Садикь цал сценалий ккавкнан хъамакъаитайва, «Интнил хьхьу» мажлисрай икIу, интермедиярттаву икIу. Цимилагу мигу дакIний личIанну щаллу байва Садикьлул. Мунал сценалийсса цаппара роллу ккарксса Москавлиясса критиктурал мунайн «Да­гъусттаннал Райкин» тIисса цIа дирзуна танира.
Садикьлул цIа жула театрданул тарихийсса таптарданий ца яла хьхьичIунми артистуравух чирчуну дуссар.

Гулизар Султанова