В.В. Путиннул пресс-конференция

Жавабирттавасса цаппара

[dropcap]А[/dropcap]ьрасатнал Президентна­хьхьун цалчинмур суал буллунни «Говорит Москва» радиостанциялул вакил Дарья Кноррел:
— Владимир Владимирович, ина бувчIавурттавух гьуртту шаврил мурад цир? Агарда инава ххув хьурча, ина Аьрасатнан ци хъиншивуртту дан дакIний ура?
— В. Путин: Аьрасат ялун дучIансса чIумувун буруглан аьркинссар, му бикIан аьркинссар ттизаманнул журалийсса, политикалул система дикIан аьркин­ссар гьарцагу чулухалу хIисавравун ласласи­сса, ххуллу-хха кIулсса, экономика дикIан аьркинссар лавайсса даражалул технологиярттайн чул бивщусса, давуртту гьарза хьун аьркинссар. Инфрастру­ктура, цIуллушиву дуруччаву, ду­ккаву хьхьичIуннайсса даражалул хьун дуван аьркинссар. Ттул мурад бур ми масъаларттахсса къулагъас ххишала хьун даву.

Татарсттаннаясса душнил буллунни татар мазрал ва миллатрал хIакъиравусса суал.
— В. Путин: Миллатир­ттал мазурдил чулуха жучIара захIматшивуртту цукунчIавсса дакъассар. Циняв оьрчIан, ми чув ялапар хъанай бухьурчагу, ниттил маз лахьхьиншиврул цасса шартIру дузал дурну дикIан аьркинссар.
Ниттил мазру лахьхьин аьркин­ссар, татарнал бакъасса, марийнналгу, чачанналгу, якутналгу инсантурал. ЖучIава мукунсса мазру чIявусса буссар. Му жулва пахругур, аваданшивугур. Гьай-гьай, махъ бакъа, цалва-цалва миллатирттал мазругу, культурагу лахьхьин кумаг буллан аьркинссар.

«Российская газеталул» вакил, Кира Латухинал суал бия укунсса:
— Жулла ХIукумат ва министртал бур муданма кIицI буллай, жулла экономикалуву хьхьичIуннайшиву хъанай дуссар тIий, ссайнур му хьхьичIуннайшиву хъанахъисса?
— В. Путин: Экономика хьхьи­чIуннай хъанахъиссар, му аьлтта чIалачIисса затри. ЖучIара ВВП хъун хъанахъиссар 1,6 процентрал. Промышленностьрал давурттугу 1,6 процентрал гьарза хъанахъиссар. Ххуйсса бущилий лябукку хъанай бур автопромрал, химиялул промышленностьрал, фармацевтикалул, шяраваллил хозяйствалул давурттаву.
Экспортгу гьарза хъанахъи­ссар. Жува дунияллий цалчинмур кIану бугьлай буссару къама дазул кьатIув баххаврил чулуха. Му ххуй­сса ккаккияр.
Жува, рецессиялува бувккун, дакI дарцIуну хьхьичIунмайгу хъанай буссару, цанчирча жучIара гьанумур капиталданувунсса инвестицияртту хIисавну дур 4,2 процентран. Гьашину чил билаятирттаясса инвестицияртту хьуну дур 23 млрд. доллардал. Ми ларгмур шиналнияр кIилий ххишалассар.
ЖучIара инфляция цIанасса чIумал хъинну чIирисса дур – 2,5 процент. Бюджетрал дефицит – 2,2 процент.

Антон Верницкий, «1-мур канал»:
— Владимир Владимирович, ванияр ца 5 шинал хьхьичI ина итабавкьуну бия майрал указру. Ми бия хъунмурчIин Аьрасатнал агьалинал социал оьрмулувусса дахханашивурттал хIакъиравусса хIукмурду. Ми цукун бартлавгун бур хIакьинусса кьининин?
— В. Путин: Майрал хIук­мурдаву ккаккан бувсса мурадирттал 94% бартлавгссар. Миннувух бур бюджетрал бутIувусса зузалтрал харжру лахъ баврил хIакъиравуссагу. ДакI дарцIуну ура 2018 шинал, пландалий кка­ккан бувсса куццуй, циняв мурадру бартлаганшиврий.

МахIаммад МахIаммадов, РИА «Дагестан»:
— 1999 шинал ина ияв Дагъус­ттаннай, та чIумал жу дардагъил бувссия Дагъусттаннайн ххявхсса дунияллул халкьуннал террористал. ХIакьинугу иширайну мура тагьар дур Сириянаву. Амма, ттул пикрилий, терроризм духлаган дурну ттигу дакъар. Американтураща тикку цичIав бан бюхълай ба­къар. Цукун бухлаган бан аьркинссар ми террористурал кьюкьрал бакIчитал? Ттинин му дия ИГИЛ, гьун­ттий цIусса организация хIасул къахьунтIиссарив?
— В. Путин: Сириянавугу, цайми кIанттурдайгу ми иширттаву гьуртту хъанахъиминнал личIи-личIисса террористал, квазитеррористал, радикалсса кьюкьрал цала политикалул мурадру бартлаглан­сса тамахIру дузрайн буккан къабитлан аьркинссар.

Ксения Собчак, «Дождь» телеканалданул вакил:
— Ттул суал бур бувчIа­вур­ттайнсса конку­рен­циялуцIун бавхIусса. ХIакьину­сса кьини я оппозициялул чулийсса кандидатътал битлай бакъар бувчIавурттавух гьуртту хьун, ягу миннал хьхьичI дайгьузаннурду, захIматшивуртту хIасул хьун дуллай бур. Масалдаран, ур кандидат Алексей Новальный хIакьину бувчIавурттайн хIадур хъанай. Мунайн къаршину уголов деларду сукку дурну дия. Ми деларду къалпсса душиву ганал тасттикь дурунни Европанал судрай. Амма, га итлай бакъар бувчIавурттавух гьуртту хьун.
— В. Путин: Оппозиция бикIан аьркинссар цилла хъин чулийннайсса программалущалсса. Ина най бура «Гьарманайн къаршину» тIисса лозунгращал. Му хъин чулийсса давурттал программарив? Ина цукун дузал банна хIакьину жува ххал бигьлагьисса масъалартту? Вин ччай бурив Саакашвилихъул жула билаятрайгу тагьар оьлукъин дуллай? Вин ччай бурив жучIавагу майданну буллай? Му дарс жура лархьхьуссар, гьассар.
Конкуренция дикIан аьркинссар, дугу-дикIантIиссар — так хIакьсса конкуренция.

— Залина Атаева, телеканал «Грозный»:
— На вихь барчаллагь чин ччай бура къалмакъаллу хъанахъисса кIанттурдая ххассал бувсса ттула ватанлувтурал цIанияту. Му даву, ина тапшур дурну, дуллай ур Чачан Республикалул БакIчи Рамзан Кьадиров. Дяъвилул кIанттава бувцуну бувкIунни сайки 100 инсан, миннавух бур Аьрасатнал ва Къазахъисттаннал инсанталгу.
Махъсса ппурттуву цаппара экспертътал бур му даву дуллан къааьркинссар тIутIисса. Му масъалалул хIакъираву вил пикри кIулну ччива.
— В. Путин: Му хIакьсса, хъинну аьркинсса давур, мунил хIакъираву цукунчIавсса щак бикIан къааьркинссар. ОьрчIру ва миннал нинухъру тийх кьабитан къабучIиссар. Рамзаннул му даву тIайлану дуллалиссар. Жугу мунан кумаг булланну.

В.В. Путиннул пресс-кон­ференция лахъи лавгунни 3 ссят ва 40 минутIрай, буллуну бия цинявппагу 74 суал.

Лажин хIадур дурссар
ХI. Аьдиловлул