Лелуххантрал дус – ХIабиб

[dropcap]Х[/dropcap]ьхьирийн игьалаган лагайсса ттун гьар кIюрххил, гъинттул, ссят 5-ннийва цава-ца адимина янилун агьайва, хъунисса, кIусса 2 сумкагу канихьну, хьхьирил дазуцIух заназисса.
На ттула лагма-ялттунахь цIувххуссия, та адимина цур, ци дуллалиссар, куну. «Та лелу­ххантрал дусри, танащалгу кIул хьун бучIиссар», — куна. Хъиривмур кьинива на мунащал гъалгъа бувссия.


[dropcap]Г[/dropcap]а ия Аьлиев ХIабиб Аьлиевич, 1949-ку шинал увсса, дянивмур кIулшиву дусса, оьрму бухгалтернал даврий зий гьан був­сса. Увну ур Дахадаевуллал райондалий, Къала-Кьурайшуллал шяраву. Та шяраву ччянива, кьурайштал тIий, Дагъусттаннайх дин ппив дан гьан бувсса аьрабнал халкь бивкIссар тIар. Миннаясса бур ХIабиблул мархригу. Чачан бизан бувсса чIумал му шяравалу куч дурну дур Шурагатуллал райондалийн. 1957-ку шинал, чачан зана хьувкун, мигу зана хьуну бур Дагъус­ттаннайн, кув Сулевкантлив, кув Дарбантуллал райондалийсса Мамедкъалалийн. Мунал ппу Аьли Хъун дяъвилул гьурттучи, нину тIурча, къюмайтIутIуха зузисса, цIа дурксса «Аьлиевлул» цIанийсса совхозрал зузала Айзанатлул хIалал дурну дур Лениннул ва Октябрь революциялул орденну ва чIярусса медаллу.
Мукун ххуйсса нитти-буттал тарбия увсса ХIабиблуяту хьуну ур захIмат ххирасса, инсаншиву дусса, тIабиаьтрах хъунна­сса ччаву дусса оьрчI-адамина. Хъунмур цала оьрму ХIабиблул гьан бувну бур лелуххантран кумаг буллай. Гьанжилив ивзун махъ му, мудан щяивкIсса даврил цува сакъат къаан, лелуххантрал кумагчи хьуну ур. Мунан кIулли миннул хасият, личIлулну лахьлай ур миннул оьрму ва тIалавшин. Шагьрулул халкьуннал, чIахху-чIарахнал букъавкуну ливчIсса ччатI, дукралул ххиличIлурду, ми къадирирсса чIумал, цала арцух машан ларсмур диян дуллай ур, гьар кьини 3-4 км. дитлай, лелу­ххант батIайсса кIанайн, Ак-Гёль бярничIан, хьхьирил дазуцIухсса Редукторный поселокрая ва Туралилийн ияннин занай. Укун занай 33 шинни тIар ванал.
Кьирил ва хьхьирил лел­уххант­ран архния най унава увчIайсса ур цала дус. Дукра дичлачийни ми, муная нигьакъабувсун, кув бакIрай, кув хъачIунттай щябикIлан бикIай, ми махь хьуну бур мунайн, кIулну бур му цачIана учIайсса чIун, му ххира-ххуй уллай бур. ХIабиблул буслай, чайкарду начлива бувксса бусса бур, дукрагу хъап дурну, лихъай тIар. ХъатIу личIлулсса, нигь дусса бур тIар. Хьхьи, байчара, бур паракьатсса.
Ца кьини на навагу лавгра ХIабиблул дуллалисса даву ттула яруннан ккаккан. Хъинну тамаша бансса иш бия. Ванал дирчусса дукра, цимивагу ттуршва лелуххи багьну дуркуна, яла, ХIабиблухь барчаллагь тIисса кунма, ялтту лехлан бивкIуна.
ХIабиблущалсса ттул дусшиву лахъи лагантIиссар ва жунна цинявннан аьркинсса тIабиаьт дуручлачисса уну тIий, цувагу бусравсса инсан уну тIий.

ХIусайн Давыдов,
ш. ЧIурттащи