Лак ххирасса яручу

[dropcap]У[/dropcap]ттигъанну Лаккуяту Гьанжилийн ивзсса ттун гъалгъа бансса, чIарав щяивкIун, дакIний-мазрайсса бусансса чIаххучу ччай ия.Цаппара гьантри хьуна нава яхъа­нахъисса чIярузивулийсса мукьвайва къатравату (квартира) цучIав увхсса-увксса кIул къа­хъанай.Ахиргу, ца къатлул нузгу тIиртIуну, игьалаган хьхьирийн нанисса янналувусса адамина хIисав шайхту, на, муначIан гъан хьуну, ссалам-аьлайкгу бувну, кIул хьура. Учав: «На вил цIусса чIаххучура», — куну. Мугу ххари хьунни.
Занай буру хьхьирийн. Ттун чIалай ур адамина хъинну духIин дусса, за бувчIусса, дурккусса ушиву. Ттунгу мукунссая аьркинсса.
Аьвдуссаламов Патяли Аьвдуссаламович – ттул чIаххучу, яручу, Гъуниннал райондалиясса, Кудали шяраватусса ур (ЦIахъардая арх дакъасса шяравалур). Медициналул техникум бувккуну махъ армиялийн лавгун ур. Яласса ванал оьрму аьрали къуллугърай лавгун бур. Хасъсса дуккавурттугу дурну дур, яни мединститутгу къуртал бувну бур, академиягу бувккуну бур. ЦIана ва 70 шинава ливчусса отставкалийсса полковник ур. Аьра­лий къуллугърай ца кIанай къабитайхха, Патялингу кулпат Равзатлущал ва 3 оьрчIащал цимивагу кIану баххана бан багьну бур, 2 шин дурну дур Авгъаннай, жула вакилханалий советникну зий, тикку дяъви бу­сса чIумал. ЦIана ванал мина-гьану, оьрчIру Москавлив бур, кIия арс ва ца душ бур.
Патялищалсса ихтилатраву ттун бувчIунни ванан хъинну чIявусса лак кIулшиву – кув Москавливсса, кув Гьанжиливсса, кув Лаккуйсса.
Патялин кIулну бур чIявусса ккурккул, цимилагу ивссара тIий ур кIиккун. КIулну ур ХIажиев ХIажи, хьхьичIва председательну зий ивкIсса, ХIажиев МахIаммад, Магьдиев Даниял, Нариман ва мукунма цаймигу. Миннал оьрчIащал дуклай ва дусшиврий ивкIун ур. Яла-яла ХIажиев ХIажинал арс Аьвдурашидлуя рязийну ур, цан гьар чулуха ца гъанчунан кIанай авцIуссар, гьар ишираву кумаг бувссар, чIарав авцIуссар тIий. Амма кьурчIи бивзун ур профе­ссор ХIажиев Аьвдурашид, энциклопедиялул кIулшивурттащалсса дус, оьр­мулува ччяни лавгунни тIий. Мунаясса аьпа (память) мудан ябуллай ура цув тIий ур Патяли.
Патялия арх къауцай ванал ччяниявасса дус, Ккуллал шяравасса ХIасанов Сергей, Дюкъуллал шяравасса Магьди-хIажи ва чIявусса цаймигу лак.
— Жул лакращал вил дахIаву хъуннасса дур, Патялий. Мунил ххуллу-хха ча байбивхьуссар? – цIухлай ура на.
— Лак хъинну дурккусса, оьрмулия за бувчIусса, дуснайн хаиншиву къадайсса ва аьркинний чIарав бацIайсса бур. На сайки лакрал дянив хъуна хьунна, дуклакийни, зузийни кIул шайва ми хIурматран лайкьсса инсантал бушиву. Ттущал Авгъанисттаннай уссия къуллугъ буллай ца виричусса, Буршиял шяраватусса хIакин – медициналул полковник Ссаламов ХIусайн Ражавл арс. Му ия хъинну итххявхсса хIакин. Мунал, чIявусса жула солдатнан бакъасса, авгъаннал халкьуннангу, хъин бан, ччаннай бацIан буван, кумаг бувссар. Авгъанная лавгун махъ му уссия Гуржиянаву къуллугъ буллай. Къашавай­сса цала кулпат Дагъусттаннайн биян бан най уна, поездраву аьвкъуну, ччяни, оьрмулул яла ххуй­сса чIумал жуятува личIи хьунни. Цикссагу инсантал хIайп тIий буссар мунал хъирив. Ссаламов ХIусайн ия 40-мур армиялул медициналул отделданул хъунасса специалист, Авгъаннал аьрщарай талатиминнал му хъунмасса къуллугъри. Авгъанис­ттанная цува зана шайхту, кIул дурну ХIусайннул гьав, ивра тIар ми­ккун, кIул хьура тIар мунал ссу Бадрижатлущал, уссил арс Шяъваннущал ва миннащал дусшиву дуну ура тIар цIанагу.
Патялил дур Москавливсса жула Дагъусттаннал диаспоралущалгу цIакьсса дахIаву, дусшиву.
— ЦIа дан лайкьсса инсан бур зул чIурттащиридушгу, Москавлив, — тIий ур Патяли.
На махIаттал хьуну, цIуххав му цу бур куну.
— Му Булаева Казиматри, чIярусса хIукуматирттайн бияйсса, хъинну гьунар бусса аьлимчу, генетик. Мунил буккайссар лекцияртту Ньюйоркливгу, Вашингтоннайгу, Парижливгу, Лондоннайгу ва цаймигу хIукуматирттал университетирттавугу.
Ттул чIаххувчу ур буттал кIан­ттуя арх къауцайсса патриот. Гьар шинах гъинттул чIун гьан дай­сса дур МахIачкъалалив, кIи дутан лагайсса ур Москавлив. Ванал дур чIярусса орденну ва медаллу. Миннуву чIяруми дур Авгъаннал хIукуматрал дуллуссагу. Ва ур «СССР-данул цIуллу-сагъшиву дуруччаврил отличник». Ванал урчIакасса кулпат Равзатгу бур цала шяраватусса. Ва бивкIун бур ккар­ччал хIакин (стоматолог). ЦIана вагу бигьалаглай бур.
Вана укунсса, инсаншиву дусса, дакI хъинсса инсантурайри дуниял дарцIуну дусса. Ми ттула чIаххуврай буну тIий нагу хъинну ххарину ура. ЦIуллу-цIакьну битаннав зу, жул лак хъинну ххирасса Патялий ва Равзат!
ХIусайн Давидов,
ш. ЧIурттащи