ЛухIи навтлил дунияллий лажин кIялану буллалисса захIматрал барачат

Гьашину оьрмулул 60 шин хьунадакьин тIий ур республикалул кьатIув, билаятрал хъуни шагьрурдай, сайки 20 шинай ххуй-ххуйсса къуллугъирттай зий ивкIсса, цIанагу Тюменнайсса элмийсса хъиривлаявурттал ва куртIсса бурениялул технологиялул проектрал институтрал каялувчину зузисса, профессор, техникалул элмурдал доктор, РАЕН-лул академик, Кьурбанов Ярагъи Мяммал арс.
Увну ур Ярагъи 1957 шинал ЦIуссалакрал райондалийсса ЦIуссаккуллал шяраву. Шиккун 1944 шинал вайннал кулпатгу бизан бувну бивкIун бур ЦIущарнил шяравату.
ЦIуссаккуллал школалия махъ Ярагъинал марцIсса ххювардай къуртал бувну бур машгьурсса И. Губкиннул цIанийсса Москавулалл нефтехимиялул ва газрал промышленностьрал институт. Гиккува аспирантуралувун увххун, «Бурение нефтяных и газовых скважин» цIанилусса кафедралий дуклай унува, студентътурахь дарсгу дихьлай ивкIун ур. Диссертация дурурччуну махъ Ярагъи тIайла увккун ур Ярославрайсса «Недра» НПЦ-райн. Шикку ванал даврил мурад бивкIун бур куртIсса бурениялул хъиривлаявуртту дувансса, гиккува буровой лабораториялул хъунаманугу ивтун ур. Мукуна зий ивкIун ур НИИ-рал хъунману ва «Геотехресурс» ООО-рал гендиректорну. Чялишну гьурттуну ивкIун ур СССР-данул лухIи навт буккайсса мяъданнай нанисса давурттавух. Дагъусттаннай усса ппурттуву зий ивкIун ур Къизилюртливсса «Дагнефтьрал» идаралийн багьайсса къуллугърай. Гания махъгу – Сургутуллал НГРЭ-лий, Нарьян-Манскаллал НГРЭ-лий. Ярагъинал захIматрал ххуллул дайдихьугу хьуну дур бурильщикнал кумагчинал пишалия.
2000-ку шиная хIакьинунин зий ва ялапар хъанай ур цала кулпатращал Тюменнай ЗапСибБурНИПИ-лул каялувчину.
Ярагъинал каялувшиндаралу ва ванал гьурттушиндарайну цIана най дусса дур навт буккай скважинарду цIакь дуллалисса, мюхчан дуллалисса агьамсса давуртту. Мукунна вайннал институтрал ххалдиргьуну дур ттинин лухIи навт буккайсса аралуву ишлану къадиркIсса, экстремал шартIирдаву навт буккайни щурущи дувансса личIи-личIисса проектру, программарду.
Ярагъинал ва ванащалсса цаймигу пишакартурал сипталий Аьрасатнал ТIабиаьтрал сурсатирттал министерствалул хьхьичIун лавсъссар, лухIи навт бувккун махъ дачIра хьусса скважинартту цIунилгу ххал дурну, багьайсса хъиривлаявурттугу дурну, тIабиаьтран зарал къабиянсса мурадрай паччахIлугърал харж-хуржлих навт буккан хьхьичI бакIрайра диркIсса даражалийн дуцлан.
Ярагъинал, жаваблувсса каялувчинал буржру биттур баврицIун, дачин дурну ур элмийсса ва педагогикалулмур давугу. Ва ур Тюменнал индустриал университетравусса бурениялул кафедралул профессор. Мукунма ванайн тапшур бувну бур гьар шинах Тюменнай шайсса халкьуннал дянивсса Нефтегазрал форумрайсса бурениялул секциялул каялувчишиву дуллан.
2014 шинал хасъсса ккураннаву «TMN» журналданул дурсса цIухху-бусаврил хIасиллайн бувну, Ярагъи Кьурбановлул цIа дусса дур Аьрасатнал нефтегазрал сектордануву хьхьичIунсса 50 каялувчинавух. Ва ур 90-нниха лирчусса элмийсса давурттал автор. Ларсун дур «Аьрасатнал Федерациялул лайкь хьусса геолог», «Мяъданну ххал бигьаврил отличник» тIисса цIарду.
Ярагъинал хъунмасса гъирарай бартдигьлай ур цаннияр ца бусравсса жяматийсса давурттугу. Ва хъанахъиссар Тюменнал областьрал Жяматийсса палаталул вакил.
Буттал кIанттуя архну ялапар хъанай ухьурчагу, Ярагъинал хъуннасса дакIцIуцIаву дуллай ур цала буттал аьрщарайми, Дагъусттаннайми масъаларттайгу.
Уттигъанну, цала иширттай Ватандалийн зана хьусса гьантрай, Ярагъинал, хIакьсса лаккучу хIисаврай, «жун, вищал хьунабавкьуну, ихтилат бан ччай бур» увкукун, «чIун дур-дакъар» къакуну, жущал хьунаакьинсса мутта лявкъунни. Гъурбатрай зий ва ялапар хъанай унугу, жул дянив хьусса гьарца ихтилат, калима ванал дия ватандалул, миллатралми буруккинттацIун дархIусса.
Ттинин Аьрасатнал хъуни шагьрурдай яхъанай ивкIсса вайксса шиннардил дянив Ярагъи гьурттусса давуртталгу цал ялагу тасттикь буллай бур ва мяйжаннугу жула зунттал билаят ххирасса, мунин цала чулуха ци хъинбала бан хъинавав тIисса патриот ушиву.
Ярославрай яхъанахъисса ппурттуву, 1993 шинал, ванал цала сипталий сакин бувну Дагъусттаннал миллатирттал диаспора, мунил бакIчишивугу дуллай ивкIун ур. Жулла республикалул цаппара районнайн Чачаннал чулухасса къачагътурал, террористътурал кьюкьри дурхсса 1999 шинал Ярагъи, цала харж-хуржлийну ва Ярославль шагьрулул бакIчи В. Волончунаслул кумаг баврийну, ЦIуссалакрал щархъавун гуманитар кумаг лавсун увкIун ивкIссар. Зараллу хьусса щархъавух занай, дуки-хIачIиялул машинартту бувцIуну, гьарнан ба-бакI шайсса кумагру бувну бур. Ярославрай жула цIанихсса летчик, Совет Союзрал кIийла Виричу АхIмад-Хан Султаннун дирхьусса гьайкал дацIан дурссар ванал сакиншиндаралу. Ва давривух гьуртту хьун ванал цачIун бувссар жула иш бавчусса, даража бусса ишбажаранчитал.
2008 шиная шинай Ярагъи хъанахъиссар Тюменнал областьрайсса Дагъусттан Республикалул ХIукуматрал чулухасса вакил. Шиккугу ванал хъунмасса кумаг ва чIарах ацIаву дайссар тих ялапар хъанахъисса жула халкьуннан: даву лякъин бикIу, социал-маэшатрал масъалартту щаллу бавриву бикIу, захIматшиврувун халкь багьни бикIу. Мукунна хъуннасса гьурттушинна дуллай ур, тих ялапар хъанахъисса дагъусттанлувталгу лагма лаган бувну, жула миллатирттал культура машгьур дуллалисса давурттавухгу.
Ярагъи ялун нанисса юбилейращал барчагу уллай, чIа учин ччай бур ванан гьар дуллалимуниву тIайлабацIу ва каши-кьудрат.

Залму АьбдурахIманова