Машгьурну дур «Сияна» школалул цIа

Махъсса шиннардий жулла республикалийгу, чIаххуврайсса регионнайгу машгьурссаннун ккаллийну дур хъатIайн-хъиншивурттайнсса хIадуршиндараха зузисса ара. Мяйжаннугу,чил шагьрурдая жучIанма бувкIсса хъамаллурахь, ссай рязину ливчIру куну цIувххукун, хьхьичIра-хьхьичI жулла дукрардая учай. Жула халкь бур учай хъинну маэшат бан кIулсса ва хъамаличу рязи анмур бан чялишсса.

Залму АьбдурахIманова
Хаснува тIалавну бур билаятрал хъуни шагьрурдай жула шиччасса визажистътал ва нахIу-нацIушивурттал усттартал-кон­дитертал. Му кьюкьлувасса цану хъанай бур цинявннан кIулсса ва бусрав-сий лахъсса «Сияна» школагу. Вания жул кказитрай хьхьичIвагу чивчуну буссия. Сайки ацIунниха лирчусса шиннардий зузисса «Сияна» школалия бувкссар хIукуматрал даражалул дипломирттангу лайкь хьусса азаллихъайсса цIигьуртал ва бармен-официантътал. Миннавух, жула шиччасса бакъа, цайми регионнаясса душ-оьрчIругу буссар.
Школалул мукунма хIарачат бувайссар цачIава пишакаршиву ларсъсса халкь гихунмай даврил щаллу бангу. Шиккун мукунма бучIайсса бур дукра-къяс дан лахьхьин гъира бусса чIавасса оьр­мулувусса душру ва щар хьун, ласкъатлул хьун хIадур хъанахъисса жагьилсса душругу, мукунма кулпатраву дахханашиврун чил билаятирттал дукрарду дуллан лахьхьин ччисса дянивсса шиннардивусса хъамигу.
Ва школа тIитIин дакIнийнгу багьну бур жула лакку хъамитайпа ХIамидова Сиянан.
Бувну бур Сияна ЦIуссалаккуй Вихьлиясса Усттардул ва Ппаласматусса Маржанатлул кулпатраву. 1955 шинал вайннал кулпат бивзун бур Къизилюртлив. Шикку 8 класс­гу къуртал бувну, Сияна дук­лан бувххун бур МахIачкъалаллал кулинариялул техникумравун. Мугу къуртал бувну, Нальчикрайсса потребкооперациялул техникум був­ккуну бур. Цаппара хIаллава ва зун бувцуну бур ДР-лул Совминдалул столовойлийн дукра дувуну. Ши­кку зий 17 шин хьуну махъгу, Совминдалия Госсоветгу хьуну, Сияна ти­ккува бивтун бур шеф-поварну. 1987 шинал дуклан бувххун бур Совет хIукуматрал республикарттай бувагу ца бивкIсса Харьковуллал общепитрал институтравун. Мугу къуртал бувну, инженер-технологнал пиша лавхьхьуну бур. Сияна бур ДР-лул лайкь хьусса зузала ва мукунма лайкь хьуну бур хIурматрал грамотарттан ва барчаллагьирттан.
ХIукуматрал давриягу лавгун, школагу тIивтIуну, давугу ца ххуттавун дуртун махъ цила дакIнил ларсъсса аралуву зийнма бур. Сияна бусравсса хъамаличу ва маслихIатчигури МахIачкъалалив ва цайми-цаймигу шагьрурдай ишбажаранчитурал цIуну тIитIлатIисса кафе-рестораннаву, шадлугъру дувай заллаву. Ва аралуву ца яла хьхьичIунсса пишакар хIисаврай Сиянайн буккайссар, насихIат цIуххин, жула шиччасса ва чIаххуврайсса регионнаясса ишбажаранчитал.
— Сиянай, чIярусса шиннардий зий бура ина дукра-къюссуцIун дархIусса аралуву. Кулпатрал бизнес хIисаврай, зий бур зул сийлийсса школагу. ХIакьи­ну билаятрал маэшатраву хьу­сса дахханашивур­тту­гу хIи­савравун ларсун, ци бигьа­шивуртту ягу ци захIматшивуртту хьунадакьай?
— Мяйжаннугу, цIана жул школалия кулпатрал бизнес хьуну бур. Амма цIубакIрай ттула цIанийсса школа тIитIинна тIисса мурадрай къатIивтIуссия ва. ХIукумат да­ххана хьусса 90-ку шиннардий жул аралуву зузисса чIявусса халкь цанмасса маэшат бан дахху-ласулухун багьуна. Жу, ка хъирив къалаллай, жучIава зунсса халкь бакъа ливчIунав. Яла щиллив ттун маслихIат бувна дукра дан, ссупралий хIадурсса дукра дишин, дукьан лахьхьин буллансса укунсса журалул идара тIитIин. Нагу анавархъиндарай ттучIара ду-думунил щаллу бувсса укунсса школа тIивтIуссия, бухсса пачру, тIахIни-кIичIу, ва-та дичинсса бадра-тIясругу бавтIун. Шиная шинайн ахIвал-хIал къулай хъанай, ва хIакьинусса даражалул школа дузал бан бювхъунни. Жул цIана дуссар цимурцаннул дузалшинна ва жул муштаритуран къулайсса даврил график. Махъппурттуву билаятрай хьу­сса дахханашивурттая тIурча, ттул пикрилий, жула МахIачкъалалив, хаснува кафе-рестораннал аралуву, личIисса захIматшивуртту къархьунни. Гава куццуй буллайнма бур хъатIив-хъиншивуртту, гава куццуй кьамул буллайнма бур хъамал ва жула халкьуннангу, тиху-шихунмай лаглагиссаксса, рестораннал культура лахьлай дур.
ХIакьину маэшат бавчусса халкьуннал хъамал, шаппай буцлай бакъарча, укунсса кIанттурдайн бувцуну, хъамалу буллай бур. Щаллусса кулпатру кафе-рестораннаву бигьалаглай бур. Мунияту жул школалун мукунсса маэшатрацIун дархIусса дахханашивуртту асар къархьунни. Ялунгу, уттигъанну Чачаннава оьвтIий бия, цачIагу укун­сса журалул школа тIитIин кумаг бан бучIаннав тIий.
— Вил хъунмур оьрму дук­ралуха зий лавгун бур. ЧIярусса нахIу-нацIусса дукрардал тIин-тIааьннугу кIулхьунссар. Винна яла гужну ци ххирар?
— Мяйжаннугу, цIу ххал бан тIийкун, къаххал дурсса дукра да­къахьунссар. Амма жула Дагъусттаннал, хаснува жула лакрал миллатрал мюрш гьавккурттачIан ва нисирал буркачIан, дирсса цичIар ттинин къаляркъунни. Ми дур жула аслий­сса, жула чурххан буз­сса дукра. Жул школалийгу гьар дукрардал курсирдал дайдихьу жула дагъусттаннал дукрардаяр дайдишайсса.
— Барчаллагь! Зул школалун тIайлабацIу хьуннав! Муниярвагу бусрав лахъ хьуну, школалул мурадру дузрайн букканнав.