Даву дакъа ливчIманан кIулну бикIан аьркинмур

Дагъусттаннал БакIчи Рамазан АьбдуллатIиповлул чIун-чIумуй тикрал бай: «Зунттаву даву дакъасса инсан икIан къабю­хъайссар», — куну. Амма уттигъанну на бара хьунна ца иширал: шяраву яхъанахъисса, ятту-гъаттара ябуллалисса адаминагу, ганал, дахху-ласу дуллалисса (ттучан бусса), щарссагу бивзун лавгунни шярава кьанийнмай.

Уттигъанну райондалий даву дакъа ливчIминнал хIа­къиравусса цIуххаву дурссия на райондалул ЦЗН-лул директор МахIаммадов Аьбдулгъанихь. Ванал бувсуна укунсса затру:
— Даву дакъа ливчIсса, цIусса касму ласун ччисса инсантал жу тIайла буккайссар хIукуматрал багьлух дуклан, стипендиягу бивхьуну. Ми пишарттал сияхI дучIайссар жучIан шинал дайдихьулий. Пенсиялийн уккан кIира шин дузал къахъанахъи­сса, даву дакъа ливчIсса инсантал жуща пенсиялийн тIайла буккан шайссар. Ва иширал тIалавшинна дур хъамитайпалул 20, адаминал 25 шин дикIан багьлагьаву зий ивкIсса шиннардил. Жуща бюхъай чIумуйнусса жяматийсса давуртту щаллу дуван. Каникуллал чIумал зун ччисса дуклаки оьрчIру бухьурча, миннангу щаллу дувайссар чIумуйнусса давурттив. Гьарца зуруй жучIан дучIайссар даву дулултрал цачIава бусса зунсса кIанттал сияхI. Агарда Дагъусттаннал кьатIув зун гьан ччисса ухьурча, га кIул увай­ссар Аьра­сатнал билаятрайсса зунсса кIантту бусса вакансиярттащал. Даву дакъа ливчIсса инсан ци касму дугьанссарив къакIулну ухьурча, мунащал жу ихтилат бувайссар, дакIниймур кIул буллай.
Пособия бивхьусса даву дакъу жучIан зуруй кIийла учIан аьркинссар, перерегистрация дуван.
Даву дакъа ливчIсса инсан жучIан сияхIрай ацIан увкIсса чIумал, дуссар дуцIин дайсса аьрза-анкета. Ва аьрзиращал булун аьркинсса цайми-цайми документругу буссар.
Документирттащал цува даву дакъа ливчIма учIан багьлагьи­ссар, цайминнаща документ­ру кьамул буван ихтияр да­къар. Агарда зий ивкIун, идара лавкьуну ягу штатру кьувкьуну ливчIун ухьурча, мукунманан пособие бишайссар шинайсса. ХьхьичIсса 3 зуруй булайссар ласлай ивкIсса харжирал 75%, хъиривсса мукьва зуруй – 65%, ливчIми зурдардий – 45%. Гайминнан 6 зуруйсса бишайссар пособия. Ванил лагру дур азарда къурушрачIан дирсса. Пособия бивхьуну бивкIманан даву лякъин къахьурча, ряхва зурува ялагу жул сияхIрай ацIан бюхълай бур.
Дунияллий хьусса экономикалул ишру ссуссукьу шаврийн бувну, даву дакъа ливчIсса инсантурах хIукуматрал хъуннасса аякьа дур. Мунияту жу нюжмардий цал диян дайссар Министерствалийн даврия букьан бувсса инсантурал аьдад. Бусайссар ми ци багьана хьуну бувкьссарив.
Ца укунсса бувчIин бавугу дуван ччива: ишбажаранчитурахь, цала КФХ думиннахь, бугьара­сса инсантурах буруг­лагиминнахь ихтияр да­къар жул сияхIрай даву дакъаману ацIан. Жула чIирисса райондалий зунсса кIантту хъинну чанну бур. Мунияту инсантурал цалагу хIарачат буван аьркинни, жучIарасса аьрщи зузи дуллай, багъру бугьлай, цайми бакIлахъия дучIан дуллай, цала хIарачат цалвагу буллан.