«Неххал чIапIуя ва мечIая дувайссия дукра»

Вай гьантрай ЧIяйннал шяраватусса АьбдурахIманов ТIалхIатлун хьун тIий дур 80 шин.
АьбдурахIманов ТIалхIат Жаб­раиллул арс. Увну ур 1936-кусса шинал ЧIяйннал шяраву. Оьр­мулул 10 шин хьуннин нину-ппугу ялату лавгун, ятинну ливчIун ур цала чIивимур ссищал.

Хъуна хьуну ур ЧIяйннал детдомрай. Госбанкрай зий унува 1963-кусса шинал къуртал бувну бур Аьшттарханнал учетно-кредитный техникум, бухгалтернал пишалийсса. 1964-кусса шинал дуклан увххун ур Самаркьаннал торгово- экономический институтравун.
1979 шинал къуртал бувну бур 2 шинайсса, Дагъусттаннал обком КПСС- рачIасса Марксизма-ленинизмалул университет, лавсун бур ятIулмур диплом. 1992-кусса шинал къуртал бувну бур «институт управленческих кадров Академии народного хозяйства при Правительстве Российской Федерации по программе «управления экономикой». Болгъарнаву къуртал бувну бур профессор Багъдановлул «высшая школа управления», лавсун бур диплом.
2000-кусса шинал «ДАГГАЗ-рая» зун увкIун ур «КАСПИЙГАЗПРОМ» ООО-лийн, налогир­ттал отделданул начальникну, яла дебитор-кредитор отделданул начальникну. 2003-кусса шинал, цала аьрза буллуну, Газпромрая пенсиялийн, игьалаган, увккун ур.
2016-кусса шинал ТIалхIат увчIуну ур Кировский админист­рациялучIасса Хъунисриннал советрал председательнал хъиривчуну. Ларсун дур чIярусса бахшишру: хIурматрал грамотартту, медаллу, лайкь хьуну ур «Ветеран труда» цIанин, «Заслуженный работник Республики Дагестан в сфере обслуживания» тIисса бусрав­сса цIанин.
1. Цукунсса хьуна оьрчIний винма яла гужсса асар биян бансса зат, иш?
Ттун дия 9 шин, чIивимур ссил 7 шин: 46 шинаву нину ялату ларгун, буттагу хьхьичIмур шинал ивкIуну, жу ятинтал хьунав. Му цурдагу дия 1946-ку шин, дяъвигу дахьва къуртал хьуну, лаххиялул, дуки-хIачIиялул хъинну захIматну ливчIсса чIун.
2. Инсаннал хасиятирттаву винна яла ккарккун къа­ччимур лишан?
Щялмахъ бусаву, лавмартшиву, хъамитайпалий зулму баву.
3.Цими никирайн дияннин кIулли вин вила тухумрал нясав? Буси яла архминнал цIарду.
Ттула тухумраву на хъанай ура 3-мур никирал хъунману, 5 оьрчIал буттану.Ттул буттал Жабраиллул ва ниттил Зайнаблул бия 2 арс 2 душ.Ттул буттал бутта ивкIун ур хъунмасса Аьвдухъал тухумравасса ца арс, миннал бивкIун бур 4 арс ва 5 душ. Ва никирая айивхьуну, на хIасул бував «ДРЕВО», хъинну лахъисса мурхь хьунни. Гьарицамур чичларча, хъунмасса хавар хьун тIий бур.
4.Вила оьрмулуву яла алши бакъамур шин?
ОьрчIний ттул хъинну захIматсса оьрму бия. 1945-кусса шинал, нинугу мурчIи хьуну, къатлуву иникьаллул кьанкь дакъа, неххал чIапIуя ва мечIая ккурч дурну, ми канакисса чIун дакIния къадуккай. ЧIявусса захIматсса гьантри хьуна.
5. Яла алши бумур шин?
Нава, 10 классгу къуртал бувну, Ваччавсса Госбанкрайн ученикну увххун, харжирал 20 къуруш ларсъсса чIун дия ца яла дакIний личIанмурну.
6.ВичIара циксса арцу хьувкун дигьаларгун дикIанссия вила дакI?
Ттун такIуй ттулагу чIярусса арцу хьуния тIисса пикри бакIравун къабуххайва, Аллагьу тааьланал ттун оьрмулунсса кьисмат захIматрайну шайва, чIумун лавхьхьуну.
7. Арцу чун харж дуркун пашман къашара?
Ттула кулпатрал дукиялух, лаххиялух, дуккаврих харж дурний, такIуй пашман къашара. БивкIулийн, хъатIи-хъиншиврийн харж дуркунгу къашара пашман.
8. Чун харж дуркун шара пашман?
Буржирай арцу дуллуну диркIсса инсаннал, барчаллагьгу куну, ма­хъуннай зана къадуллай, багьантту ляхълайни, пашман шара.
9. Инсаннал тахсирдава цумур хьунссар вища бигьану багъишла битан?
Тахсир къашайсса инсан къаикIайссар. Тахсирданухгу урувгун, багъишла ити чаву на хIисав дара инсаннал ца яла ххуймур мяърипатран.
10. Бувагу къабитан?
Банна тIий, зуна бувну, цурк бувну, инсаннал оьрмулун зарал биян баву.
11.Ссан диял къашай вин чIун?
Пенсиялийн укканнин ттул чIун диял къашайва игьалагансса. Пенсиялийн увккун махъ диялсса чIун чIалан дикIай дуллансса дакъа­сса. Цуксса хIайпнугу, телевизорданул, кказитирттал хъяврин уллай, лагай чIун.
12.Бартлавгун ччисса шанма мурад?
Ттула наслу оьрмулуву лащу-щаллуну яхъанахъаву, аькьлу бусса, дурккусса, инсаннан мюнпат биян бан ччисса ва шайсса бушиву, Да­гъусттаннайсса циняв миллатру уссур­вал кунма ялапар хъанахъаву.
13. Вила оьрмулуву хъинну ххирасса кIантту бувгьусса шама инсаннал цIа?
Зувира шинай хIукуматрай каялувшиву дурсса, Гитлердуща ххувшаву ласун бювхъусса Иосиф Сталин. Ттунгу, на кунмасса гьалмахтурангу, чIявучивун бу­ккан бан, тарбия дулун кумаг буллай ивкIсса, дакI-лякьа аьтIий ивкIсса, ЧIяйннал школалул директорну ивкIсса ХIусайнаев Абачара. Детдомирттай тарбия хьусса инсантурал ахIвал ххуй бан хIарачат буллай ивкIсса, «ДАГГАЗ-рал» генеральный директорну зий ивкIсса къумукь ХIажи Нажмуттинов, ЖКХ-лул министрну зий ивкIсса БахIандаьлиев МахIаммад (аьпа баннав вайннал).
14. Винма ххуй бизайсса хъамитайпалул сурат?
Яла ттун ххуй бизаймур хъамитайпа ттула кулпатри, цачIу 54 шинай оьрму бувтсса, 5 оьрчIал нину, 12 оьрчIал оьрчIал, 3 оьрчIал оьрчIал оьрчIал амудада.
15. Вина кьамулсса чув-адиминал сурат?
Ттун цинярдагу суратирттаву ххуй дизай чурххалгу, аькьлулулгу оьвхъусса тава Сталин.
16. Агарда, бюхълай бивкI­ссания, инава ци кIан­ттай, ци чIумал, ци билаятрай яхъа­най ччива?
Турист ххуллурду хIисаврай, 2-мур ЦIувкIратусса МахIаммадов ХIажибуттал (аьпа баннав цал) группалул каялувчину, ивссара Китайнавун, Польшанавун, Турциянавун ва цаймигу кIанттурдайн, шагьрурдайн. Гьарица кIанай хъина, амма ттула дакI жула Дагъусттаннай дакъа дигьа къалагайва. Жула Да­гъусттан гьарца чулуха ххуй­ссар, так ва ххуй буллансса арсру бухьурча.
17.Ссаяту бикIай вин яла хъунмур пахру?
Ттун хъунмасса пахру бикIай тай захIматсса дяъвилул шиннардий, ЧIяйннал дянивмур даражалул школагу мусил медаллащал къуртал бувну, ттущала интернат­рай бивкIсса, цIанакул профессортал хьусса, АьбдурахIимов Мусанниплуя (2-мур ЦIувкIратусса), АхIмадов Сулайманнуя (Хъусращатусса), Султанов Кировлуя (Ккулатусса), Якьубов Загьирдуя (2-мур ЦIувкIратусса) ва цаймигу гьалмахтурая.
18. Цукунсса дур вил виятурасса къарязишинна?
Дуккавриву личIину щиярчIав махънин къаагьра, амма, бюхълай буна, ттущава хьхьичIунмай хъит чин хIарачат къабаврий пашманну икIара.
19. Яла къаххирамур дук­ра?
Дукра къаххирасса дур учин къахьунссар, хьхьичIрасса чIунну хьхьичI дацIлай. Дукан къашай­сса дукра къадикIай, дукан кIулну, чурххан лайкьну дукарча – чанну, ххуйну.
20. Яла ххирамур дукра?
Яла ттун ххирамур дукра жула гьавккурир, гъаттарал дикIухун, лаччигу бувну.
21.Ссаяту бикIай вил яла хъунмур хIучI?
Яла хъунмур хIучI бикIай даврияту, дарсирдаяту арсру, внуктал шаппай бувкIния, ца хатIа къавхьуну, тIисса. ЗахIматсса, нигьачIисса чIун дур. ЧIявусса жагьилсса оьрчIал ахир ххуйну къадукIлай дур. ОьрчIругу нитти- буттах вичIи къадишай хьуну бур.
22. Хьуссарив вин вила оьр­мулуву винна инара ттинин багъишла ритан къахъана­хъисса къел?
Нава кулпат бувну цалчинсса хьхьуну ганийн ларххун диркIсса янна (хьхьичIарасса муси, чалма, гьухъа) кIюрххилнин дарцуна. ХъатIигу январь зурул 23-нний 1962-кусса шинал бувссия, дя­къий. Жула гъан-маччами бакъа ба­къая хъатIийгу. Авара къахьун тIий, кIулнугу буна, дарцуманал хъирив уккан къаивтунав маччаминнал, зана дантIиссари тIий. Занагу къадурна. Циричала ми тIий, паракьат бувнав кулпат ва нава. Цукун лажиндаравун уруглай хъян икIайнавав тIун икIара цIана.
23.Лавгсса заманардавасса инсантуравасса цуманащал хьунаакьин ччива вин?
Лавгзаманнал инсантал гъал­­­­гъа тIун бикIайссания, на И.В.Сталиннущал гъалгъа бан­тIиссия, цIуххинтIиссия: «Инава ивкIуну махъ паччахIлугърай хьусса дахханашивурттан ци кьимат бищара?» куну.
24. Цукунсса бур, вил пик­рилий, лакрал миллатрал яла хъунмур буруккин, цукун­сса бур мунил ялун бучIантIимур?
Лакрал жямат хъинну дуркку­сса бур, пишарттугу лавхьхьуну, дунияллийх ппив хьуну бур. Гьарцама цала дуланмагъ къулайний кюру бувну ур, буттал аьрщигу, ниттил мазгу хъамабитлай бур. Жула лакрал жяматрай бакI цIуцIаву дансса, му цачIун бан хIарачат буллалисса лидерну Хачилаев МахIаммад хьуна (аьпа баннав цал). Муния махъ мунал кIантту бугьансса инсан къаувккунни.
Суаллал ахттарчи
Р. Башаев