Дусшиврул ва ххуйшиврул кьинирду

21foto_16КIулсса куццуй, майрал 12-13-нний Азирбижаннай хьуссия Дагъусттаннал Культуралул кьинирду. ЧIаххувсса республикалул агьалинан Дагъусттаннал тарих, культура, багьу-бизу ккаккан буван хъуннасса программалущал Азирбижаннайн лавгунни биялсса делегация. Лавгми зана хьунни ххишала бакъа рязину, цаятувагу, чIаххувраятугу.

Лариса ХIажиева, ДР-лул халкьуннал артистка:
— Дазул кьатIув республика ккаккан дуван багьлагьисса чIумал, укуннасса чIумалнияр цукссагу хъуннасса жаваблувшиву дуссар инсаннай, цанчирча вийхчIин, вил бюхъулийхчIин цамур билаятрал инсаннан кка­ккан аьркинну тIий Дагъусттаннал культура, рухI, ххуйшиву.
Майрал 12-нний Бакуй Гайдар Аьлиевлул цIанийсса Дворецраву хьунни Дагъусттаннал искусствалул минахуртурал агьаммур ва яла хъуннамур концерт. Мунивух гьуртту хьунни жулла республикалул хьхьичIунсса артистал, театрдал коллективру, Опералул ва балет­рал театрданул группа ва бусалардавун дагьсса къавтIаврил ансамбль «Лезгинка». Концерт кьамул дунни хъинну ххуйну, оьрусрай учин, «на ура!!!». Дагъусттан жулва делегациялул ккаккан бувссар бюхттулсса даражалий. Тамашачитал дуллай бия хъинну чIярусса тIутIив, хъунмасса хIаллай итакъабакьлай бия артистал. Цал-цал артистурал кIира ссятрал дянив цалла творчествалийну политиктуралнияр цукссагу хъуннасса даву дувай. Уку-укунсса хьунабакьавурттал, миллатрал хазнарду, тарих ва культура куннащал куннал кIидачIаврил хъуннасса агьамшиву дуссар халкьуннал дянив дакьаву, дусшиву ва хъиншиву дуруччавриву.
Яла тIааьнмурдив – жулва ватанлувтуращалсса хьунабакьаву хьуна.
Азирбижаннал республикалул ххуйшивриягу ца-кIива махъ къаувкуну бацIан гьич къахьун­ссар. Баку бур магьраву кунмасса шагьру. Буслай бусан къашайсса марцIшиву, хьхьувай щалва шагьру чаннавун щуну бур, агьали гайз буллай бур кьатIух. Яла-яла махIаттал бувунна кIичIирттавусса переходирттайсса эскалатордал. Цимурца дурну дур инсантуран куну. Бакуяту ччянива хьуну бур европанал шагьру. Хочмаз тIурчаннив бур шагьру – парк.
Умуд бур тукунсса ххуйшиву та дунугу жула МахIачкъалаливгу дикIанссар тIисса.

Аслан МахIаммадов, Лакрал театрданул хъунама режиссер, актер:
— Азирбижаннавунсса аьрххилий лакрал миллатрава уссия 5-6 инсан – Лариса ХIажиева, МухIсин Камалов, Лакрал театрданува Шамсуттин Къапланов, Аьбдул Мурадов ва на. Аьрххилий бувкру Дагъусттанная майрал 10-нний хьхьудяризал, кIюрххил бивру Азирбижаннавун. Жу ликкан бунну ца яла ххуймур гостиницалий, Гайдар Аьлиевлул цIанийсса дворецрачIату миккунсса бахьттасса ххуллул манзил бухьун­ссия 5 минутIрайсса. Ахттакьуннай дуварду репетиция Азирбижаннал яла ххуймур, яла хъунмамур (2 азара инсан лагайсса) концертру дувай залдануву – Г. Аьлиевлул цIанийсса дворецраву. Концертрайн бувкIунни хъинну чIявусса халкь, жулва диаспоралия тIайла хьуну, чIявусса политиктал, Азирбижаннавусса Аьрасатнал ва Аьрасатнаву­сса Азирбижаннал вакилтурая тIайла хьуну. На дургьуну уссияв Имам Къулибеклул роль, Шамсуттин Къапланов – АбутIалиб Гъапуровлул роль, Аьбдул Мурадов – I Петрдул.
Концертру мукунна кка­ккан дурссар Азирбижаннал цайми шагьрурдайгу, кIи-шан бавчIуну, цавай Хочмазрайн, цавай Кусарылийн, гаймигу Закаталлайн лавгун.
Азирбижаннай на махъа-махъ уссияв 1991 шинал. Му чIумалгу Баку ххуйсса шагьру бия. ЦIанарив, букъавчIай хьуну, хъиннува ххуй хьуну бия.

Аьбдул Мурадов, Лакрал театрданул актер, балайчи:
— Москавлиясса режиссер Марина Юрьевнал язи увгьуну, цайми театрдавасса артистуравух ттунгу багьунни аьр­ххи Азирбижаннайн. Ттухьхьун дуллунни I Петрдул роль. Текст лахьлай, хIадур хъанай айивхьура. Азирбижаннавунсса проект хIадур дуллай, жул репетициярду най дуссия «Лезгинка» ансамбльданул базалий.
Ттулла рольдания тIурчаннив, бакIрайва бигьану бакъая хъунасса государьнал рольданувун уххан. Костюмру ларсун бувкIун бия Москавлия, Мосфильмрая. Ттул образралсса буллай бия Яруссаннал театрданул гример Жанет ва Москавлия бувкIсса Лидия. Гримертуралгу, режи­ссертуралгу, артистуралгу, гьарцагу инсаннал бувсса хIарачатрайну бювхъунни жулла республика лайкьну ккаккан дуван. Концерт къуртал хьуну махъ Да­гъусттан Республикалул БакIчи Рамазан АьбдуллатIипов лавхъуна сахIналийн жучIан, цIа дуруна.
Щалла концерт ларгунни хъинну дюрчIуну, лавайсса даражалий. Асардал, ххаришиврул дазу-зума дакъая.
Тийх хьунабавкьунни ттулва дусталгу, мугу хъинну тIааьнъя.
ДакIний личIансса хьунни Азирбижаннал примадонна Зай­наб Ханларова ккаккавугу. Гьашину танин 80 шин хъанай дур, амма, таних бурувгун, миксса шиннур къаучинссар.

МухIсин Камалов, Да­гъусттаннал халкьуннал артист:
— Хъунмасса барчаллагь Азирбижаннавусса жула дус­туран, жу бучIаннин дур­сса хIадуршиндарахлу, жул даврин хIасул дурсса ххаллилсса шартIирдахлу. Азирбижаннащалсса дазуйн бияйхтува кIул хъанай бия цуксса хIадур хъанай бивкIссарив ва хьунабакьаврийн, гьарцагу шаттирах – аякьа, ургъил, личIлулшиву, дакIнил хъиншиву. Цимилвагу цIувххунни жухь, гьарзат щаллуну дурив, аьркинсса цичIав дурив тIий, балики мюрш-кьюршсса диялдакъашивуртту хIасул хьурчагу, мигу най дуна дакъа дайва. Залдануву ххаллилсса чIу ласаву (звук) дия, му оьккисса дуний, артистнащагу балай аьркинсса куццуй щаллу буван къашайссар.
Концерт ларгунни дикIай­кунсса аншлаграй.
Лажин хIадур дурссар
Бадрижамал Аьлиевал