«Лакку билаят» центрданул хъиндайдихьу хьунни

7gaz_12Ларгсса ххуллун кьини Халкьуннал дянивсса ниттил мазурдил кьинилул хьунийн, вайми-вайми миллатирттал дуллалисса шадлугъирттавух, Миллатирттал библиотекалувугу хьунни жулва миллатрал тарихран, культуралун, ниттил мазран ва мунил масъаларттан хасну бавтIсса мажлис.

Залму АьбдурахIманова
Ттинингу цимилагу бавтI­ссару жува ниттил маз бухлаглагаврил, мунил сий яларай дагьлагьаврил ялувсса къювулул лагма лаган був­сса укунсса журалул батIавурттай. Амма ва ххуллух хьумур мажлисрал ляличIишиву дия ванил сакиншинна «Лакку билаят» тIисса культурно-просветительский центрданул жагьилтурал сипталулу дуллалавриву. Ва центрданул каялувчину ур хъинну чантI увкусса, ниттил мазрах ва жулва миллатрал ххазинардах хъуннасса ччаву ду­сса, центрданул гьанулий шагьрулий ялапар хъанахъисса жулва ла­кку жагьилтуран ниттил мазрал дар­сру дихьлан хIарачат бувсса лакку оьрчI Нураттин Юсупов. Ва цувагу хъанахъиссар жула цIадурксса оьрчIал шаэр Нураттин Юсуповлул арснал арс.
Ва жагьилтурал дуллалисса хъиндайдихьулул мажлисрайн бавтIун бия жулва миллатрал элмурдаха, литературалуха, культуралуха зузисса творчествалул халкь, студентътал, шагьрулул №1, №3, №13, №16, №27, №30, №37, №46, №50, №56 –ми школардай ни­ттил мазру дихьлахьисса учительтал, дуклаки оьрчIру ва миннал нину-ппу.
Ниттил мазрал байран чIюлу дан мукунма бувкIун бия лакрал хъаннил «Дараччи» клубрал вакилтал, Лакрал театрданул каялувчитал, артистал, миллатрал кказит-журналлал, радио-телевидениялул пишакартал ва мазрал бучIантIимуний дакI цIуцIисса учIан хьусса гьарма. Мажлис хъун бан бавтIминнаву хъуна-хъунама гьурттучинан мяйцIалунниха лирчусса шинну духьунссия, яла чIивиманангу я духьунссия кIира шин ягу мирагу дакъахьунссия.
Хъинну ххуйну мажлис бачин бувну бия, миллатрал лаххиягу ларххун, МахIачкъалаллал №16 школалий лакку мазрал дарсру дихьлахьисса ПатIимат Аьлиева ва «Лакку билаят» центрданул чялишсса гьурттучи, Ккулатусса жагьил ХIажимурад Амиров. Мажлис тIитIлай, цIубакIрай вайннал бувсуна «Лакку билаят» культурно-просветительский центрданул ва даврил агьаммур мурадрая ва 1952 шинал февральданул 21-нний бенгалнал маз хIукуматрал мазран ккалли буван тIалав буллалисса восстаниялуву ххюя студент ивкIусса иш хIисавравун лавсун, ЮНЕСКО-лул кьамул бувсса хIукмулийну щалла дунияллий Ниттил мазурдил кьини кIицI лаган савав хьусса хъун ба­къасса тарихрая.
Хъирив ихтияр дуллуна ва жагьилтуран дан дакIнийн дагьсса давриву тIайлабацIуртту чIа тIисса ва гихунмай цуксса цивппа вайннал чIарав бацIан хIадурссарив бусласисса ихтилатру буван.
Сара Аьбдуллаева, Миллатрал библиотекалул директорнал хъиривчу:
— Жу хъинну ххариру ниттил мазрал ялув дакIру цIуцIисса вайксса халкь бавтIсса мажлис жулва библиотекалуву буллай тIий. Жул шикку­сса миллатирттал ва краеведениялул отделдануву буссар гьарцагу миллатрал мазурдийсса клубру тIивтIуну. Лакралмур клуб тIитIин ва шинал куну буссия. Мартрал 10-нний ссят 3-нний му клуб тIитлатIисса шадлугърайнгу жу зуйн оьвтIий буру. Вай жагьилтурал дуллали­сса даврингу тIайлабацIу чIа тIий, барчаллагь тIий бура вайннахь дакIнийхтуну. Жугу хIадурссару жущава шаймунил чIарав бацIан, хIала-гьуртту хьун.
Сулайман Мусаев, тарихрал элмурдал кандидат, публицист, шаэр:
— Жулва миллат бур хъинну хъунмасса тарихгу, Дагъусттаннай бакъа, мунил кьатIувгу машгьурну бивкIсса шамхалтал, дугъри­сса вирттал бувксса миллат. Жула ивкIссар бявкъусса Ссивир лахъан дунияллул зуманийн гьан увну ивкIсса лакку мазрайсса пикрирду кIибачIлачIисса чичрурду дан бюхъайсса аьлимчу Замир Аьли. Жула буссар личIи-личIисса элмурдал аьлимтурал кьюкьри утта дурсса машгьурсса аьлимтал, миннавух ва кIанай щяивкIсса профессор Эса Аьбдуллаевгу. Жула буссар Дагъусттаннал литература авадан дурсса гьунар бусса шаэртал, чичулт. Мунияту зун, «Лакку билаят» центрданийсса жагьилтурахь барчаллагь тIий, чIа учин ччай бур тIайлабацIу ва цалий къабавцIуну хьхьичIунмай бачаву.
Качар ХIусайнаева, «Илчи» кказитрал хъунмур редактор:
— ХIакьину ххишала дакъа дакI ххари хъанай дур ва даву дан дакIнийн дагьсса вай жагьилтурая. Цанчирча, цаппара хIаллава жувагу бугьара хьуну, жула кIанайн бучIансса, жура ттинин дурмур дуруччин хIадурсса жагьилмур ник вай буну тIий. ДакI ххари хъанай дур ниттил мазрал бакIрачIан кьини дуккан къаритан хIарачат бантIисса вай оьрчIая. Маз бакъахьурча, миллатгу бухлагантIишиву бувчIусса вайннал дуллалимуния. Ттухь цIувххуну, ци хъус-кьинилул заллу унугу, агарда ниттил маз къакIулсса, га лахьхьин, буруччин, ябан гъира бакъасса инсан лаккучунан ккалли уван къабучIиссар. ЧIун чIарах дуккарча, бухлавгсса маз утта буккан буван жунма хъинну захIмат хьунтIиссар. Жулла дур ци-цигу миллатирттал дахIалай учинсса халкьуннал дакIнихсса творчество, литература, шеърилугъ. Цалла чичру, цайми-цаймигу ххазинардал ссуссукьусса цайми миллатирттах бурувгун, жува авадансса, щаллусса миллатран хIисавссару. Маз бухлаган битарча, жувагу гукунминнал даражалийн багьантIиссару. Цал ттигу, зу дуллалимуний барачат бишиннав, ххуллухъин буваннав.
Гулизар Султанова, Аьрасатнал культуралул зузала:
— Ва жагьилтурал сакиншиннаралусса хъиндайдихьулийн жува ца кулпат кунма батIаврия дур ххаришиву. Умуд бур ва давриву жува укунма вания гихунмайгу цачIун батIлантIишиврийн. ХIакьину чIявусса гъалгъа тIий бур патриотизмрая. Ва дакъаривла туну Ватан ххирашиву, ниттил маз буруччин ччишиву ва му лахьхьин­сса гъира чантI учин бувансса чаранну ляхълахъаву? Жува пахрулий зумух ласлан аьркинссар жула цIадурксса аьлимтурал, шаэртурал, вирттаврал цIарду. Ужагъир­ттай, кулпатирттаву ниттил мазрахсса ургъил, къулагъас гьаз хьурча, жулва хьхьичI маз бивчIаврил нигьачIишиву къадацIантIиссар. Умуд бур вай жагьилтурал эбратрай маз лахьхьин гъира бусса жагьилсса кулпатру чIяву хьуншиврийн.
Мариян Илиясова, «Дараччи» клубрал хъунмур:
— Нагу ттула клубрал чулуха хIадурссара, вай жагьилтурацIун кабавкьуну, ттущава шайсса кумаг буван. Луттирдал бикIу, цайми-цайми пособиярттал бикIу. Ххарира, рязира укунсса даву дан дакIнийн багьсса жулва жагьилтурая. Зу дуллалимуницIун кабакьин жулгу мурадри, хаснува миллатрал ххазинасса мазрал ялув дакI цIуцIисса зу кунмасса жагьилтурацIун. ТIайлабацIу баннав!
Мукунма шикку махъру лавхъунни «ЧIавалачин» оьрчIал журналданул хъунама редактор Мирза Давыдовлул, Лакрал чичултрал союзрал хъунама Илияс МахIаммадовлул, шаэр, Ккурккуллал школалул директор Даниял Магьдиевлул, тарихрал учитель МахIаммад ХIусмановлул, Турк­навусса лакрал диаспоралул вакил Оьмар Аьппасовлул, аьлимтал Эса Аьбдуллаевлул ва Сулайман АхIмадовлул..
Шикку цалва ххаллилсса ла­кку балайрду щаллу бувна Лакрал театрданул артистал ХIажиаьли ХIажиаьлиевлул, Халисат Батирбековал ва Луиза Шагьдиловал. Мукунма ялув кIицI лавгсса шагьрулул школарттая шиккун бувкIсса циняв дуклаки оьрчIал ниттил мазран, жула лакку щархъан, тарихран ва вирттавран хасну жулва лак­рал шаэртурал чирчусса назмурду дурккуна.
Укун тяхъану ва яргуну лавгуна ва жагьилтурал сакиншиннаралу хъиндайдихьуну хьусса лакку мазран хас бувсса мажлис.
Жула чулухагу «Лакку билаят» центрданун ва ванил каялувчи Нураттин Юсуповлун тIайлабацIу чIа тIий, барчаллагь учин ччай бур лакку мазрах гъира бусса жагьилтал цачIун буллай, цалла ккурандалувун кIункIу буллалаврихлу, миннаву миллатрал яхIгу-намусгу тарбия буллалаврихлу.