Хъамитайпа оьрмулул ттарцIри

35_4Вай гьантрай ЧIяйннал шяравасса Аьбидова Муъминатлул оьрмулун 70 шин бартлаглагисса юбилей дур. Оьрмулул шиннах къабурувгун, аьчухсса цилла дакIниха лавхьхьуну куклуну зий, занай жагьилнува бур цуппагу.

ЧIяйннал шяраву бусравсса, хIурматрайсса кулпатир­ттавасса ца бур Аьбидов Загьидинал ва Муъминатлул кулпат.
Андриана Аьбдуллаева
Загьидинал ва Муъминатлул хъунмур оьрму лавгун бур Ватандалия архну, Туркманнал шагьру Чарджавлий. Загьиди ялапар хъанай ивкIун ур тийх Муъминат буциннина. Ва зий ивкIун ур Хъунмур бакалеялул управляющийну. Муъминат му чIумал Москавуллал Плехановлул цIанийсса машлул институтравугу дуклай, «Алмаз» ттучандалуву товароведну зий бивкIун бур. 1970 шинал вайннал бувну бур талихIрал ташу. КIира шинава, институт къуртал байхту, Муъминатгу бивзун бур ласначIан Чарджавлийн. Бувххун бур зун «Туркманторгодежда» областьрал машлул базалийн. Ва бивтун бур хъуннасса жаваблувшинна дусса машлул отделданул хъунмунил къуллугърай. Цилла даву ххуйну кIулсса, му цукунчIавсса гъалатI итакъабавкьуну, дакI марцIну дуллалисса Муъминат чIирисса чIумул дянив бусрав хьуну бур базалул хъуниминнан ва архIал зузиминнан. 32 шинай ва ца кIанай зий кьадру-кьиматрай бивкIун бур Муъминат. ЧIярусса шиннардий цилла даву эбратну дуллай тIий ва лайкь хьуну бур «Отличник советской торговли» тIисса хIурматрал лишандалун, цикссагу грамотарттан ва арцуйнусса бахшиширттан. Дуллуну дур Муъминатлун «ЗахIматрал ветеран» тIисса бусравсса цIагу.
Памма батIин гьан бувсса чIумалгу, паммагума аьдатсса турк­ман хъаннияр хъинну батIайсса бивкIун бур. Му давривугу ххуйсса ккаккияртту чIалачIи дурну, цимирагу премия ларсун дур.
Та заманнай управлениялийн вайннал даву ххал дан чIявуну бучIайсса бивкIун бур хъунисса къуллугъчитурая, хьхьичIунсса пишакартурая сакин хьусса коми­ссияртту. Гьармудангу Муъминатлул давриву царагу диялдакъашиву, цавагу гъалатI къалявкъуну лагайсса бивкIун бур.
— Ина жучIа шийх бизар хъанайвагу бакъарав, зунттал жайран, — тIий, аякьалий цIухлан икIайсса ивкIун ур цалла лажин кIяла дуллалисса зузалая рязисса базалул хъунама.
БувчIлай бур, цамур респуб­ликалий чил миллатрал дянив хъунмасса машлул базалий цурда ца аьй къадучIанну зун бигьану къабивкIшиву Муъминатлун.Давривугу, ичIувагу ванил чIарав ивкIун ур вихшала дишин бучIисса ххаллил­сса лас. Загьиди ивкIун ур ванил оьрмулухунсса ца яла хьхьичIунма дусгу, маслихIатчигу. Загьидинал цалагу учай: «Ттун хъунмасса талихI хьуссар укунсса кулпат бакIрайн багьаву», — куну. Та чIумал Загьидиналгу, Муъминатлулгу бачин бувсса къуллугъру щийн-бунугу тапшур къабайсса, жаваблувшинна хъуннасса, сий дусса къуллугъру бивкIссар.
ЧIумух бурувгун, вайннал кул­патрал маэшатгу оькки­сса къабивкIссар. Цалва маэшат ххуйну бушиврий гьашиву дурну, паракьатну щябикIайсса, цалва махъ най бурча куну дакI хъун дайсса хасиятрал инсантал бакъар я Загьиди, я Муъминат. Вайннал чIявусса кумагру бувну бур цалва гъан-маччанан, ЧIяйннал жямат­ран бакъассагу, цалла цIа дургьуну бувкIсса цикссагу лакрангу, дагъусттанлувтурангу. Ххуйну чIарав бацIайсса бивкIун бур вай хъатIив буллалиминнал, оьрчIру дуклан бакьлакьиминнал. Гьарицагу цаятува бавну, кIулну увкIсса инсаннан итадакьайсса диркIун дур цивппа зузисса кIанттурдая аьркинсса хъус. ХIасил, цанмагу бусса, чингу бусса сахаватсса кулпат бивкIун бур ва. Инсаннал цаманан ка тIиртIуссакссар цалламур канивунгу дачайсса тIун бикIай. Муна мукун, мюхтажминнан цалва бувсса кумагру хъинбалану зана бикIлай, вайннал къушлия тачIав барачат чан хьуну бакъар. ВайнначIа ли­ккайсса бивкIун бур Туркманнавун бувкIсса гъан-маччами, шяраваллил агьлу, вайнная бавсса, кIулсса лак. ДакIнийри цаппара шиннардил хьхьичI Таканавун аьрххи багьсса Лакрал театрданул артистал буслай бусан къахъанай бия Загьидинал ва Муъминатлул тийх цивппа кьамулгу бувну, хъин бивтсса куц.
Хъамал бакъасса кьини нажагьсса шайсса диркIун дур вайннал къушливу. Хъамал тIиртIусса дакIнищал хьунагу бавкьуну, миннал мурад щаллу бан кабакьугу бувну, рязину тIайла буккайсса бивкIун бур ласнал ва щарнил.
КIулсса зат бур, кулпатраву хъамитайпалулмур бияла хъунмассар, ичIурасса гъилишивугу, рахIатшивугу хъамитайпалияр хъунмурчIин хъар хъанахъисса. ЧIярусса шиннардий усттарну дурурччуну дур куннал хIурмат куннал бусса, нахIу-хIалимсса ужагъ Муъминатлулгу. ДакI-аьмал ххуйсса, инсантуращал хIал бавкьусса, кIанттун лавхьхьуну занакьулу бикIан кIулсса Муъминат гъурбатрайгу цалвамур кунма ххирану, бусравну бивкIун бур. Дан-дитан кIулсса Муъминатлул аякьалий­сса гьурттушинна дайсса диркIун дур чIаххуврайсса, архIал зузисса, цинявппагу цинма кIулсса туркманнал кулпатирттавусса хъатай-хъиншивурттай, бивкIу-буккурдай. Ванин бансса хъинбалдарах луглай бикIайсса бивкIун бур тайгу. ХIасил, гъурбат­рай, чил миллатрал дянив узданну дурурччуну дур вайннал цалла цIа. Вай бивзун нанисса чIумалгу, зун жучIа ци чанну дур, малагару, шиккува бацIияра тIий миннатру буллай бивкIун бур.
Туркманисттанная цалва бияла цахьвасса республика хьуну, аьрххи-ххуллурду захIмат хьувкун, цалва оьрчIал маша-ташугу шийхва бан Ватандалийн кIурабаен пикри хьуну бур. 1997 шинал Аьбидовхъал кулпат бивзун бур МахIачкъалалив. БувчIлай бур ца кIаная ца кIанайн бизан, хаснува архсса Туркманнава Дагъусттаннайн бучIан, бигьану къабивкIшиву. Муъминат хIакьинусса кьинигу барчаллагьрай бур му захIматсса чIумал цанма кумаг бувсса, цалва чIарав бавцIусса ххаллилсса лакрал чиваркIуннайн – шяравучу Шалласу Рамазановичлуйн, ХIажи Маккуевлуйн, Сапарбаг Аьбдуллаевлуйн, Мурадхан Мехтиевлуйн, мукунма цищала ца классраву дуклай бивкIсса Качар Абачараевнайн, нотариусрай зузисса цила шяравудуш СалихIова Аминатлуйн.
Бувмур кIулшиву, мунихлу барчаллагь учин кIулшиву мугу уздан­сса инсаннал хасиятри. Муъминат, мяйжаннугу, тIул-тIабиаьтрал уздансса хъамитайпа бур.
Загьидинал ва Муъминатлул тарбия бувну бур цивппа кунмасса дакI-аьмал ххуйсса, инсаншиву дусса, цаманал дакIниймур лаласун кIулсса, ка-кумаг бан чялишсса оьрчIру. Хъунмур душ Дианал къуртал бувну бур Чардавлий педагогикалул институтрал чил мазурдил факультет, ингилис мазрал отделение. Цаппара шиннардий Дагъусттаннал паччахIлугърал университетраву дарс дихьлайгу бивкIун, Москавлив лавгун бур. ЦIана тийх цила салон красоты тIивтIуну зий бур. Динарал къуртал бувну бур Дагъусттаннал паччахIлугърал университетрал чил мазурдил факультет, ингилис мазрал отделение. Ва ингилис мазрал дарсру дихьлай бур МахIачкъалаллал 22-мур школалий ва медициналул колледжраву.
ЧIивимур душ Денизал ЯтIул дипломрай къуртал бувну бур автодорожный институтрал экономикалул факультет. Зий бур «Дагестангазсервис» ООО-лий бухгалтерну. Арснал Данияллул къуртал бувну бур юридический институт. ЦIана ва заргалшиву дуллай ур. Загьидинал ва Муъминатлул чялишсса гьурттушинна дай оьрчIал оьрчIру тарбия бавривугу.
Дагъусттаннай мина диширчагу, къакьабивтун бур Загьидинал ва Муъминатлул цанма кIилчинсса ватанну хьусса Турк­маннал шагьру Чарджав. Тийхра мина дурсса гъан-маччанаягу арх къабуцан, ливтIуминнал гьаттардийнгу бияван, вай гражданствогу дурну, сант дириртари тихунмайгу лагай. ЦIанагу, цала зумувну, цуманан ци аьркиннив ккаклай, тийхссагу, шийхссагу гъан-маччанан кумагру буллан бикIай. Гьарицаннал дакIнийсса буруккин лаласун кIулсса инсан бур Муъминат. Мунин барашинна дуллалисса ва ишираягу къабувсун къабучIир. Рамазан зуруй, гражданство дакъа, 20 шинаву ивкIуну Туркманнаву увччусса арснал гьаттайн диян къахъанай къумаларгсса цила шяравасса щарссанихьхьун махъ буллуну бия ванил, та гьаттайнгу бивну, аьркинмур дан.
— На лавгра тихун мубараксса Рамазан зуруй, тийх бувччусса ттулва гъан-маччанал гьаттардийн биян. Ттул ниттиуссил гьаттая арх дакъа дия му оьрчIал гьавгу. Малла увцуну, дуаьгу дуккин увну, цадакьагу бавчIуну, арснал гьаттая ниттичIан аьрщигу ларсун бувкIра, — тIий буслай бур Муъминат.
Мунияр, ниттил дакIгу, арснал рухIгу ххари даврияр, чирисса ци дикIан бюхъайссар. Къумасса ни­ттил дакI рахIат дурсса Муъминатлул дакIгу Аллагьутааьланал ххари дантIиссар.
МукIрура инсаннан цалва бувсса хъинбала кIилий занабикIайшиврий. Гьарицал Туркманнавун аьрххи багьтари, ххуллийх кIусса гьиву ласун багьлайнугу, Муъминатлул ласай лакку мазрахгу, лакку макьаннахгу мякь бувксса тийхсса лакран лакку мазрайсса кказит-журналлу, луттирду, лакку балайрдал дискру. Къукъухьхьи кунма тихунмайгу, шихунмайгу лехлай, руцан къариртун ядуллай бур Муъминат тийх мина дирхьусса жулва халкьунналгу, шийхминналгу дянивсса дусшиврул ва гъан-маччашиврул арарду.
Вай гьантрай Муъминатлул оьрмулун 70 шин бартлаглагисса юбилей дур. Оьрмулул шиннах къабурувгун, аьчухсса цилла дакIниха лавхьхьуну куклуну зий, занай жагьилнува бур цуппагу.
«Илчи» кказитрал коллективрал, цинявппагу уссурссуннал, гъан-маччанал цIания барча тIий буру ххаллилсса кулпат, аякьа дусса нину ва хъинсса дус Муъминатлухь ниттил бувсса кьини. ЧIа тIий буру цIуллушиву, ххаришивуртту-хъиншивуртту, дуллалимуниву тIайлабацIу. Ина вила ласналгу, оьрчIалгу, оьрчIал оьрчIалгу вив лавсун, хъихъи бивтун, миннал ххари буллай, дунияллия щали­хханнин битаннав.

Ххи ба тIий вин неъмат,
Жул ххуй Муъминат,
Ялувсса Ххувзаннахь
Банну жу миннат.

ЧIяйннал ва Чаржаврал
БавчIу Муъминат,
Чан къабаннав тачIав
Вин лайкьсса кьисмат!