Дунияллийсса цинярдагу ххуйшивуртту хъанниятур

tast_15МахIачкъалалив Дусшиврул къатлуву мартрал 6-нний, Да­гъусттан Республикалул БакIчи Рамазан АьбдуллатIиповлул каялувшиннаралу, хьунни Хъаннил байрандалун хас дурсса шадлугърайсса батIаву.

Бадрижамал Аьлиева
Му дайдихьлай, Республикалул Президентнал увкунни:
— ХьхьичIра Хъаннил байран дия революциялуцIун дархIусса, чан-чанну тIий му байрандалува революциялуцIун дархIумур дурккун, лирчIунни гъилимур, дакIнийхтунумур, ниттихъацIун, хъанницIун дархIумур. Жу хъинну ххариру жулла паччахIлугъраща ва байран хъаннин дуруччин бюхъаврия. Жунма хъинну ххирассар жулва ссурвал, душру, хъами ва, гьай-гьайгу, ниттихъул. Миннаха­сса аякьагу дуссар жучIара.
Ттулла нину дакIнийн дагьукун, яруннил хьхьичI дацIай буттал шяравалу, нину кIюрххила ххулув буллан шардату дуккайсса куц, ва суратгу инсан сагъну уссаксса, мунал дакIниву дикIайхьунссар. ЧIун най, шинну лерххун, нитти­хъул лагай жулва ялату, ссурвал ва душру щар шай, жувагу личIару жулва кулпатирттащал. Ттатта­хъал учайва инсантурал ташурду бувайсса, цачIу хъунавшаву хьунадакьиншиврул, му цачIу гьан дуваншиврулли куну. Му тIагу тIайлар.
Хъаннин цалва хъаннил талихI бувчIай цаятува ниттихъул, бавахъул хьувкун. ПаччахIлугърал, властьрал органнал бурж тIурча – хъаннин цалва оьрчIал цIанамунил ва ялунбучIантIимунил буруккин къабикIансса оьрму щаллу бавур. Ттул ихтилат махъсса 2 шинал дянив республикалий дурсса давурттаятур. Жу хIарачат буллай буру уттинин бияйнин биян бувну, цахунма цивппа бивчуну бивкIсса чIявусса кIанттурду, масъалартту кIанийн бичин, лях лавгмургу щаллу бувну, Дагъусттаннал чаннасса бучIантIимунийнсса ххуллу буккан. Хъанниллив хъинну хъунмасса кIану бугьлагьиссар дагъусттаннал ва аьрасатнал обществалул буллугъшиву, цалийдацIаву щаллу давриву.
Барчаллагь ва кьини, ва байран дуккан дурминнан. Цанчирча ва кьинилул цал ххишала дакIнийн бичайну тIий жунма жулва ни­ттихъул, жулла ичIалу. ХIакьину жува жулва хъанних цукун буруг­лай бурув, мукунссар жулла хъунавшавугу дикIантIисса, мунияту хъар хъанахъиссар жулва оьрчIал ва оьрчIал оьрчIал хIал-тагьаргу.
Хъунмасса умуд бур хIакьину республикалул каялувшиннарал дуллалисса давурттаву жулва хъаннил цащава шайсса кабакьу, чIаравбацIаву дуваншиврийн, — увкунни Рамазан ХIажимурадовичлул.
Ва шадлугъравух мукунма гьуртту хьунни ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал Председатель Хизри Шихсяидов, ДР-лул ХIукуматрал Председатель Аьбдуссамад ХIамидов, ДР-лул БакIчинал ва ХIукуматрал Администрациялул каялувчи Рамазан Аьлиев ва цаймигу къуллугъчитал.
Рамазан АьбдуллатIиповлул ва кьини республикалул политикалул, культуралул, жяматрал оьрмулуву ва личIи-личIисса цаймигу арардаву хьхьичIунну къуццу тIутIисса хъаннин, мукунма Буттал КIанттул цIанийсса Хъунмасса дяъвилул ветерантуран – хъаннин дуллунни наградартту.
Ва кьини ДР-лул Президентнал наградартту дуллуминнавух бия лакрал гьунар бусса балайчи ва художница, Дагъусттаннал ПаччахIлугърал опералул ва балет­рал театрданул хорданул артистка, МахIачкъала шагьрулул оьрчIал искусствалул 4-мур школданул преподаватель Жанна Кьурбановагу. Жанна лайкь хьунни «Зас­луженный деятель искусств РД» тIисса бусравсса цIанин. Цилва захIматрайну, хIарачатрайну ларсъсса ва бусравсса цIанищал барчагу буллай, чIа тIий буру Жаннан ванияр тихуннайгу хъуни-хъунисса цIарду ва бахшишру ласлансса чIярусса шиннардийсса цIуллушиву, тамашачитал ххари буллансса цIу-цIусса балайрду тIунсса ва суратру дихьлансса гьавас, каши-кьудрат.
* * *
Вара кьини, мартрал 6-нний, ахттакьуннай, МахIачкъалалив М. Горькийл цIанийсса Оьруснал театрдануву хьунни Хъаннил байрандалун хас дурсса концерт. Шадлугърайсса батIавривух гьур­тту хьунни ДР-лул Президент Рамазан АьбдуллатIипов, ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал председатель Хизри Шихсяидов, ДР-лул ХIукуматрал председатель Аьбду­ссамад ХIамидов, ДР-лул БакIчинал ва ХIукуматрал Администрациялул каялувчи Рамазан Аьлиев ва мукунма цаймигу.
Дагъусттаннал цинявппагу хъами, ниттихъул барча буллали­сса махъ лавхъунни Аьбдуссамад ХIамидовлул.
— Хъамитайпа, инт кунма, хъанай бур цинярдагу дайдихьурдал дайдихьу: ччаврил дайдихьу, оьрмулул дайдихьу. Жу муданмагу икрамрай буссару хъамитайпалийн-ниттийн, хъамитайпалийн-зузалайн. Зур, жул ниттихъул, бавахъул, ссурвал, душрув, даврил уртакьтал, ва дуниял ххуйшиврул, хъиншиврул, цIимилул дуцIин дуллали­сса, дакIнил буллугъшиврийну чанна дуллалисса. Зу мудангу жу махIаттал бару зулва захIмат ххирашиврийну, ссавурданийну, оьрмулул къача-къучшивурттая зулва гъан-маччами буруччинсса хъит-шитлийну.
ХIакьинугу ттун учин ччива хъин-хъинсса махъру зуяту – ттуршукурдай цIакь хъанай диркIсса кулпатирттал аьдатру, багьу-бизу цалла давурттайну, пикрирдайну ядуллалисса, дуручлачисса, дагъусттаннал кулпатирттан лайкьну, ми бикIан аьркинсса куццуй, цIакьну, нахIуну кулпатру ябуллалиминная. Дунияллийсса цинярдагу ххуйшивуртту хъанниятур, — увкунни ванал.
Ванал кIицI лавгунни захIматсса Буттал КIанттул цIанийсса Хъунмасса дяъвилул шиннардийгу республикалул хъами бивкIшиву арамтурал цIакьсса чул бищултну, цIакьшиврул ва патриотизмалул эбратну къуццу тIий, дуаьрдащал дяъвилийн цалва арсру тIайла буклай, хIакьсса вирттал тарбия бувшиву цикссагу ниттихъал, цалгу аьрщарай дакьаву хьуншиврул цащава шаймур ва ххишалагу бувсса, 1999-ку шинал республикалийн къачагътал ххявхсса ппурттувугу дагъусттаннал хъами миннащалсса талатавривух хьхьичIунну гьуртту хъанай бивкIшиву.
Гихунмайсса цалва ихтилатраву ванал кьюлтI къабунни цува махIаттал-хIайран хъанай ушиву жулва хъанний, ми, зугу зий, ичIаллилссагу бувну, цалва-цалвассагу укун ябацIанну буван хъирив лаллай бушиврия.
Ванал пахрулий кIицI ларгунни Дагъусттаннал цIа бюхттул, машгьур дурсса хъаннил цIарду: Фазу Аьлиева, Исбат Батталбекова, Муи ХIасанова, Бурлият Ибрагьимова, Барият Мурадова, ПатIимат Хизроева, Роза Эльдарова, Алла Жалилова, Тамара Хашаева, Заира Хизроева, Манаба МахIаммадова, ХIаписат ХIамзатова, Хамис Казиева, Елена Исимбаева, ПатIимат Муртазааьлиева ва хъинну чIявусса цаймигу. Амма кIицI лавгунни хъамитайпалул агьаммур ва рувхIаниймур роль му ниттилмур душиву, ниттил махъ, ниттил гъилишиву инсаннал оьрмулуву чанину, хъунмур ориентирну мудангу диркIшиву, ниттихасса назмурду чичлай циняв халкьуннал шаэртал бивкIшиву ва бушиву.
ХIакьинусса кьинилия гъал­гъатIий, ванал кIицI лавгунни Дагъусттан «проблемный регионну» къабикIаву хъанай бушиву ХIукуматрал хьхьичI бивхьусса агьаммур масъалану, му мукун къабикIаншиврулгу жучIара душиву аьркинсса цимурца: захIмат ххирасса халкь, тIабиаьтрал шартIру ва яла-ялагу – жула ттаттахъал ттуршукурдал аьдатру ва культура, цайнгу чул бищун оьвчаву дуллалисса Дагъусттаннал БакIчи Рамазан АьбдуллатIипов. Махъсса ппурттуву хъанахъисса дахханашивурттайн увккун, ванал дакIний бувтунни вай кIира шинал дянив республикалий тIивтIушиву 38 оьрчIал садик 6 азара оьрчIансса, 18 школа 5700 кIану бусса. Бувсунни ванияр тинмай цIусса школарду хъиннува анаварну буллантIишиву, цанчирча республикалий чIявусса школарду буну тIий оьрчIру 2 ва 3 сменардай дуклакисса. Хъаннил байрандалучIан цIунилгу занахьуну, ванал увкунни:
— 2015 шин Аьрасатнал Федерациялул Президент Владимир Путиннул баян бунни Литературалул шинну. Щак бакъа, чIявуми шаэртуран ва чичултран хъамитайпар хьунтIисса музану, цIу-цIусса асардал, ххуттардил бакIщаращину. Жува хъамитайпа буручлан аьркинссару багьа бакъасса хазнану. Кулпат, нинушиву, оьрчIшиву – вайннул лагмар оьрму гьанагьисса. Хъамитайпалул мудангу ядуллай бивкIссар ва буссар кулпатравусса нахIушиву, буллугъшиву, мунищала архIал жула аьмсса къатлувумургу — Дагъусттаннаймургу. Ва хIакьину зуятур, ххирасса хъамий, хъар хъанахъисса жулла респуб­ликалул бучIантIимур, — увкунни ванал.
Хъирив республикалул цIа дурксса артистурал ккаккан дунни хъуннасса концерт. Мунивух гьур­тту хьунни оьрчIал цачIусса хор ва аьрали духовой оркестр.