Хъунасса лаккучунал Ватандалий

ska_16Октябрьданул 4-нний ттун бахтти хьунни, хъунасса учирчагу ва махъ хъинну чан­ссар, лаккучу Гьарун Саэдовлул дакI ва чурх бигьалаглагисса аьрщарал чIарав ацIангу, яхъанай ивкIсса къатравун уххангу, къатрал ларзулату ванан чIалай бивкIсса зунттурдах ябитангу.

Ва кьини ттуна нава яла талихI бума инсанну чIалай ияв. Буниялагу, жагьилсса оьрмулий ванаща дуван бювхъусса давурттал чIярушиврул ахир-зума дакъар. Гьарун Саэдов ур революционер, драматург, шаэр, публицист, «Илчи» кказитрал цалчинсса редактор. Буниялагусса пагьмурдал ххазина. На къа­аьйкьинссара тIиссара, ванайн философ учирчагума. Кьура шинавун ухлахисса чIумал, 1914 шинал ванал чивчуну бур лакрал драматургиялул гьануну хъанахъисса драма «Къалайчитал». Ва бучIиссар бишин Шекспирдул, Гогольлул, Островскийл, Горькийл чивчусса пьесардащал ца ххуттай. Революционер тIий, уттисса «тIюпандалул» ва махъ жучIавату арх булларчагу, ванил инсантал хъинну хьхьичIунмай ша ласун бувссар. Гана гай шаттирду цумур чулинмай ласунссарив бусласиману ивкIссар Гьарун Саэдов. Вайва иширттан хас бувну 1917-ку шинал 032Гьарун Саэдовлул редакторшиву дуллай Темирхан-Шуралий итабакьлай ивкIссар лакку мазрайсса «Илчи» кказит. Амма ванаща га кказитрал урчIва номер бакъа итабакьин хьуну бакъар. Ганиясса хайр инсантуран бувчIлан бивкIшиву кIул шайхту, ЧIумуйнусса Аьрасатнал хIукуматрал лавкьуну бивкIссар кказит. Гьарун Саэдовлул чивчуссар инсантурал дакIурдия щин хIарчIний кунма асарсса чIявусса шеърирду.
Гьаруннул дурсса давурттая буслай, кказитрал цимирагу чIапIи дуцIин дуван хьунссия. Амма ттул хIакьинусса мурад цамур бур. Октябрьданул 22-нний МахIачкъалалив Расул ХIамзатовлул библиотекалуву хьунтIисса, Гьарун Саэдов увну 120 шин шаврин хас дурсса форумрал хьунийнсса телепередача ласун октябрьданул 4-нний Ккуллал райондалийсса Ваччиял шяравун – Гьарун Саэдовлул буттал шяравун бувкIун бия Лакрал радиолул редактор ва «ТтурчIайнна» тIисса лакку мазрайсса телепередачалул редактор Тамара Закарияева. Ва кьини Ваччав мукунма бувкIун бия Гьарун Саэдовлул цIанийсса организациялул бакIчи Давди Увайсов, МахIаммад Исяев – Гьарун Саэдовлул маччачу, Гьарун Саэдовлул уссил арснал арс Рамис Саэдов, профессор Сулайман АхIмадов, шаэр Сугъури Увайсов. Вай МахIачкъалалия най бунува цал Ваччиял хIатталлив лавгуна аьпа биву Гьарун Саэдовлул гьаттачIан, алхIам буккин. КIялазуруй дия Гьарун Саэдов 1891-ку шинал увссар тIисса чичру. Вай къатIайлассар тIива ттухь Давди Увайсовлул. Бунияла увмур шин 1894-ку шинни тIива. ХIасил ва чулийн бутан бувасса масъала бусса бия.
Яла хъамал лавгуна Гьарун Саэдов увсса къатрачIан.
Щин къаччан бикIарчагу, ттуща къахьунссар ттулва пикри зущал кIикъабавчIуну ацIан. Дакъая къатри хъунасса, лакрал миллатрал яла пперха тIисса «цIурттавату» цану хъанахъисса инсан лявхъусса, дунияллийн увк­сса къатраха лархьхьуну. Ялув цIуку бусса ца ула дия чIирайн лачIун дурну, «Вай къатраву Гьарун Саэдов увссар» тIисса. Пашмансса сурат!
Гьарун Саэдов хъанахъи­ссар, къакIулнахь бусан, цIумур, дахханамур инсаниятрал къатта-къушливунсса, дунияллийнсса кIулли жухьхьунна дуллума. БучIиссия вай къатри дакьин дурну, цахъис бухьурчагу инсаннал ябацIайсса кьяйдалийн дуцин. Лакрал цаягу шаэрнал я мемориал, ягу музей ба­къар, Дагъусттаннал вайми миллатирттал шаэртурал кунма. ХIайп!
Къатраву яхъанай ия Гьарун Саэдовлул уссил Сайпул арснал арс Саэдов Аьлил цалва кулпатращал. Къатрал лагмасса кIанттал суратру ларсун махъ, хъамал Ваччиял шяраваллил кIичIирттавух бувккуна, ларсуна суратру. Яла цачIун хьуна Ккуллал райондалул Досуговый центрданул хIаятраву Гьарун Саэдовлул гьайкалданучIа. Шикку махъру лавхъуна Мустапаев Мустапал, АхIмадов Сулайманнул, Увайсов Сугъурил. Вайннал мукунма бувккуна ванал шеърирдугу. Ахттакьун чIун дучIайхту, Ваччиял Мамацил тIивтIусса ссупралух дукрагу дуркуну, хъамал махъунмай МахIачкъалалив лавгуна.