ОьрчIан нитти-буттал дянив яхъанансса кьисмат хьуннав

kol_9Нитти-буттал ургъилданулу бакъасса мюрщулт социал приют­раву цукун яхъанай бурив ххал бан бувкIун бия лавай кIицI лавгсса министерствалийсса ОьрчIан ва кулпатран кумаг бувайсса отделданул хъунмур Фарида Забитова, «Я помощник Президента» жяматийсса сакиншиннарал ва «ДоброЦентр» суккушиннарал вакилтал, ДГУ-рал студентътал ва журналистътал.

Ларгсса нюжмардий ДР-лул ЗахIматрал ва соцразвитиялул министерствалийн багьайсса, мюрщултрансса ва балугъравун къабувхсса оьрчIал социал приютраву хьунни «ТIиртIу нузкьунттал» кьини.

Залму АьбдурахIманова
Приютрал лази-ларкьусса, тIутIавун ва щюллишиврувун дахьларгсса хIаятравун бавтIун махъ, идаралул хъунмур РайхIанат Айгуновал цинявн­найн оьвкуна цалла аякьалулусса оьрчIру ци шартIирдаву яхъанай буссарив, цуку-цукунсса пишакартал вайннащал зий бу­ссарив ккаккан буллалисса хъун дакъасса экскурсиялийн.
Укунсса хьунабакьавуртту ва цаймигу оьрчIру тяхъа бансса, ххари бансса давуртту шикку аьдатравун дагьну дур. Нитти-буттал бувну, ябан къахъанахъисса вай оьрчIру яхъанахъисса ва журалул приют жулла республикалий тIивтIуну бур 90-ку шиннардий. Шикку яхъанай бур 3 шинавату 8 шинайн бияннинсса оьрчIру. Приютраву бур чаннасса, марцIсса уттубишай къатри, тIуркIу бувайсса, дарсру лахьхьайсса классру. Бур цавунма цивппа лавгсса оьрчIал гьунарду ялун личин кумаг бувайсса, психологнал янилу цачIу зун бикIайсса, психологиялул ва релаксациялул кабинет. Гьарца кабинет дузалну бур аьркинсса уттизаманнул кьайлул ва хасъсса литературалул.
Приютрал сайки циняв чIир­ттай дур лархъун оьрчIал каруннал дурсса ккаккияртту ва суратру. Ци ххуйсса шартIру приютраву дунугу, сайки гьарца суратрах бурувгун, чIалай бур оьрчIан хъинну цала аьзизсса нитти-буттачIан, кулпатраву яхъанан ччай бушиву.
Приютраву зузисса гьарцагу пишакарнал мурад бур нину-ппу чIарав бакъасса вай оьрчIан нахIусса, тIааьнсса шартIру дузал дурну, ца кулпат кунма яхъанан. Цанчирча шиккун бувцуну бувкIсса чIявуми буну тIий хIанттихун, наркотикирттахун багьсса, къалмакъаллу, биявуртту, батлатавуртту диркIсса кулпатирттавасса мюрщулт. Укун­сса шартIирдаву яхъанахъисса оьрчIру бикIайсса бур лякьа дуччиннин ччатI къабувкусса, игрушкарду цирив къакIулсса, кIаралу, виргъан, шану цирив бувчIин бан захIматсса.
Цала жаваблувсса даврия буслай, приютрал хъунмур РайхIанат Айгуновал кIицI лавгунни, ва идаралийн «приют» къаучин, бавкьусса пишакартал зузисса коллективрал ца кулпат кунма хъуннасса даву дуллай бушиву.
— ХIакьинусса кьини шикку яхъанай буссар 3-8 шинну хьусса мукьцIалуннийн бивсса оьрчIру. Вай ляличIисса, жулла республикалийсса нахIу-хIаласса ужа­гъирттай яхъанахъисса оьрчIал кьадардаха къалавхьхьусса кьадарду бусса оьрчIрур. Баччибакъасса нитти-буттал цIаний цакуну хъуни хьусса, оьрмулул яла оьккими чуллу ккавксса. Мунияту жул агьаммур мурадгу ми кIанттурду вайннан хъамабитан бансса, бакIравату, пикрирдавату лиххан банссари. Цуксса жунма къаччайнугу, мукунсса кулпатру жулла обществалуву гьарзагу хъанай бур, миннацIун – укунсса оьрчIругу. Ссаву хьунадакьлай дур захIматшивуртту учирча, захIматшиву дур мукун­сса шартIирдаву тарбия хъанай бивкIсса оьрчI реабилитировать бан, миннан гьарзат бакIрачIан бувкIмур хъамабитан бан. ЖучIан бувкIун мадара хIал шай цивппа кунмасса оьрчIащал, тарбиячитуращал хIала къабухлай. Мунияту цалчинма-цалчин вайннал хьхьичIун буккайссар жул психологтал. Ца нюжмарданул дяниву оьрчIру къабувчIинну ба­ххана шай, аьч хьуну, тяхъа буккай. Вана укун жучIа вайннал дачIи шин дувайссар. Яла оьрчIалсса бан цайнма бакIрайн ласайссар попечительствалул ва опекалул къуллугърал. На нава оьрчIру нитти-буттал дяниву яхъанан аьркинссар тIисса хIучча бувгьумурда. ХIукуматрал дузал дувай­ссар мукунсса кулпатру бакIрай бацIан бансса, мурчIибацIан бан­сса хIаллихшиннарду. Нажагьсса бакъа- бакъассар миннаща оьрчIру ябан ихтияр зерххусса, — бувсунни РайхIанат Айгуновал.
ОьрчIащал зузисса тарбиячи Нурият Амировал бувсунни цал даву, хъунмурчIин, укунсса оьрчIащал тIуркIулийну зузисса, вайннал пагьму-гьунарду ялун личин бансса мурадрай дуллалисса душиву.
Ванил мукунма бувсунни къа­ххуйсса эбратну бивкIсса нитти-буттачIа яхъанай бивкIсса оьрчIал бигьасса тIуркIурду цал-цал захIматну лаласайшиву.
ТIааьнсса, ттюнгъасса музыка ва чани бусса психологнал кабинетраву оьрчIащал зузисса Регина Оганесяннул жущалсса ихтилатраву кIицI лавгунни, оьрчIал цалла дакIру кIидачIлачIийни чIявуну бусайшиву цанна ккарксса хIала-ккаласса макIурдияту, хияллаяту, ссая-бунугу хIасул хьусса асардаяту.
Ва даврил ахирданий приютрал хIаятравусса майданнив мюрщултран хIадур дурсса тяхъасса концерт ккаккан дурунни «ДоброЦентр­данул» вакилтурал. Магьравусса персонажтурал лаххиярдавусса вай жагьилтурал хъинну ххуйсса шадлугъ сакин дурну дия вай мюрщултран. Шадлугърал ахирданий оьрчIругу хIаласса флешмоб дуруна студентътуралгу.
Шикку гьуртту хьусса цинявн­нахь барчаллагь тIий, РайхIанат Айгуновал чIурчIав дурунни, цив ва цал оьрчIру мудангу мюхтажну бушиву халкьуннал чулухасса къулагъасрах, аякьалух, нахIусса мукъух ва вай оьрчIал оьрмурдавухсса гьурттушиннарах. Цанчирча укунсса оьрчIру ссах-бунугу махIрумну ливчIни жулла общество цIуллу-цIакьссану ккалли дан захIматну тIий.