Хъуначунал маслихIатраягу ххариссара

dyt_14ЦIусса шинал дайдихьулий бувсса ихтилатраву Лакрал райондалул бакIчи Юсуп МахIаммадовлул бувсуна ва шинаву дансса давур­ттаву хьхьичIххуттай бивхьуну бушиву райцентрдания щархъавунсса ва шяраваллал вивсса ххуллурду бакьин бан. ЦIанакул щириркIуну най дур ШавкIравсса ххуллул шанбачIулия Ххюлусмав-Буршайнсса ххуллийсса давуртту.

Шикку зий бур Дагавтодорданул зузалт, аьркинсса техника – ххуллу биххайсса, къувирду дуккайсса, ххуллу кьабайсса. Ххяллурдугу пIякь чин дурну, кIукIлумур аьрщи дихлай, кьянкьасса дичлай ккуручайлул кьа буллай, сайки 10- 12 метралийх утта буллай бур 5 километралийхсса ххуллу (КIулушацIрал шяравун бияннин­сса). Дякъивун багьаннин давуртту къуртал даншиврул ххуллул усттартал бур 8. 00 — нния 19. 00. ссятрайн бияннин зий.
Ххуллуягу, дачIи шинал лажиндарай дан бювхъусса цайми давурттаягу ихтилат бан на хьунабавкьура райондалул бакIчи Юсуп МахIаммадовлущал.

— Юсуп ХIамидович, Щарату турнирдания найбунува Ххюлусмавсса ххуллий зий диялсса техника ххал хьунни. Ва бунияла «Илчилул» буккулт ххари хьунсса хавар бур, цанчирча ца зурул хьхьичIгу оьвтIий бия редакциялийн ва ххуллу кьакьарду дагьну, лап лащинсса тагьарданий бур тIий. Ххюра шяравун нанисса ххуллу, ахиргу, бакьин буллай байбивхьушиву бусан жугу анаварну буру. ТIайлабацIу баннав!
— Мяйжаннугу, ххуллурду ва щин дусса кIанттай оьрмулул аргъ дур. Ххуллурдал ва щинал кьянатшиву дуний оьрму лешлай бур. НахIакь къаучайхьунссар «Ххуллурду — оьрмулул туннурдур», куну. Жулламур районгу ххуллурдал чулуха кьянатсса дур. Мунихлуну яла агьамсса къулагъас дуллай буру ми масъаларттах.
2016 шиналнинсса программалуву буссар КIулушацIун бияннинсса ххуллу уттагу бувну, асфальт бутIин. Гихунмай 2018 шиналнинсса программалуву буссар Ххюлусмав ва Буршайн бияннинсса ххуллугу мукунма уттагу бувну асфальт бутIин.
Мурлу пIякь учин бувну, биялну гьартагу бувну ххюл ялтту бивчусса ххуллу бувссар Хъунайннал шяравун. Ттигъанну капитальныйну бакьин бувну къуртал бувссар КIунди-ЧIаравсса ххуллу. Ларгсса шинал Ури-Мукьардал махIлалийсса ххуллу бувагу 5 километралийх бакъа бакьин бан къавхьуна. ЛивчIмур ххуллул бутIагу, ламугу бакьин буллай буссар цIанакул, уттагу бувну ххюл ялтту бичайсса ххуллу кIиккунгу бантIиссар.
Райондалий ца жапасса буру­ккин бур дарщу-дарккусса чIумал нигьал ва хьуллил дянивсса ШавкIрату Щаравсса ххуллу. Ва масъала гьаз бувссия нава ДР – лул ХIукуматрал хъунаманал хъиривчуну Правительствалул каялувчитуращал ва цаппарасса министртуращал Ла­ккуйн увкIсса чIумал. Микку хIукму бувссия ТIулизмавсса ххуллу уттагу бувну, тичча Щардал къурув вантовый проектрайсса ламу бишин. Тти ххуллурдал идаралул пишакартурал хIукму баххана бувну бур.
Дагавтодорданул ламурду бай­сса отделданул каялувчи Зиябуттин ХIажимирзаевлул вай гьантрай бувсунни проектрал давурттал конкурс къуртал хьушиву, кIира нюжмардувун мунил контракт чирчуну, январь-март зурдардий проектрал давурттаха зунтIишиву ва ялунчIил ламу буллай байбишинтIишиву. Ламу цуппагу бишин тIий бусса бур Гъумучату ШавкIрав буххавайсса ххуллия Щардал къурув.
— Инава увкусса куццуй, ххуллурду ва щин дур халкьуннан яла аьркинмур. Щинал чулухагу шиная-шинайн кьянатшиву дагьлай дур. Масалдаран, Ххюлусмату Гъумукун дурцусса щин гьарца гъарал ларчIтари оьлухълай дур. Гъараллу лахъи ларгссаксса щингу, сайки нюжмардал дянив оьлуркъунна личIлай дур. Бакъассарив мунинсса чаран?
— ЦIубутIуйра неххаву щин марцI дайсса сооруженияртту къадишаврийну мукунсса тагьар хIасул хьунни. Буйнакскалийсса «Мушарака» ОАО- лул хъунама Аьлиоьмар АхIмадовлул буржирай турбарду буллуну, Буршая цIусса щаращуя щин дурцуну Ххюлусмату Гъумукунсса щинаххуллуцIун дарзуссар. КIичча ЧIурттахьхьун, Читтурав, ТIулизмав, ГьукIравгу щин дурцуссар.
Щинал буруккин ялу-ялун гьаз хъанай бур — марххалтту чанну буллай бур, зунттаву занчру ва микIру бавссуну бур. КIива-шанма щаращи цачIун буллай, гичча дуцлай, щинал щаллушин дансса чаранну ляхълай буру. Жяматрахь тавакъю буллай буру — зула-зула шяраваллаву щаращив бусса кIанттурдая баян бувара, кIинттулнин щин дуциншиврул.
— На дахьва «Илчи» кказитрай зун бувкIсса чIумал редакциялийн увкIсса ца аьлимчунал (цIа дакIний дакъар) цаппара шиннардива жува хIакьину навтлияр ххирану щин машан ласлантIиссару, увкукун, нярайн къалавсъссия. Мяйжаннугу, щаращах дя-дяхтта чирахърах луглаги­сса кIанттайн бивнува буру, чIал къархьуну жунна щин мусил багьлий дацIлан най дунуккар.
— Мунияту жяматрал кумаг аьркинну бур.
— Ялун най дур цIусса ду­ккаврил шин. ХIадурссарив дуккаврил идарартту оьрчIру кьамул бан?
— Цаппарасса школарттайн нава ивра. Ремонтру дурну духьурчагу, мукьва-ххюва школалий ттукIрал ххаллу дух хьуну дур. Ми цIу къадурссаксса ремонт дуршиврун ккалли къадантIиссар.
— Гьашину «Ветхое жилье» программалун Дагъусттаннан итадаркьуну дур 660 млн. къуруширттал. Жулла район гьуртту хьуссарив му программалуву?
— «Ветхое жилье» программалул лагрулуву кIива кIизивулийсса къатта бувссар шиннардил хьхьичI. Ларгсса шиналгу бувссар ца шанзивулийсса чIявуквартирарду бусса къатта. Гьашину жу му программалуву гьуртту хъанай бакъару, цанчирча райондалул балансрай хIукуматрал къатри утти бакъар. Буван буми буварду.
— Ттигъанну агьалинал суаллан жаваб дуллалисса тIайланнасса эфирдануву Республикалул БакIчиная бавунни Лакрал райондалул агьалинал умуд бишин­сса хавар – ялун нанисса шинаву «долгостройрайн» кIура бавсса больницалул къатри къуртал дурну, зун тапшур дантIиссар тIисса.
— Щалла дунияллийсса экономикалул кризис сававну захIматшивуртту хьунадакьлай дия. Больница ва школа къуртал бансса арцу итадакьинну увкуссия гьашину. Амма гьашинугу Украиннавусса тагьар хьхьичIун дагьунни. Подрядный организациялун 17 млн. буржлувну бухьурчагу, ми хIакьинугу зийнма бур. 2015 шинал ахирданийннин къуртал банну увкунни. Хьул къакьукьинну, цичIар къадахчинхьуви.
— На, анжагъ, итталу­сса буруккинттая цIуххав. Ттун хIисав къархьусса ци давуртту дан бювхъур ялагу ва дачIи шинал лажиндарай?
— Шяраваллил хозяйствалул министерствалул кумаграцIух ЧIарттал шяраву бувссар ФАП. Му оборудованиялул лащу-щаллу бувну, чIал къавхьуну тIитIинтIиссар. Райондалул арцух бувссар ГьунчIукьатIрал къутаннайсса ФАП, шинал ахирданийннин гагу зузи бан дакIний буссар.
МФЦ – лул къатри дурну къуртал дарду. Ялун нанисса зуруй тIитIин хIадур хъанай буру. Райондалий 13 – 15 зузи кIану щаллу хьунтIий бур.
Карашрал шяраву Каллаев ТIагьирдул цала гьалмахтуращал цIубуккан бунни колхозрал багъ щинал дузал буллай бивкIсса хIавз.
Ттигъанну КIямашрал шяраву тIитIарду МахIаммадов Аьбдулкьадирдул ва МухIадов ХIадислул харжлугърах дацIан дурсса Хъун дяъвилия зана къавхьуминнансса гьайкал. Аьбдулкьадирдул ца ччан бур Сургутрай, ца ччан — буттал шяраву. Дунил духларгсса шяраваллил колхоз ччаннай дацIан дурунни ванал. Буттал шяраву дунни ттизаманнул техникалул лащу-щаллусса цIусса ферма, бунни кьулла.. ЦIудуккан дунни къутаннайсса фермагу, цIубунни ризкьилул тайпа. Ларсунни техника. Буттал улклуйгу, жяматрайгу дакI цIий зузисса, цаймигу ватанлувтурал эбратран ишинсса хIакьсса зунтталчу ур ва. Мунияту жу ва ккаккан арду «Дагъусттаннал шяраваллил хозяйствалул лайкь хьусса зузала» тIисса цIанин.
Шяраву чIири-хъунсса даврил сиптачи хьуминнал чIарав ацIан ттунмагу ччан бикIай, амма шяраваллал жяматрал кумаг бакъахьурча, ссуссукьусса райондалул бюджетрацIух дан ччи­сса давуртту бакIуйн дуккан дан къабюхъантIиссар.
Гъумучиял Хъунмизит ЮНЕСКО – лия арцу тIалав дурну, гьанурдацIухсса арматура даххана дурну бакьин бувссар. КIулушацIрал шяраватусса Аьбдуссалам ур цала харжлугърах мизитрал чIарав чаклийн иссайсса, ивкIусса инсан иссай­сса, уччин хIадур айсса къатта буллай. Шиккун канализация дуцин 250 азарда къуруш тIалав дав нарагу. Шикку зузисса прораб Оьмар, цувагу диндалухун агьсса ухьувкун ми давуртту укра дуллай ур. Лагма-ялттусса къатравасса канализациягу муницIун дазин бюхълай бур. Мунийн бувну чIарах къабувккун, шайнал шаймунил кумаг бувара арцуйну, даврийну.
«Илчи» кказитрайгу су­кку хьуну бия Гъумучиял бярнил хIакъиравусса ихтилатру. ПаччахI ххуллуцIсса кафердал, ттучаннал заллухъру бярату щин экьи най дур, тIий, аьрзирдай букIлай бия. Муниятур бяр марцIгу бувну лагма бакьин бансса пикри хьусса. ТIабиаьтрал шартIру дахчилай гьарзад жунна ччисса куццуйгу, жунна ччисса чIумалгу дан къашай. Гъараллу сававну лахъи ларгуна ва даву. ЦIанакул цIуницIа кьюнуврацIа марцI буллай буссар. Щин экьинанисса кIанттурдугу бакьин бувну, лагма-ялттусса чIалачIин ххуй дантIиссар.
Дагавтодорданущал икьрал дуссар Щарав асфальт бай завод бансса. Му завод байхту бюхъантIий бур райондалул шяраваллавун асфальт бутIин.
Аьрасатнан санкциярду баян баврийну дукия ххира хьун ритан къабучIиссар тIий, Республикалул БакIчи тIалав буллай ур аьрщи дугьлан. Оьннасса аьрщарал касак бикIан къабучIиссар тIий ур. Цуксса хIайпнугу, жулва халкьуннан хъуру дугьан хъамавабивтун бур. ДакI мяшну икIара Ккуллал ва Хъусращиял нувщул дургьусса хъуру ххал хьувкун. Гьашину ссуттил райондалийсса дугьай хъуру гъай чин бантIиссар, интту дугьаншиврул. Лаккуй нувщи бугьан ччисса шагьрурдай ялапар хъанахъисса инсантурангума дуллантIиссару хъуру, так дугьлагьияра.
Ахирданий бусанна ттуйнма хъинну асар бивсса иширая. Ттигъанну бувксса «Илчи» кказитрай Ххюлусматусса Сайдиева РайхIанатлул дакIнийхтуну чивчуну бия райондалий хьусса дахханашивурттаягу, цинна чIалачIисса диялдакъашивурттаягу. На кIанийн барчаллагьрай ура. Хъуначунал маслихIат бавугу на ттула даврил чIарав бацIаврин хIисав буллалиссара, миннал мукъух вичIигу дишинтIиссар. Буслай бия шяраву почталул отделение лакьаврийну «Илчи» кказитрая махIрумну бура тIий. На ттула чулуха кIанингу, ялагу цайминнангу чичав лакку кказит шяраваллил бакIчинайхчил биян буллалияра куну.
— Барчаллагь, Юсуп ХIамидович, му «Илчи» кказитранссагу кумагри. ТIайлабацIу архIалсса, Лакку улклун барачатсса хьуннав гьарцагу ина бивз­сса ша.
Ихтилат бувссар
Зулайхат Тахакьаевал