Комендантнал рота душманнайн къаршину

15-ра шинал хьхьичI,1999-ку шинал, август зурул цалчинми гьантрай чIявусса билаятирттал террористал хIаласса къачагътурал кьюкьри ххярхссар Дагъусттаннайн, шикку цIусса низам дирхьуну шариаьтрал хIукумат дувансса пикрилий.

Къачагътурал хIазран дакъар цивппа Дагъусттаннайн ххя­ххансса ЦIумадиял ва Ботлихуллал районну личIи дурну диркIсса. Вай районнай яхъанахъисса инсантал «научный атеизмалул» чIумалва, бусурман динналул кьанунну дуручлай яхъанахъисса инсантал бикIайва. Къачагътуран ххай бивкIссар, цивппа бучIайхту вай районнал халкь цащалва хIалану, цала чул бувгьуну «тIайлабакъултращал» таланссар тIий. Амма вайннал пикрирду щялусса, бяйкьлакьиссану лявкъуссар. Вай районнал халкьуннал ялагума цила багьайсса кьяйдасса данди бацIавугу, къачагътурайх рищавугу дурссар цала ватан дуручлай. Душманнал нетIрал хьхьичI бавцIуну, вайннал бувсъссар, къачагътурал кунна цала жанну доллардах къадарххуну, вай гъагъан бувантIишиву, буттахъал таврду буручлай.
Цалчинсса Дагъусттаннайн ххяххаву къачагътурал дурссар ЦIумадиял райондалийсса Гигатли тIисса шяравалличIан, Чачаннава нанисса бухсса ххуллийх бувкIун. Ва чIумал кьянкьану бавцIусса ЦIумадиял чиваркIуннал вай махъал хьун бувну лихъан бувссар. КIилчингу къачагътал шанма гьантлува, хьхьунил ссят шанна хьусса чIумал, инсантал шанашисса чIун хIисав дурну, цIунилгу ххявхссар. Ярагъуннил балгусса къачагътуран ччан бивкIссар райондалул центрданин Агъвалилийн ххяххан. Ласун райондалул милиция, ФСБ, щюллисса бусурманнал ттугъ бищун райондалул администрациялул къатрал ялув, ласун агьамсса объектру ва баян буван райондалий занантIишиву шариаьтрал законну. Ванияр махъ цала кьюкьригу гьарза дурну, бачин ялавай цачIун хьун цахъис гилунмай Ботлихуллал район ларсминнащал. Хъирив вайннал пикри бивкIссар Къадардал даралувун буккан. Шикку га чIумал най диркIссар шариаьтрал законну. Къадардал даралувусса «БурцIил къапу» лавкьуну, зунттал районнащалсса дахIаву дуцан дуван ччай бивкIссар. Шамилчинмур къачагътурал группалул ласун багьлай бивкIссар ЦIуссалакрал район, Хасав шагьру. Ванину вайннал кьукьлай бивкIссар Дагъусттаннайн нанисса аьралий техника ларсун нанисса ххуллурду. Укунсса бивкIссар къачагътурал пикрирду. Амма.
Га хьхьуну «Дачи» тIисса кIанттайсса заставалийсса ишру паракьатну бивкIссар. ЦукунчIавсса бала ялун биянссар тIисса пикригу къабивкIссар. Хьхьунил ссят кIинний райцентрданийн нанисса ххуллийсса шлагбаумрачIа бавцIуссар кIива мюрщи машина. Хъунама сержантнан ХIусайнов Закариянан ва сержантнан Сапижуллаев Сулайманнун ххал буван багьссар чун нанисса ци машинартту бурив гай. Гай гъан шайхту бивтун ттупангру кьатI бувссар кIиягу милица. КIинналагу жанну дуллу­ссар. Мува мутталуву МВД-лул аьра­луннал медициналул прапорщик Лакрал райондалиясса Берцинаев МахIаммад ивкIссар заставалийн увкIун цIуцIисса солдат буцин. Вай кIиягу сержант кьатI бувайсса ванан ххал шайхту, солдатнахь бивкIсса РПК пулемет лавсун битлан ивкIссар. Ххал буварча гай кIива машиналул хъирив най диркIун дур щаллусса террористурал бувцIусса машинарттал колонна. Прапорщик М. Берцинаевлул кьатI увссар 18 террорист. Цайннагу дирссар 13 щаву. Ярагъ канихьну жан кьурван дурссар. Цаягу къачагънаща заставалия тихунай гьан къавхьуссар.
Ва лахIзалуву Агъвалиллал халкьуннан хъанахъимур къабувчIлай бивкIссар. Заставалущалсса дахIавугу дурцун диркIссар. ЧIал къавхьуну щала РОВД-лул «личный состав» тревогалий гьаз бувну тIайла бувкссар заставалийн. Ххуйну «рирщуссар» къачагътурайх ва террористурайх. Гай ппив-ххив бувссар лихълахъи бувну. Мадарасса чIумуй ялагу гай бакIрайн багьлай бивкIссар вацIраву.
На га чIумал къуллугъ буллай уссияв ЦIумадиял райондалул райвоенкоматрал комиссарнал хъиривману. Ттуйн приказрайн бувну хъар бувуна, хIасул дуван цалчинсса комендантнал рота. Ва роталувунсса талаталт батIин багьлай бия кIанттул инсантурава. Жуйн хъар бувну бия ядуван агьамсса объектирттан хIисавсса райондалийсса къатри. Цинявппагу жул роталуву буссия 93 талатала. КутIасса чIумуй яругъгу ххал бувну(битавуртту дурну) жу хIадур хьуссияв. Жун кумаг буван бувкIсса, полковник Хмелев ва подполковник Хмельницкий махIаттал хьуну бия кIира нюжмардул мутталий жу ротагу хIасул дурну, гай цала-цала постирдай бацIан бувну ххал шайхту. «Укун лахъсса зунттаву, инсаниятрал цивилизациялияту архсса кIанттай, ваксса ватан дакIнихтуну ххирану ва дуручлачаврил на махIаттал увунна», — тIий ия полковник Хмелев.
Райондалул жямат ца инсан кунма бавцIуну бия район дуручлай, мукунма Дагъусттангу. Райвоенкоматрайн букIлай бия ярагъгу лавсун цала район дуручлан ччисса чIявусса инсантал. БучIайва жагьилсса душру «Комендантнал роталувун жугу кьамул бувара», — тIий. Ттун буслан, бувчIин буллан багьайва, армиялий къуллугъ бувсса, ярагъуннил иш-тагьар кIулсса инсантал бакъа жуща кьамул буван къахъанахъаврия. Ттул чIаххущарнил ПатIиматлул, га ЖКХ-лул идарарттай техничкану зузисса бугьарасса хъамитайпа бия, ттучIан гъан хьуну, хъунбуттал ххаржан ккаккан дуруна. «Ва ххаржан, ттул арс, Шамхал, на дайл дував. Жул шаппа арамтал бакъар. Жу шанма хъамитайпа буру. Нажагь жул къатлувун къачагътал бухларча, жу гайннал бакIру ва ххаржандалух кьукьинну» — куна. Цама ттул дуснал Исмяиллул цахьва цала душварал: «Дяъви къуртал хьуннин жунма шичча гьанвагу бакъарив?» — увкусса чIумал: «ЦучIавгу шичча ца чунчIав къагьантIиссар. Зу ши­кку бухьурча на ттупанг битланна ккулларду бухлаганнин. Ккулларду бухлагайхтугу душманнал ссурссилт на хIунку дуванна зу буруччиншиврул», — куна
Къачагътал ва террористал лихъан буван бувкIсса аьралуннал ялув каялувшиву дуллали­сса хIаписартал махIаттал бувну бикIайва жула инсантурал чумартшиврул ва дакIурдил хъиншиврул. «Вай муданмагу хIадурну бур саллатIнан махъва-махъсса ччатIул парча булун. Укунсса инсантурахлу жан кьурван дувангу махъун жу къахьувияв», — тIун бикIайва.
Аьралуннащал архIал халкьунналгу яхI бувссар Дагъусттан канища буккан къабитан. Дакъачулийсса, тIайлашивручIансса ххуллу къабикIайссар. Бусурман дин му дусшиврул, паракьатшиврул, хъиншиврул динни. Мунил цукунчIав кьамул къабувайссар инсаннайсса тIайлабакъасса жаза.
Ттун ччай бур хъунмасса барчаллагь учин Дагъусттан ябувсса чиваркIуннахь. Хъунмасса барчаллагь учин ччай ура ттула миллатрал ватанчунахь Даххаев Муслимлухь, ядурну ва дурурччуну тIий ЦIуссалакрал район. Жула дакIурдиву муданмагу кIану буссар буттал ватан дуручлай жанну кьурван дурсса Аьрасатнал вирттавран Мурачуев Халидлун , Берцинаев МахIаммадлун ва чIявусса цайминнангу.
Инсантал, дуруччара дакьаву, ччаврийнусса хIурмат бувара цаннал гаманан!

Шамхал Хизриев, отставкалийсса Аьралий майор.
Ккуллал райондалул бакIчинал маслихIатчи.