«Уттинин Дагъусттанная бавмур лапва щялусса бивкIун бур»

fifa_3Махъсса ппурттуву билаятрай ва жулла республикалий чIярусса давурттив дуллай бур чIаххувсса республикарттащал­сса, Аьрасатнал личIи-личIийсса регионнащалсса дусшиврул арарду цIакь дан, дусшиврул цIу-цIусса ламурду бишин. Ва цIанасса, СМИ-рдал жулла региондалия тIайла бакъасса пикрирду хIасул буллалисса, ккавкказуллал журалул инсантал махъминнан щала салахI ба­къасса чIумал хаснура, уку-укунсса давурттив чара бакъа аьркинни, чIалачIи баншиврул жучIара ххаллилсса культурагу, багьу-бизугу, тарихгу, тIабиаьтгу душиву. Ларгсса нюжмардий МахIачкъалалив «Дагестан» РИА-луву хьунни ца мукунсса батIаву – Тула шагьрулиясса блогертуращалсса хьунабакьаву.

Бадрижамал Аьлиева
Тулалийсса «Родина» цIанилусса жагьилтурал центрданул вакилтал Дагъусттаннайн бувкIун бия ДР-лул ХIукуматрал председательнал советник Загьиди МахIмудовлул оьвкуну. Ва аьрххигу хьуну бия «Соседи» цIанилусса грантрал проектрал лагрулуву. Му проектрайн бувну жулва билаятрал личIи-личIийсса регионнал жагьилтал хьунабакьлай бур куннащал кув.
Ва батIаву дачин дурну ия цува Загьиди МахIмудов. Мунал бувсунни «Соседи» проектрал лагрулуву жулла республикалул жагьилтал хьунабакьинсса пикри бушиву Аьрасатнал 7 региондалул вакилтуращал, уттинин Дагъус­ттаннаясса делегация бившиву Тулалийн ва Ставрополлал крайрайн, жучIанма, Дагъусттаннайнгу, утти­нин бувкIшиву Астраханнаясса хъамал.
— ЦIанарив жува хьунабакьлай буру Тулалиясса хъамал – увкунни З. МахIмудовлул. Бувсунни Тулалийн лавгсса чIумал цивппа цукун ххуйну кьамул бувссарив, Куликово полелийн тIий, цайми-цайми цIанихсса кIанттурдайн тIий цивппа бившиву.
Жулла республикалийн вай гьантрай бувкIсса Тулалиясса хъамал тIурча уттинин бивну бия Дарбантлив ва Ахттиял райондалийн. Хъиривмур кьини гьан дакIний бия Гъунинналмур райондалийн, яла, чIун личIарча, Бархъаравгу. «Родина» центрданул директорнал хъиривчу Ирина Кокурина буслай бия цивппа Дагъусттаннай цукун ххуйну кьамул бувссарив, цуксса ххаллилсса тIабиаьт ва культура дуссарив шийх.
«Родина» центрданул жагьилтуращалсса даврил пишакар, Тула шагьрулул Студентътурал советрал председатель Сергей Дергуновлулгу цалва ихтилатраву кIицI лавгунни уттинин СМИ-рдавух цанма Да­гъусттанная бавмуния цалла дакIниву цичIав къаливчIшиву, цивппа ва региондалия хIайранну ливчIшиву, цанма ккавкмуния, кIул хьумуния цалла ватандалийсса махъсса цинявннахьвагу бусан ччай ушиву.
Тулалийсса «Истоки» цIанилусса творчествалул сакиншиннарал каялувчи Людмила Копченкова буслай бусан къашавай бия Дагъусттаннал цийнма биян бувсса асардая, хаснува инсантурал ва ляличIийссара культуралул, багьу-бизулул, кIицI лавгунни цуппа зий бушиву тарихраха, махъа нанисса никираву тарихрахсса, му лахьлансса гъира гьаз буллай ва цилла дарсирдай оьрчIахь чара бакъа буслантIишиву цинма ккавкмур.
— Жу зунттавун най буна бакI цумур чулухуннай дурган дантIиссарив, ссах бургантIиссарив къакIулну, лагма-ялттусса караматирттая яру батIин къашавай бивкIру. ХIайп, цимурца ххал дувансса чIун диял къахъанахъисса. Ци-бунугу, «ламурду» бишарду, вания тиннай укунсса давурттив гьарта-гьарза хъананссар, умуд бур уттигу ва ххаллилсса билаят ххал бувансса хIалу хьунссар тIисса, — увкунни ванил.
— Бур зул республикалул ва жул, Тула шагьрулул инсантурал, дянив ца аьмсса кIану ялагу – зунгу хъинну ххирар чяйрду хIачIлан, жунгу – мукунна. Амма зучIа чяй дукра дукан хьхьичI хIачIлан бикIай, хьхьичI ппурттуву жу му кIанттуй махIаттал хъанай бикIайссиявча, яла жунгу ва аьдат нахIу ларчIунни, — буслай бур ва.
Хъамал ялагу хъинну рязийну, махIаттал-хIайран бувну бия Ахттиял райондалул каялувчинал, цивппа кьамул бувсса куццул.
— ЖучIа каялувчитурачIан «кьутIа тIий», миннан чIу баян буван къашайссар, кIа райондалул жагьилсса каялувчирив цува ия ци кумаг аьркинни, ци дави, ци хьуви тIий, гьарца цалва зузалтрал дуллалимуниву чIарав ацIлай, дакI мяшну ливчIру кIукунсса каялувчинай — буслай бур вай.
Дагъусттаннай зун ци-дунугурагу къаххуй дирзссагу хьурив тIисса суалданун, кIицI лавгунни шийх кьанивсса гьава цанма хъинну захIматсса, хъатрулул бувцIусса бушиву. Тулалия увкIсса 5 инсаннавасса 3 ия вегетарианец, муниятугу хъярчирай чайва:
— Хъамаличу хъамалу уван шийх най буна хIайван биххай, дикI дукайнансса давран бур, — куну.
Шихун нанисса чIумал нигьабуслай къабивкIрув, шиха баллали­сса хавардая увкукунгу, тIива:
— Дагъусттаннайн бучIаннин жун шихаллия личIийну цичIав къакIулссия. Амма нигьабувсунгу къабивкIру, цанчирча шихасса делегация Тулалийн бувкIсса чIумал, зул жагьилтурал, ца жу бакъасса, жул шагьрулул ВУЗирдаву дук­лакисса чил хIукуматирттаясса студентъталгу хIайран бунни, жун кIула шийх ххаллилсса инсантал жухва ялугьлай бушиву, — увкунни вайннал.
Загьиди МахIмудовлул цалвамур ихтилатраву кIицI лавгунни ва даву дагьлай душиву «Бренд нового Дагестана» приоритет проект ишакаш давривунгу, му хьхьичIуннай давривунгу, цанчирча респуб­ликалул ххуйсса имидж мунил кьатIувминнал хьхьичI дуллай буну тIий укунсса хьунабакьавуртталгу. Бусунни хIадур дуллалисса цIусса цамур проектраягу, цил лагрулувугу Центральный ва Ухссавнил Ккавкказуллал Федерал Округирттал жагьилталгу куннащал кув хIала-гьурттуну бикIантIисса, мунил лагрулуву сакин бантIишиву жагьилтурал лагерьду, бувантIишиву мастер-классру, тренингру ва цикссагу давурттив цаймигу.