Ттуршукурдай мякь бувксса лахIза

ko_13ХьхьичIсса номерданий бувсъсса куццуй, райондалул агьали ватан ххирану тарбия баврил программалул лагрулуву, Лак­рал райондалул администрациялул ва идарарттал зузалтрая сакин хьусса делегациярду дусшиврийсса аьрххирдай лавгссар цайми миллатирттал дянив ялапар хъанахъисса лакрачIан. Къалавгун лирчIун дия Дахадаевуллал райондалийсса Шадуннал шяравалу.

Шадуннал шяраваллия ттун хьхьичIва бавссия ттула буттал шяраву Хъусрахь мизит буллай бивкIсса усттартурая. Лух­ччив чансса, ххялчIан даркьусса шяраваллил чиваркIунная бувккун бур цIанихсса чарил усттартал, ми зий бусса бур щалва Аьрасатнавух. Ятту-гъаттара тIурча лап чансса бакъа ябан къашайсса бусса бур.
Шадуннал усттартуравасса цаппарассаннал захIматрал бутIа буссар МахIачкъалаливсса Хъун мизитравугу. Гания мукьахгу ттун Шадниясса чарил усттартал хьунабавкьуссар Хъювхъав мизит буллай, Гъумук ва Щарав къатри дуллай.
Ттула шяраву зий бивкIсса усттартурал бусласимунийн бувну, ттун кIулссия шадуннал мархри Ккуллал райондалийсса Ссухърал шяравасса бушиву. Гайннал мазравугу ссурхIиялмур лугъатрал асар хъунмасса бия — кIива маз хIала буххаврийну ца бувчIлай, ца къабувчIлачIисса. Ци бухьурчагу та шяравун гьан лапва гъира бия, яла-ялагу щалва Дагъусттаннай къатри дан тIалав буллалисса усттартурал шяравусса цаллами къатри ккаккан.
Ва ххуллух дусшиврийсса аьр­ххилий нанисса делегациялущал уссия райондалул администрациялул бакIчинал хъиривчу Юсуп Рамазановгу.
Бувкру ххуллийн жунагу кIулсса, жувагу кIулсса, ххуллурдугу кIулсса, яла-ялагу ци жапасса, нигьачIисса ххуллурдайх бачирчагу, руль цал канийн мютIисса Юсуплущал. Район чIаххуврайра дуну, жулва буттахъул зунттавух лагайсса бивкIхьурчагу, Манасрайхчил 5 ссятрайсса манзил битан багьунни. Кьания бувккун зунттавунмай лахъ хъанахъиссаксса гъарал хъиннура ялун дагьлай дия, цIуттуруллуха ххуллугу багьайкун чIалай бакъая. Ттула оьрчIшиврувасса хъуниминнал махъругу бия дакIнийн багьлай – зунттуха цIуттурлу дуккайхту «ссурхIи най бур» тIун бикIайва. Калималул мяъна ча наниссаривгу дахьва бувчIуна.
Лахъисса ххуллу бялахъан буллай бия ца-ца тIий дазурду дагьну, пIяй-пIяй тIисса хъуруннил. Махъ бакъа захIмат ххирасса агьлу бур! Къатри тIурча къатри да­къар – чIалъаьрду! Амма ххуллу тIурча кьакьа-кьакьарду дагьсса, хIатта райцентрданул Улчарахъиял (Уркарах) дяххуллугума. Цайми районнайн аьрххигу къабагьну, Лаккуйнмай нанийни Лаващав бияннинсса ххуллу бакъа къаккавкми лакран ххай бикIайхьунссар яла оьккими ххуллурду жулами бусса кунма. Бакъассар. Ччарча Ахттиял райондалийхчил Рутуллал райондалийн, ччарча Ахъушиялмур райондалийсса лакрал шяраваллавун нанийни, ччарча ттигъанну Шалив нанийни — цимилвагу мукIру хьура жува тай районналми агьулданул дахIалай чинну ялапар хъанай бушиврий. Лак­рал райондалул бакIдургьуминнал кьадру цIунилгу бувчIунни.
Ялу-ялун кьутIлатIисса дякъивух, ябахIлахIисса цIуттуруллувух цукуннугу бивру шяравун. «Увччуну ура куну ччатIгу, даруну дур куну варсигу хъамамабитара» тIисса бу­ттахъал учалагу, аьрххилийн бувккун махъ бакъа, буккан хьхьичI цалвагу дакIнийн къабагьай.
Къюнарттах ларчIсса гъаравух, цIуттуруллувух мюрщи-хъуни бувккун бия шадуннал цалва му­къурттийну учин 400 шинай ялугьлай бивкIсса бусравсса хъамал цила багьайкун хьунабакьин. Шагьрурдая бувкIсса машинарттаха уккан кIану бакъая.
Шяравалу ляхъаврия бур ца­ппарасса бусаларду. Услардул ах­ттаршиннардайн бувну, шяравалу лярхъуну дур Къайтагъуллал уцмийначIан кумаг чIа тIий бувкIсса Гъази-Гъумучиял округраясса ли­хъачалтрая. Шяраву диркIун дур 15 тIюва.
Аьлимчу Сяид Аьбдуллаевлул пикрилий, шадун бивкIун бур ханнал аьрщирду ядуллалисса дазурду дуруччулт.
Так тIарду ва бусаларду бакъасса, шяраваллил цалчинсса агьлу та ва цукун лявхъуну буссарив ттинингу мяълумну кIулну бакъар. Махъва-махъсса бусалардайн бувну, щар лярхъуну дусса дур Ссухърал шярава бувксса оьттулучутал хьусса уссурваврая. Арула уссу ивкIун ур шяравучутуращал душманшиврий ялапар хъанай. Ца питналия махъ, уссурвал цивппа тахсирну, миннавасса мукьа ивкIуну ур. Гайнналгу цаппарасса инсантал ливтIуну бивкIун бур. Муния мукьах жяматрал хIукму бувну, ливчIми уссурвал кулпатирттащал шярава буккан бувну бур. ХьхьичIппурттуву уссурваврал пикри бувну бур шяраваллия арх бакъасса кIанттай мина дишин. Шяравучутурая нигьабуслай бивзун бур арнил кIанттайн. Амма гиккусса гьавалул тагьарданийн вардиш бакъасса зунттал агьулдания цаппарасса оьрчIру моляриялул цIуцIаврил ливтIуну бур. Лакку кIанттучIан гъанний мина дишин ччай, гай бавцIуну бур Трисанчи ва Дибгали тIисса шяраваллал дянивсса Антарачи тIисса кIанттай. Амма, чIаххувсса шяраваллал агьулданул азурда буллай, гиччагу лихъан багьну бур. Антарачи тIисса кIанттай лирчIун дур чIирисса хIатталу «шаднила хIябри» тIисса. Ахиргу гайннал ликказан дурну дур цIана цивппа ялапар хъанахъисса кIанттай. Бусалалийн бувну, га хьхьуну балчаннул тяй бувну бур, му тIурча хъинсса лишандалун ккаллиссар тIар. Мунияту, цалий бавцIуну, гикку миналул хьуну бусса бур.
Аьрщи ишла даврихлу уссурваврал уцмийнан ца шинай дулай­сса диркIун дур 60 дуцин лачIал ва 3 шин хьусса къяча. Ми уссурваврая бивзминная хьуну дур шяравалу.
Ссухъив цIанакулгу яхьуну бу­сса бур «шадун» тIисса тухум. Гай уссурвалгу бухьунссия кIа тухумраясса. Лагма щархъал агьулданулгу, уссурваврал кьадардания кIулну, миннайн «шадун» учайсса бивкIун бур. Мичча хьуну дур шяраваллин цIагу. Муния мукьах ларгун дур мукьттуршлийсса шинну.
Шяраваллил щалва агьулданун кIулну бур 2 маз — лакку ва даргири. Школалий лахьлай бур даргири маз. Шаппа ихтилат байсса бур так лакку мазрай. Лугъатмур дур даргири мазрал асар биян буллалисса, цалва мархрая ятну бушиврийну духьунссар.
ЦIанакул шяраву дур 60 тIюва. 40 процент ялапар хъанай бусса бур райондалул ва республикалул кьатIув. Шяравалу духлай дур Цизгари тIисса шяраваллил администрациялувун.
Дахадаевуллал райондалул администрациялул бакIчинал хъиривчу Ражав Раджабовлул кIицI лавгуна Шадуннал халкь хъинну захIмат ххирасса, низамрай бавкьусса агьлу бушиву. Шяраваллил тарихраву хьуну бакъасса бур цаягу инсан дуснакьрайн агьсса иш.
Юсуп Рамазановлул Лак­рал райондалул бакIчи Юсуп МахIаммадовлул цIания барчаллагь увкуна Шадуннал агьулданухь лакрал цIа цамур миллатрал дянив лайкьну дуруччаврихлу. Циняв­ппагу дусшиврийсса аьрххирдал сакиншинначи райондалул администрациялул оьрчIащалсса ва жагьилтуращалсса даврил ва туризмалул отделданул хъунама МахIаммад Гадаевлул пишкаш дуруна лакрал байтагъ — Гъумучиял шяраваллил сурат ва район сакин хьуну 80 шин там шаврил юбилейран хасну итабавкьусса лу.
Мажлисрал дянив ялун бивуна Ссухърал шяравасса хъамалгу.
Мукьттуршра шинал манзилданий ялугьлай бивкIсса байрандалий махъру лавхъуна ЧIарттал администрациялул бакIчи Микьдар Аьбдулмажидовлул, Ссухърал шяравасса делегациялул бакIчи Амирханнул. Щардал шяраваллил бакIчи Мирослав Ибрагьимовлул, Шадуннал агьулданийн цачIанма хъамалугу оьвкуну, увкуна балай. Мажлисрай ялагу балайрду увкуна Арсен Хановлул, Мариян Жама