ЧIарттал школалун 90 шин шаврил хьунийн

ilchhi_12ЧIарттал шяравалу хъуннасса дакъанугу, тарих лахъисса бур. ЦIана шяравалу дирхьуну дур Гъази-Гъумучиял неххал урчIа чулух кIива бакIул дянивсса даралуву. Шикку мина дирхьуну хьуну дур 950 шин. Мунил барашин дуллай бур шяраву хьхьичIра-хьхьичI дурну диркIсса къатрал къапулий бивхьуну бивкIсса чичру дусса чарил. ЦIана му чару бивхьуну бур Бунбаев Ссаламуллагьлул къат­рай. Мукунна сагъну лирчIун дур 13-мур ттуршукулул ахирданий шяраву бувсса мизитрал цалуннасса чарил ттурцIардий дурсса чичрурдугу.

ЧIарттал арул шинал школа хьхьичIва-хьхьичI къуртал бувну бур Батиров ХIалимлул, Кьурбанов МухIаммадлул, АьбдурахIманов Сагидинал ва м.ц. Ялув кIицI лавгми бувххун бур дуклан Гъумучиял педагогикалул училищалувун. Училищагу ххювардай къуртал бувну, Батиров ХIалим, АьбдурахIманов Сагиди зун бивкIун бур Бархъаллал шяраву, ХIалим – директорну, Сагиди – учительну, Кьурбанов МухIаммад – ilchhi_11ЦIахъардал школалул директорну. 1941 шинал, дяъви байбишавривун, ялув кIицI лавгсса учительтал, зувия цаймигу ЧIарттал байбихьулул ва арулла шинал школа къуртал бувсса арамтуннащал, чивчуну аьрзригу, хушрай дяъвилийн буцара тIисса, военкоматрал хьхьичI хьуну бур. Мукунма хушрай аьрайн лавгссар ЧIарттал школалул учительталгу Самадов МухIаммад, Дандамаев МахIаммад, Ибрагьимов Султаншагь, Кузьмин Владимир Сергеевич, Мусаев Муса. Школа учительтал бакъа ливчIуна, лакьин-къалакьин тIисса даражалийн багьну бия, амма райондалул хъуниминнал школа зузи бансса ххуллу лявкъуна: чурххал хIалданийн бувну, аьрайн къаувцусса Шахьуйннал шяравасса Исрапилов МухIуттин тIайла увккуна ЧIарав школалул директорну, мунащала бувкIуна Гъумучиял педучилищалуву 2-мур курсиравусса душру. Зий бунува, заочнайну ккалан. Ми бия 16-17 шинну хьусса ххаллилсса виричусса душру, ми хIучI къаувкуну зун байбивхьуна учительницахъулну. Гьай-гьай, миннан кIула цикссагу цалва оьрмурдал душру дяъвилул майданнай талай бушиву. ХIакьинугу ттул яруннил хьхьичIа къабукьай ми мюрщи учительницахъул: Гъужиева Умрагьил Аьбдулхаликьлул душ, Пирдавс, ilchhi_10Уммугьали, КьурбанпатIимат. Миннал хъунмасса захIмат бихьлай бия оьрчIал хьхьичIун лажин кIялану буккан, оьрчIан дурчIин дансса дарсру миннан цанна лахьхьин, цанна дурчIин багьлай бия. Дарсирдая махъгу учительтал ва учительница­хъул мудан оьрчIащал бикIайва: личIи-личIисса кружокру дачин дуллай, аьралитуран гьан дансса катIри, жуларду дуллай, личIи-личIисса дарурду байсса уртту датIлай, ттирхIусса хъуруннайн, ттукрай ххилайна ххуллурдайн кьатI хьусса къалмул чIали батIлай, дяъвилул фондравун тIайла буклай.
1943 шинал аьрая кIура авуна школалул цалчинма директор Самадов МухIаммад Аьбдуссаланнул арс, щавурду дирну. Му увххуна заочныйну учительтал шайсса институтрал тарихрал факультетрайн ва зун ивкIуна школалул директорну. Ванал хъазам чIюлу бувну бия медаллал. Оьрмулул ахир хьуннин МухIаммад зий ивкIссар школалий, 1943-1945 шиннардий – директорну, ялами шиннардий – учительну. Лайкь хьуссар «ЗахIматрал лишан» тIисса ордендалун, «Ленин увну ттуршра шин шаву» тIисса медальданун. МухIаммад Аьбдуссаламовичлул хъазам чIюлу бувну бия цаймигу медаллал. 1945 шинал дяъвилия зана хьуну увкIссар Батиров ХIалим БатирхIажинал арс. Дяъвилий ХIалим лайкь хьуну ия «ЯтIул ттугълил» ва «ЯтIул цIукул» орденнан. Дяъвилия зана шавривун ивтуна ЧIарттал школалул директорну. Ца шинай директорнугу зий ивтун, ХI. Батиров увцуна райондалул ОНО-рал хъунаману. Мунияр махъ ОНО-райгу лахъи къалавгун, ХIалим ивтуна Лакрал райондалул исполкомрал председательну. Райондалул бакIчишиву дуллай ХIалим ивкIссар ацIунния лирчусса шиннардий. Махъсса шиннардий зий ивкIссар Гъумучиял школалул директорну, Лакрал тарихрал ва багьу-бизулул музейрал директорну. Батиров ХIалимлул хъирив ЧIарттал школалул директорну ивтссар Исмяилов Оьмари Исмяиллул арс, амма вагу директоршиврий лахъи лаган къаивтун, увцуссар райисполкомрал председательну Гъумукун. Давриву гьунар бусса ва гьарца чулухунайгу итххявх­сса Оьмари личIи-личIийсса къуллугъирттай: исполкомрал председательну, райкомпартиялул кIилчинма секретарьну зий ивкIссар. Шичча Исмяилов тIайла увкссар партшколалий дук­лан. Партшколагу отличнайну къуртал бувну, цаппара хIаллай Обком партиялул орготделданул заведующийнал заместительну зун ивкIссар. 1955 шинал кIураавссар буттал шяравун, ичIаллил иширттайн бувну. 1955-1986 шиннардий зий ивкIссар ЧIарттал НСШ-лул директорну. Ва давриву Оьмарил кка­ккан бувссар цува багьайкунсса педагог, тарбиячи ушиву. Ва ДАССР-данул ва РСФСР-данул лайкь хьусса учителли. Оьмари пенсиялийн тIайла увккун махъ ЧIарттал НСШ-лул директорну ивтссар МахIаммадов Мухтар МахIаммадлул арс. Ччясса чIумуву ванал хъунмасса захIмат бивхьуссар общеобразовательная школа дянивмур даражалул школалийн кIурабаен бан. 1987-1988 дуккаврил шинаву НСШ кIура баян бувссар СОШ-райн. 1986-2007 шиннардий директорну зий ивкIссар МахIаммадов Мухтар МахIаммадлул арс.
ЧIарттал дянивмур даражалул школа 1999-2005 шиннардий гьуртту хьуссар щалагу Аьрасатнаву нанисса «Шинал школа» тIисса конкурсирттай ва лайкь хьуссар хIурматрал цIардан: «Школа года-99», «Школа века», «Академическая школа», «Академическая школа высшей категории». Директорнан дуллуссар ХIурматрал цIарду: «Директор года-99», «Директор века», «Член-корреспондент академии творческой педагогики», «Академик творческой педагогики», «Народный педагог России». Мукуна М. МахIаммадов лайкь хьуссар «Отличник народного образования ДАССР», «Заслуженный учитель ДАССР» цIардан. 2007 шинал сентябрь зурул 1-нния тинай ЧIарттал дянивмур даражалул школалул директорну ивтунни, 22 шинал МахIаммадов Мухтардущал заместительну ивкIсса, Кьадиров Макьсуд МухIаммадзагьирдул арс. Цала дакIнийхтуну буллалисса захIматрахлу ва лайкь хьуну ур «Дагъусттан Респуб­ликалул лайкь хьусса учитель» тIисса хIурматрал цIанин. Опыт бусса педагогнал школа бачин бувну ур тIайласса ххуллийх, хIарачат буллай ур чIумул тIалавшиннарах урувгун, школа гьарца аьркинмунил щаллу бан. Школалий бур компьютерный класс, чIивисса бухьурчагу спортивный зал, спортрал майдан, футболданий буккайсса майдан. Директор хIарачат буллай ур ми аьркинмунил щаллу бан.
МКОУ «Каринская СОШ» гьуртту хъанай бур циняв райондалий ва республикалий дуллалисса конкурсирдавух, спортрал бяст-ччаллавух, олимпиадарттавух, бугьай чIявуну хьхьичIунсса кIанттурду. ЕГЭ дурккун махъ цинярда шиннардий ва школалий итабакьлакьиминнал экзаменну дулай ххуйну. Школа реорганизовать бувния шинмайсса выпускниктурал 90% ласлай бур ларайсса кIулшивуртту.
Мухтар МахIаммадов