«НахIушиву, ххуйшиву арснал кьункьал»!

pop_34Дурусну ца зурул хьхьичI, Новостройрайсса Аьхъардал школалий хьусса мероприятиялийн лавгсса кIанттай, жу жу­хьхьунма жува махъ буллуссия хъирив гьантрай ца яхIлувсса хъамитайпалущал, «лякьлуя вярчIу багь ниттищал» хьунабакьин. Му бия Аьхъардал шяравасса Кьурбаннул душ Халидова Рукьижат. Мунил ца акъа-акъасса арс, хъунама сержант Рустам 2011 шинал июнь зурул 22-нний Къизлардайсса спецоперациялуву оьрмулуцIа увну ия.

П. Рамазанова
А. Аьбдуллаева
Школалийсса мероприятие дия терроризм, экстремизм дащуй дихьлахьисса, миннул байлсса ххутIал рахIму бакъашиврия. Му бала-мусиватрал ххутIаща арс хха­ссал къавхьусса Рустамлул ниттийн, ссурваврайн ва кулпатрайн оьвкуну бия. Ми циняв шайкун яхI буллай бия. ЯхI буллай дия зунттал Нинугу. Амма жу га кьини муничIан гъан хьунмагу сислай бакъаяв. Ламус хъанай бия. Ламус хъанай бия ва дуллу дунияллий лавмартшиву ялгъузнай бурттий най душиврия, язи-язими дунияллия лаглай бушиврия. Чувнайн ка гьаз дурмирив (циняв кьяпри бивхьуми арамталгу къабикIайссар учарухха), иссиявт­рал ккурч канан кIанай, бакъухъру канай бушиврия.
ХIакьину гьанну, гьунттий гьанну тIий, ликригу най дакъая Рукьижатлул ужагърайн. Ци бувсунни рахIат дантIисса увагу усса, бархху кунасса, арснацIа хьусса ниттил дакI? pop_12Ганин цинмагу хъинну кIулссар, вирттал ттугълилун гьайни, вархьунтал мурцIуккуттаха битлан лагайшиву.
Арснахсса мякьлиллив Рустамлуя гъалгъа тIун ччисса лявкъунни Рукьижат. Рустамлул суратру, орденну дуккан дунни. Мунал аьрай лаххиялийх кахгу тIий, «вай лаххиялуцIа арснал кьанкь дур, нахIушиву арснал кьункьал, арснал кьанкьрагу лирчIунни ттучIа» тIий бур.
Арсная махIрум хьусса ниттил къювулул бас бувсса чIуних вичIи дишингу захIматну бур. Рукьижат бур буттацIа, ниттицIа, уссицIа хьусса, бутталщарнил цIимилухун багьну хъун хьусса инсан. Рустам оьрмулул шанна шинаву ппугу акъа ливчIун ур.
«Гиччава итххявхсса, хIарачат бусса оьрчI ия, ужагърай адаминал хъар цалла хъачIунттай душиву ччянива бувчIуна, — тIий бур Рукьижат. – Аьхъарав школа къуртал байхту, армиялийн лавгуна. «Армиялийн къалавгсса инсан адамина акъар» увкуна, на малагара тIий, миннатру буллан дикIайхту. Приморский крайрай уссия армиялий. Тиха учIайхту барз къавхьуну, военкоматрайн лавгун ия Грознайлийн контрактрай гьан увара тIий. «Я ттул арс, игьалагу, ца-кIива барз шаппа бува» учайхту, «Игьалаглансса чIун дакъар, зун аьркинни», — куна. Цукун къума къалаглави ттул дакI? ОьрчIшиву къадунни оьрчIавун увккун, жагьилшиву къадунни жагьилтуравун увккун. ЗахIмат буллай хъуна хьуссия. Цала цува гьаз хьун ччай ия, щилчIав хьхьичI ацIан ччисса акъая.
Инсан инсаннайн къаув­ккун пайда къашайссар тIун дикIайссияв, арснал мунихунгу «На щилчIав ялавай айсса кIанайн иян увара» учайва. Мунан 2000 шинал май зуруй «За отличие в службе МВД России» тIисса медаль дуллуна. Му медальдания ххарину ия, каруннива щяв къадихьлай, цинявннан кка­ккан дуллай ия. «Хъунасса жагьил му муххал парчлуя мукссава ххари хъанан икIайссарив?» — куссия. «Ва медальданун лайкь хьун цуксса захIмат бан багьссарив вин кIуллив, дадай», — увкуна. Ттун ттулва му­къурттия ламус хьуна. Арснан къаччан бикIан бувссия. Рустамлулгу ттун цалли къаччан бикIан бувсса. Цува ивчIансса кьини. Ссят арулунний кIюрххил оьвкукун, телефондалувух пIякь-шякьлил чIурду бусса хIисав къавхьуна, букъавчIайсса аьлагъужа бия. «Ина чув ура, ци аьлагъужар?», — тIий цIухлай дура. «На чувчIав акъара, цIана ттул вищал гъалгъа тIунсса чIун дакъар, ттуйн маоьвтIутIру, гьанттайнмай нава оьвчинна», — куну, трубка левщуна. ХьхьичIва-хьхьичIъя арснал ттущал гукунсса гъалгъа бувсса. Къаччан бивкIуна. Хъиривмур кьини ттун кIул хьуна дяхьхьуниву, ссят цанний, щавурду дирну, арс къуртал хьушиву. Му азарханалийн иян ан хьунувагу бакъая, чIявусса оь бувккун, гассят къуртал хьуну ия. Шанна шин ларгнугу, вих хьун хъанай дакъара. Тана та кIанай щяв чулий агьну телевизор ххал буллан икIайва. Ягу ва дивандалий щяивкIун. Къатра-къатравух дук­лай, мунах луглай дура, мунал чул бан ххирасса кIанай ккиз лагара, яру луглайнма буссар, акъассар янилу. ДакIмур дур шиккува чIарав усса кунна. КIулши вих дакъа дур арс акъашиврийн.
Мунан дурагу 26 шинъя. Ххюва барзъя хьусса щар дурцуну. ОьрчIан хьусса Гулизаргу кьабивтун, лавгунни дунияллия. Му кьини Гулизардуйнгу оьвтIий ивкIун ия. Аьла­гъужа буну, ххуйну баллай бакъая тIива Гулизардул. «Биту-ххитулул чIурду бурхха, ина дежурствалий акъарав?» — куну цIувххуссия тIива Гулизардул. «Жу учениярдай буру», — тIий ия тIива. «Ххуйну къабаллай бур, Рустам, ина тIимур къабаллай бур», — тIий буссияв тIивача, «Трубка малещара, ява, так ттущал гъалгъа тIутIу, ххирай Гулизар, так гъалгъа тIутIу», — тIий ия тIар. Щаву дирсса, оьлицIал хъанахъисса Рустам Гулизардул чIу махъва-махъ баллалисса кIулну оьвтIий ухьунссия. Гьарай, ттул арс, щар шай оьрмулуву щащар бунни Гулизардуягу, буттал лажин къакIулсса арс, жул ххазина кьаивтунни жунгу. КIира шин хьусса оьрчI уссар, Рустамлул цIа дирзссар. Дуллу дунияллул ххазина, щукру мувагу ушаву!
Аьщун духьунссия, хьхьичI кьини, ва дивандалийгу щядир­кIун, цIусса хавардах вичIилий дура. Телевизорданувух бувсунни спецоперациялуву мяйя оьрчI ливтIушиву. Язугъ тайннал ни­ттихъай тIий диркIра, дакI къума ларгун. ЛухIи бала ялун биявай бусса щин дакIнийн багьайссия!
КъакIула ттунма бувчIуну бивкIссарив вин хъанахъимур! На вичIан оьвтIий дакъаяв?! Ттул дакIнил бувсуна лавмартсса бивкIулул вичIан кару тIиртIушиву. Аьжаивну къума лаглай дия дакI та кьини. Июнь зурул 22-мур кьини. Немецнал чапхунчитал совет билаятрайн ххявхсса кьини.
Агь, дадал, дадал арс! Вил жагьилсса ссурваврал хъару гъаргъунни! Жу вил хъаттирдайявхха лехлахисса! Утти жул хъару гъаргъунни. Лехлансса яхIгу бакъар, дакIгу дакъар. Ваксса винма ххирасса Гулизардущал щалихханнин къаивтунна. Вила ца акъа-акъасса арсная ятин унни.
Гъилисса къатлувугу щядир­кIун на ци зува, ина хIатталлив, дякъий микIлачIлай уний. Гьар кьини кIюрххил на вил гьаттайн дучIара. Къашай, арс, ттуща вичIан къадирну дацIан. Вил чIарав пахъ дагьан, макь рутIин анавар дуккара гьар кIюрххил. Кувний ина шивахва, шава, усса кунна дикIара. Къатра-къатравух дуклай ина къаляхълахъини, кьатIушав увкхьунссар, ахъуву ухьунссар тIий лякъара».
Ниттил бувсмуних вичIи­диширча бакъасса, хъанай бакъая жущагу ваксса авадансса, пасихIсса, жунма ххирасса мазраву ниттил дакI данмур бансса махъру лякъин. Ххинил хьуну жучIату ливхъун лавгсса хханссия «яхI бува, кьянкьа дува» тIисса мяъна-мурадрайсса махъру.
МахIаммадлул арс, хъунама сержант Халидов Рустам бронетранспортердал оператив роталул цалчинмур взводрал 3-мур отделениялул командиръя. «За отвагу», «За мужество» тIисса арснал орденнайхгу ках тIий, цимил аьсив хьунавав уттигу Рукьижат, арснахь, «хъунасса жагьил муххал парчлуя муксса ххари хъанан икIайссарив» къаучинссияхха тIий.
Жугу тIайла бувккун, ичIу­ннай зана шайхту, Рустамлух луглай къатравух дуклангу бюхъай Рукьижат. Ягу аьрали частьрал дуллусса арснал лаххиялийхгу ках тIий, «НахIушиву, ххуйшиву арснал кьункьал» тIий лякъингу бюхъай. ХIалал бити ина, яхIлувсса Зунттал Нинуй, жу, ва дуллу дунияллий оьхIалшиврул щатIахьхьун язи-язими бириллай бушиврухлу.