Инттухуннай чантI учайсса азар

flueИнттухуннай, мурхьирдай къупру хьуну, щюлли уртту цIулаглай сукку хьуну, гьарзат тIутIайх дичлачисса яла ххуймур чIумал, ца-цавай инсантурайн къия диллан дикIай аллергия сукку хъанай.

Инттухуннай да­къасса цIуцIаву ялун лирчуну, инсантуран кIул шайсса бур цивппа му азардануя мугъаятну бикIан аьркиншиву. Ссайн дуссарив му аллергия, ци дукан-хIачIан къабучIиссарив, ци кьанкь рищун къабучIиссарив кIул дувангу захIмат шайсса азар дур аллергия. Щин ччиссар май бавщуну, яру мукьал най, чурх тIинхьирдал бувцIуну, мечI кьувтIуну бурув­ххусса кунмасса дякьру дусса бурчущал занан. ТачIав дусса хIисав къархьуну духьурчагума му азар, бюхъайссар ца интту ялун личин кIинттулсса азардал заэв бувсса, иммунитет лагьсса чурххаву.
ЧIяруну багьана шайсса дур тIутIайх бичлачисса мурхьирдал, урттул ххит мурчал хIахIлил гьаваллавух ппив баву. Мигу ссихI лавсукун ссихIиращал инсаннал хханххиравун багьайсса бур бигьанма, янин чIалачIиссагу бакъахьувкун. Ца уртту-тIутIи тIутIайх дичаву дакъассагу, багьана шайсса бур интту чIапавату бувксса найрдугу. Найрал дачIу ритарча аллергия дусса инсаннайн, анаварну даруврал ххалаххи бан аьркинссар, акъахьурча инсан оьрмулуцIа хьун бюхъайссар. Мукунсса инсантал мугъаятну бикIан аьркинссар найрду уртту-тIутIая нарза ласласисса интнил чIумуву. Найрал дачIулул бакъа­ссагу, аллергиялулгу ссихI ласай ххуллурду бащан бувайссар, гьарзат дуруххан дурну. Аллергия шайсса инсан мугъаятну икIан аьркин­ссар интту уртту-тIутIая акъагу, цIуну дурксса ахъулссаннуягу, ахънилссаннуягу. Ми кIирагу аллергия хIала духхарча, хъинну захIмат шайсса бур къашайшалан, азарданущал организм талай, иммунитетгу лагьну духьурча.
Аллергиялул къашавайсса инсантурал дикIайсса дур укун­сса дахханашивуртту: яру, май, ххини ччуччаву, мукьал нанаву, ссихI ласайсса ххуллурду бурухлахаву, май башлашаву, дукралух ишттахI чан шаву, яруннал лагмава дурухлугу хьуну цIанну чIалачIаву, ччяни ссибизлазаву, хIал чаншиву, аьнч-ккинч тIутIаву, ссихI бигьин захIмат хъанахъаву, къюкIлил зузаву цилла нирхирава дуккаву, оьттул давление лагь-лахъ хъанахъаву, хъугьу бахчаву, мечI кьувтIусса куннасса дурухлурду хъанахъаву. Вай укунсса дахханашивуртту цайми азардалгу дикIайча, инттухуннай вай чIяруну аллергиялул сукку дайсса дур. Мунияту зура личIлулну ххал дуван аьркинссар ци чIумал, цукун ялун личлай дурив вай цIуцIавуртту. Ялагу, пикри буварча, кьаркьсса, марч бусса гьавалул тагьар дуний зулва чурххал хIал цукун бурив, гъарал дусса чIумалнияр, миккугу бувчIинтIиссар зулла чурххаву аллергия душиву. Мукунма, ша­ппа буний мадарану, кьатIушав бувккукун аллергиялул дахханашивуртту гьарза хъанай щуркIал хьунтIиссар. Ми аллергиярттан махъ бувксса, буккан бувсса дарурттал кумаг ххишаласса бусса бур, миннул шанух гьангу къаайсса ур инсан. ХьхьичIваминнул, паракьат увну, шанавун гьан увну, кIукIлу лаган увну, хIал ласун байсса бур.
Бурчуй ччуччисса аллергия духьурча, бучIиссар даруврал урттул ваннарду дуван, чурх паракьат баншиврул. Ласияра кIи-кIира чяйлул къуса чистотелданул, чередалул, кIяла тIутIул (ромашка), машакулул (шалфей), валерианкалул мархри, куннивух кув хIала дурну (ххюра хъунна къуса хIисавну), дичайсса дур ца литралул банкалувун, ялун щаращисса щингу дуртIуну. ДачIи ссятрай дарчIан, дуккангу диртун, диргьуну, дутIайсса дур зура кьамул дан нанисса ванналувун (зува бучIан нанисса щинавун).
Бурчул аллергия думиннал ялагу дайсса дур ваннарду фиалка трехцветная тIисса урттуя, ягу вай уртту-тIутIи щаращи дурсса щинай атил дурну кисай рутайсса дур чурххайн.
КIяла тIутIуя (ромашка аптечная) дурсса настой (1 стакан щаралархъсса щинайн ца хъунна къуса кIяла тIутIул дирчусса) хIачIайсса дур гьантлун 2-4-лла ца-ца хъунна къуса дурцIуну.
КIуллул магъру (тысячелистник, цавайннал гулбадарангу учай) дирчуну ца кIункIурдувун (200 мл. щаращисса щинайн ца хъунна къуса) щаращи дайсса дур чансса хIаллай ва дитайсса дур 40-60 минутIрай дукканнин. Дурккун махъ, диргьуну, хIачIайсса дур кIира десертный къуса гьантлун шамилла.
КIяла тIутIи (3 хъунна къуса), ялун чансса щаращисса щингу дуртIуну, хIала дуллай, ккурч хьуннин дитайсса дур. Яла гай ларсун кисайлий дирхьуну, щавурду дуний дишайсса дур.
ШанчIапIуя дурсса сок, настой (сок клевера) бучIи дуллай бур яруннал конъюктивит хьусса чIумал яру вилаган дарувран кIанттай.
Шаппа бухьурчагу, хIарачат бувара чIа-чIаннин атилсса аццух ххит лишин, (хъартусса уборка дуван). Бургъил, мурчал ччинийн бичайсса бур ххит (пыльца). Зу чIавахьултту тIивтIукун, ялувсса янналуву кьатIату бувххукун, гай шаппа зизлай бакъарив? Шаппату кьатIув булуккияра сайрданий гъарал ларчIун махъ, атилшиврул ми щях бишин байну тIий. ЧIа-чIаннин булучIияра щинавун. Кондиционер бухьурча, му лавхъун, къатри дюхлул бувара, чIавахьултту къатIивтIунма. Шюршусса янна кьакьан, кьатIув къадирчуну, къатлул вив дилучара, миннуй аллергиялул ххит щякъабикIан.
Буруччияра зулва зува интнил аллергиялияту. ЦIуллуну битаннав.
ХIадур бувссар
З. Аьбдуллаевал