«Африкалул бакIссавний»

ntitle_2Мукьулчинмур кьини бивру маркIачIаннин 12 ссятраву. Дяркъу асар хъанай дия. 45 минутIравату зунттул бакIуйн бачин аьркинни. ЦIан дур, щяв багьлай бур так фонарьданул чани. Иширайну жун бачин аьркинну бур тик бивкIсса, ссукIа бурувгсса зунттул бакIрайн 4710 метралул бюхттулшиврия лавай. Мукунсса бур Килиманджаро вулкандалул къалип. Цаппара инсантал хьхьичI най бур кIапIаллу хьуну, жу гиднащал махъ бувккун бавчуру ххуллийн. Амма кIийн нани ххуллий чIявуссаннаяр хьхьичIун бувкру. Сайки 15 инсаннаща къавхьуна тик бивкIсса чарттарисса ххуллийх лавай бачин, мукунми зана хьуна.

КIюрххил 6 ссятраву бивунну кратерданул ккурккайн – га бур сайки 5700 метралул бюхттулну. Та кIанаяту дур ххуйсса чIалачIин. Бувххун бия циняв, гьава биялну бакъар, ссихI ласун захIматну бур. Яла най буру кратерданул ккур­ккайх тинмай. Утти ххуллу чансса кьасса кунмасса бур. Ритарду уттигу 200 метра, ссят 7 хьусса чIумал лавхъру зунттул бакIрайн: ва бур Килиманджаролул яла бюхттулмур кIану – 5895 метралул лахъшиврийсса ник Ухру. КIий, зунттул бакIрай, бур тиккун лавхъми барча буллалисса чичру дусса чару. Тичча урувгукун ябатIин къашайсса шакил дур лагмара. Гьарзат марххалттанулу дур. Гужсса дяркъу дур зунттул бакIрай, духьунссар 15-20 градус дякъил, мукунма гужсса марчгу бур бишлай. Амма дарусса някIсса ссав чIалай дур.
Зунттул бакIрай ца дачIи ссятгу дурну, бавчуру махъунмай. БувчIру Кибо тIисса чIаттирачIан, тикку бигьагулавгун, бучIлай буру Хоромбо лагерьданучIан гьантта бикIан. Га кьини ритарду 25-30 километра ххуллул. Ххуллугу цукунсса бур – цал 1200 метралий бакIлавай лавгун, яла 220 метралий ялавай учIан багьай. Мугу 5900 мет­ра лахъшиврул дусса кIанттурдай буххаврил гьарца метра оьхIчаплий ритлай нанисса ишираву. Ххюлчинмур кьини. БучIлай буру цал Мандара Хат лагерьданучIан, яла Марангу Гейт лагерьданучIан. Ритарду 25-30 километра. Тикку хьунни барча бавуртту, дуллунни Килиманджаролийн лахъаврил хIакъиравусса сертификатру.
Яла машиналий лавгру патирданувун (гостиницалийн). Тахлий чул бувсса, асар хьуна цуксса нава увххун ивкIссарив, циняв бишив цIий бия, лавай изансса хIал ба­къая. КIа куццуй на ливчIунав цаппара ссятурдий. Микку махIаттал хьунсса цичIав бакъар, цанчирча 5 кьини жу риртун дия сайки 100 километра, цирдагу цал бакIъялавай, яла бакIлавайсса ххуллурду. Гостиницалий кIул хьуна вичIивгу цIий душиву. Яла хIисав хьуна бурчу лаглай бушиву.
Зунттуйн лахъайни ххуллий ттун къахьунаавкьуна цаягу аьрасатлув, яла махъунмай нанисса чIумал цалчинмур кьини хьунабавкьуна Кибо лагерьданучIан нанисса Москавлиясса кIива душ, яла зунттуя бувчIун нанисса кIилчинмур кьинигу кIива душ хьунабавкьуна Москавлия­сса. Тайннан на увчIуну ияв, ттул бакIрайсса такьиялий «Россия» тIисса чичру дуну тIий.
Жул цIигьур ххуйсса сянаткар ия, дукра ххуйну дайва, амма тикку ттун къакIулссагу дукрарду дикIайва, ттуща гай мудан дукангу къашайва. Ттуща цIуххингу къашайва, ссаяту дурссар дукра куну, маз къакIулшиву сававну. На дукайссия ккурч, ххаяжани, макIарунну, цаппара дикIул дукрарду, попкорн, ахъулсса. ХIачIайссия чяй (кофе ттун къа­ххирар). Ттущал бия ххуллул гьалмахталну Англиянал, США-нал, Голландиянал, Австриянал, Швециянал, Венгриянал, Кореянал, Японнал ва цаймигу билаятирттал вакилтал.
Жул ссапар къуртал хьуну махъра-махъсса кьини Танзаниянавун зунттуйн лахъан нанисса Аьрасатнаватусса кьюкьлущал бувкIуна жулва билаятраятусса гид Александра Сак. Га бия Санкт-Петербург шагьрулиясса. Жу кIул хьуру, 2-3 ссятрай щябивкIру ресторандалуву ихтилатрай. Хъинну ччан бикIай архсса Африканал билаятрай ватанлувнащал хьунаакьин.
Ихтилатчи Сулайман Мусаев
ХIадур бувссар ХI. Аьдиловлул