Кьамул къадурну чара бакъамурди

writing_manХъунмасса гъирарай ххал дувара на мудангу, «Культура» телеканалданий, сайки кьуниясса шиннардий Аьрасатнаву яхъанахъисса палангнал мусапир ва издатель Пьер Кристиан Брошел мюрщи миллатир­ттаятусса передача «Россия, любовь моя!» тIисса. Хъинну дакIний лирчIунни Чачаннал халкьуннаясса, Карелиянаву­сса вепснаясса передачартту.

ПатIимат Рамазанова
Чукоткалий яхъанахъисса халкьуннайн бияннин, мюрщисса миллатирттал агьалинал хъунмур буруккин цава-ца бур: миллатрал маз кIулми, бугьарами бухлаглай бушиву, жагьилмирив ниттил маз къакIулну личIлай бушиву. Амма жагьилтал ниттил маз къалавхьхьуну личIаву яла кьурчIи бивзма икIай передачалул автор цува – Пьер Кристиан Броше, цанчирча ми мюрщи­сса миллатирттай каялувшиву дуллалиминнал, ниттил мазурдил иш-тагьар къулай дансса цукунчIавсса политика, чантI учаву къадикIай.[pullquote]Республикалул хъунаманал цимилагу кIицI лавгунни цалва бурж хъанахъишиву миллатирттал культуралул, аьдатирттал ва мазурдил хIурмат-сий гьаз даву.[/pullquote]
Дагъусттан мазурдил цIанасса тагьар дурчIлай, ми мазру ябан­сса даврил хъиндайдихьу дунни республикалул бакIчи Рамазан АьбдуллатIиповлул: январь зурул 28-нний ДНЦ РАН-далул президиумрал совещаниялий мунал баян бунни Дагъусттаннал мазурдил хIакъиравусса закон кьамул дантIишиву. Яъни, бавунни Дагъусттаннал бакIчинан жулва чIу. Цими шинъя респуб­ликалул миллатирттал кказитирттал редактортал, ниттил мазурдил хIакъиравусса закон кьамул къадурссаксса мазурдил иш-тагьар къулай къахьунтIиссар тIий, леххаврий! Хасну «Илчилул» хъунама редактор Качар ХIусайнаевалгу республикалул прессалул фестивальлай, форумирттай цилва ихтилатраву чара бакъа кIицI лагайва ниттил маз ябансса, хьхьичIунмай бансса ххуллу-мазурдил хIакъиравусса закон кьамул даву бушиву, му закон кьамул къадурссаксса ххуйчулиннайсса дахханашивуртту къахьунтIишиву.

Дагъусттан Республикалул Конституциялул 11-мур статьялийн бувну, Дагъусттаннай паччахIлугърал мазру хъана­хъиссар оьрус маз ва Дагъусттаннал халкьуннал мазру. Амма жунма хъинну кIулли миллатирттал мазурдихь къабивкIшиву ва уттинин бакъашиву, паччахIлугърал мазурдихь бикIайкунсса цIакь ва бияла. ПаччахIлугърал мазрал статус цIакь даврийну ниттил маз «блокадалува» буккан аьркинссар: лакку маз ишлану бикIантIиссар республикалул паччахIлугърал учрежденияр­ттай! Миллатрал хьхьичIун ув­ккун, ниттил мазрай ихтилат бан къашайсса, цала мурад бувчIин бан къашайсса къуллугъчинал сий къадикIантIиссар. Хъинакьай! Уттива мукъул чIарав махъ бихьлай, мукъурттил луртан авадан давриха зий бухьунссар лакралми къуллугъчиталгу. Биялну лакку маз къалавхьхьуну пайда бакъархха!
Мяйжанссар, бувару «ламу лавхъун, тий бацIан». Дурар му закон кьамул дуван. Бюхъай ттухьгу «цIан-чаннахь ажарттащал ххари хъанай бурав?» учин­ссагу буккан. Нарив му закон чара бакъа кьамул дантIишиврий дакI дарцIуну бура.
ДакIний бурив Москавлив ИТАР-ТАСС-райсса пресс-конференциялий цува респуб­ликалул бакIчину авцIуния мукьах, шинал лажиндарай дур­сса даврил хIасиллу дуллалисса пресс-конференциялий Рамазан АьбдуллатIиповлул «Пацан сказал — пацан сделал» куну, рикIирах кьукьайсса. Ихтилат, тIайлассар, хIукуматрал зузалтрал даврил хIакъиравусса бия. Буллусса махъ бацIан байшиврийнна гьим дуллалиссагу. Республикалул хъунаманал цимилагу кIицI лавгунни цала бурж хъанахъишиву миллатир­ттал культуралул, аьдатирттал ва мазурдил хIурмат-сий гьаз даву. Ва ялагу, миллатирттал яла хъунмур рувхIанийсса ирс-ххазиналия, яъни мазрая гъалгъа тIисса чIумал, цал укун, яла тукун гъалгъа тIутIаву – сайки бунагьри. Ва закондалул хIакъираву агьалинангу къюкIну бикIаву къалайкьри.
Уттигъанну кунма, лакку мазрая ихтилат багьсса кIанай, ттул шяравучу Оьмариев Шамил-хIажинал «хIакьину лакку маз кIулма элмурдал кандидатнал кIанттайссар», учай. Музейрал экспонатрая кунма лакку маз кIулманая гъалгъа тIутIисса чIун дучIавай дур буниялттунгу. Районнал хъуниминнан кьурчIи бизарчангу, зунттаву так къари-къужри ливчIун бур. Миллатрал вакилтуран лакку маз хьхьичIунну ва ххирану бакъар. ХIисавравун ласунсса ца хIучча: 17 шинай оьрчIал ясли-садрай тарбиячину зузисса лакку хъамитайпалул, миксса шиннардил мутталий увагу ца оьрчI увкIунни тIива садикрайн лакку маз кIулсса. Гьаннайсса, ниттил мазурдил хIакъиравусса закон дакъа чара бакъамурди! Так му закон кьамулгу, цIакьгу даврийнур лакку мазралми мархригу цIакь хъанантIисса. ИншаАллагь!