Культуралул ххуйсса кюру хьунтIиссар

lantuh_7На тачIав балайчи хьунна тIий къабикIайссияв. ЦIанагу, чIярусса шиннардий сахIналийн буклай, балай тIий бунугу, балай уча увкукун, хъунмасса буруккин багьай. Чичру духьунссия, ттунма дакIний-мазрай къабивкIсса пиша нясив хьунни.

Февраль зурул 23-нний бувну бур Дагъусттаннал тамашачитуран ччянива ххира хьусса балайчи, ДР-лул лайкь хьусса артистка ХIабибат Буттаева. Лап ххуйсса бахшиш дурну диркIун дур чиваркIуннал байрандалул кьини ХIабибатлул ниттил Юлдузханнул цила ласнан Насруллагьлун.
ХIабибат мяйжаннугу кьадарданул бахшишну ккалли бансса душ бушиврий ялу-ялун мукIру хъанай бур гьарица шаттирахун ванил ччавугу, аякьагу, хIурматгу асар хъанахъисса нину-ппугу, ванил балайрдал дакIру тирх учин дуллалисса тамашачиталгу.
ХIабибат ххирану бур ва кIулминнан, ххуйсса чIунийну, такьвалийну бакъассагу, хъинсса хасиятрайнугу. ДакI хъинсса, аьмал-хIал бавкьусса, мяърипатрал бувччусса бур тIун бикIай ца зумату кунма ва кIулцири циняв. Ялагу, чIярусса шиннардий сахIналийн буклакисса, нукIува машгьур хьусса балайчи бунугу, ванийн эстрадалул чаннацIурттал азар (звездная болезнь) диян дурар.
Махъсса кIира шинал лажиндарай ЦIуссалакрал райондалул культуралул управлениялул хъунаманал хъиривчуну зий, ХIабибат ЦIусса миналий культуралул даву дачин дурну бур. Ва нанисса шингу Культуралул шинну баян бувну бухьувкун, кьунияхъайсса шиннардий культуралул аралуву зузисса ХIабибат Буттаевал оьрмулул юбилейрацIунгу бавхIуну, ванищал ихтилат бансса пикри хьунни.

— ХIабибат, буси эстрадалувун вила ххуллу цукун багьссарив, ссая байбивхьуссарав?
— На тачIав балайчи хьунна тIий къабикIайссияв. ЦIанагу, чIярусса шиннардий сахIналийн буклай, балай тIий бунугу, балай уча увкукун, хъунмасса буруккин багьай. Чичру духьунссия, ттунма дакIний-мазрай къабивкIсса пиша нясив хьунни.
Школа къуртал бувну махъ, ттунма ччисса институтравун буххан къавхьуна ттуща. Му чIумал ттул кIива ссу ТIагьират ва Таибат, миннал ласру Апанни КьурбанмахIаммадов ва ХIабибуллагь Къаллаев аьпа бивухъул, зий бия ЦIуссалакрал культуралул къатлуву. Буттал нагу ми­ккун гьан бувнав. Муния шихунмай ва давривун ххававххуну ливчIунна. ЦIуссалакрал культуралул къатлул цIа танийра машгьурну дикIайссия. КIицI лавгсса ттула гъанчу ба­къассагу, тикку зий бикIайва гьунар бусса артистал Даниял ва Сагъдагул Шабановхъул, Фируза Рамазанова, Рая МахIаммадова. Жу гастроллай лагайссияв шяраваллавух, шагьрурдайх, бияйссияв къутаннайн. Тай шиннардий хIакьину кунма чIявусса балайчитал бакъая МахIачкъалаливгу. Шийхгу жу хъинну бусравну кьамул байвав. Зал тамашачитурал бувцIуну бикIайва.
Шикку зий бунува бувккуссар Щурагьсса финансирттал техникум. Муния махъ къуртал бувссар Мос­кавуллал тIивтIу университетрал экономикалул факультетгу.
ЦIуссалакрал культуралул къатлуву зий на 12 шин дурссар. Яла МахIачкъалалив бувкIун, филармониялуву зун бивкIра. Шикку 10 шинай бивкIссара. Шиччар дайдирхьусса ттул профессионалнайсса концертругу.
Телевидениялийн був­к­ссара ТНТ «Махачкала» канал­данийх­чIин. Ттул балайрду итабакьлан бивкIуна «Прибой» радиостанциялул эфирданий. Мукун на чIявуссаннан кIул хьунна. ОьвтIун бивкIунни хъатIайн-маж­лисирттайн.
— ДакIнийрив инава цалчин сахIналийн бувксса чIун?
— Гьай-гьай. Му чIумал на шамилчинмур классраву дуклакисса душ бияв. Культуралул къатлул зузалтрал оьвкуну, ца концертрай, та чIумал хъинну машгьурсса,
«Лехлаху майданнайх,
щархъайх, шагьрурдайх,
Дакьаврил къукъухьхьий,
тархъан лелуххий»
тIисса балай увкуссия.
Ттул балай яла радиолийгу чивчуна.
— Балай учаврил гьунар бияв вил нитти-бутталгу?
— Ттул буттангу ххирая гармонгу бивщуну балай учин. Амма балай учаврил гьунар ттун ниттийхчIин буллусса бунуккар.
Ттул ниттилгу, мунил агьулданийсса цайминналгу ххуйну балай учайсса бивкIун бур. Ниттил ссурахъаврал Шахмилова Аьйшал, Бариятлул, СалихIова Шамсиятлул балайрду чIявуну итабакьайва радиолувух.
Къурув балай тIий ккарккунни тIар ттул буттан ниттих эшкьи хьуну диркIсса. Ттул ниттийхчIинсса ссурахъалгу бур балай учайсса.
— Буси вила нитти-буттая, оьрчIая.
— Ттул ппу Насруллагь Чакъалиятуссар. Зий икIайссия кIира шяраваллил — ЦIуссалакрал ва Чапаевкаллал цачIусса советрал председательну, агрономну, ЖКХ-лул хъунаману. Нину Юлдузхан ТтурчIиял шяраватуссар. ЦIана вай бугьара хьуну, оьрмулул 80 шинава бувккун бур. Ттул оьрмулуву нитти-буттал яла хьхьичIунсса кIантту бугьлагьиссар. Гьай-гьай, нитти-буттал бувмур тачIав ла­хъан къашайссар, амма хIарачат буллан бикIара ттущара шайсса аякьа дан. Сайки гьарица хьхьуну, мачча-гъангу бавтIун, лагара гайннал бизар лиххан бан, чIалнунин гайнначIа бикIару. Нитти-буттал ялун къабивсса кьини дакI къазразанну дикIай. ОьрчIругу ттул хъуни хьуну бур. КIия арс уссар. Хъунама Якутиянаву зий ур, чIивима зугу зий, политехнический институтрал архитектурно-строительный факультетрай дуклай ур.
— ЧIявусса Дагъусттаннал балайчитал музыкалул образование дакъасса бур. Гьунар бухьурча, му аьркинссарив?
— Ттул пикрилий, образование гьарица чIумалгу аьркинссар. Ттун ттунна му аьркиншиву цимилагу асар хьуссар.
— Инава балай тIутIисса видеозаписьру ххал дуллалийни виятува рязину бикIарав?
— Ттуятува рязисса чIун нажагьсса дикIай. ХъунмурчIин, диялдакъашивуртту хIисав хъанан дикIай. На ттуйра критика дувангу, духIангу кIулминнавассара.
— ХIакьину чIявуми балайчитуран гьаз хьун, машгьур хьун спонсортал аьркин багьлай бур…
— Уттинин щийнчIав къавщуна бакI бувкра. Оьрмулул иширттаву на Заннайн лабизлан бикIара, ттул дакIниймургу щаллу шай.
Ттул кумагчитал, ттухьва маслихIат байсса дакI тIайласса дустал ва модельерталли.
— Шоу-бизнес бяст-ччал, мак­рурду хьунабакьайсса ара дур. Мукунсса иширттащалгу хьунабавкьуссарав?
— Мукунсса иширттащал тачIав хьунакъабавкьуссара. Ттун кIулссаксса жула балайчитал куннащал кув бавкьусса бур.
— ЧIявусса къащи хьуну бия махъсса ппурттуву ина балай кьабивтун. Утти ина цIунилгу сахIналийн буклан бивкIнуккара.
— НукIувагу учав, уттигу тикрал бан, на балайчи хьунна тIийгу къабивкIра, хьуну махъгу, балайрду тIий, хьхьичIун ххяхлай къабивкIра тачIав. Ххишалдаран, ттул арсурваврангу тачIаввагу ттул пиша ххуй къабизайва. Ми цIуру-кIуру тIий буну, арсурвавран къаччимур къабанна тIий кьабивтссия сахIна, утти ттулва балайрду ххираминнал хIурмат бувну, оьрчIангу бувчIин бувну ва жула къушлил маэшат бушиву, учин багьний учара балай. Уттигъанну, Каспийскалий Олимпий цIу ларсун нанисса кьини, Карин Кьадинаевлущал цIусса балай учав.
— ХIабибат, вин цIусса миналий цичIав хIадурсса да­къасса, цукунчIавсса шартIру дакъасса кIан­ттурдай культуралул кюру бизлан багьунни. Цукунсса захIматшивурттащал хьунабакьлай бура?
— ЦIусса миналийгу хIалли-хIаллих тIий шартIру хIасул хъанай дур. Культуралул мероприятияртту дуллансса мурадрай бунни зал.
БачIи миллиондалунсса аппаратура ласарду. Буссар гармонь, дачIу. Администрациялул арцу итадаркьуну, душваран гузмарду дуруххарду. 2014 шинал бюджетраву ккаккан дурну дуссар оьрчIан чиллу-чухъри дурухханссагу арцу. Ча, хIакьину зунсса шартIру дакъар учин къахьунссар.
Ттул даврин ххуйсса кумаг шай ЦIуссалакрал культуралул управлениялул хъунмур ПатIимат Мусаевная. Райондалул администрациягу агьалинал оьрму хьхьичIунмай баншиврул культурагу чара бакъа гьаз дуван аьркиншиву бувчIусса бур, цIусса миналийгу мива масъаларттаха зий бур.
— Вищала му давриха зузими чIявусса бурив?
— 11 инсанная хьусса коллектив буссар Новостройрай.
Зузалт бачIи цIусса бур. Ми цивппагу личIи-личIисса шяраваллавасса бур. БачIи шийх къатри дурну, кIиха бивзсса бур.
ЧIун-чIумуй дувару концертру, тиха-шиха артисталгу бучIан бувну.
Агьали миннуя рязину бур.
— Нанисса шинал цукунсса давуртту дансса пикрилий бура?
— Ва шин Культуралул шингу духьувкун, культуралул давуртту чIяру дан, чялиш дуккан дан багьлагьишиву бувчIлачIисса зат бур. Гьар мудангу дайсса байрандалул кьинирдан хасъсса мероприятияртту дакъассагу, кIийхсса Культуралул управлениялул зузалтращал уртакьну отчетрал концерт дангу дакIний буссару. Планну чIярур. Буруганну.
— Барчаллагь, ХIабибат! ДакIниймур дузрайн бу­ккан бансса кашигу, гъира-шавкьгу ххи хьуннав. Даркьусса шин хьуннав вингу, вил коллективрангу.
— Барчаллагь.
Ихтилат бувссар
Андриана Аьбдуллаевал
ва ПатIимат Рамазановал