Кару мусилсса инженер-строитель ва пагьму лавайсса жяматийсса ишккакку

feds_8Сапарбаг Аьбдуллаевлул 70 шинал шачIантту

Аьлил арс Аьбдуллаев Сапарбаг увссар 1944 шинал февральданул 10-нний Лакрал райондалий, Вираттиял шяраву, къалайчинал кулпатраву 6-чинма оьрчIну.  1960 шинал Гъумук 7 классгу бувккуну, увхссар МахIач­къалалийсса СМУ-3-лувун чарил усттарнал даврийн.
1961 шинал, зий унува, увххун, 1966 шинал къуртал бувссар МахIачкъалаллал строительный техникум.
1967 шинал увххун, 1972 шинал къуртал бувссар Ростоврай­сса муххал ххуллул институтрал строительный факультет.
1972 шинал «Дагрыбпромрал» строительный комплексраву, укунасса зузалал къуллугърая айивхьуну, хъунмасса строительный комплексрал генеральный директорнал къуллугърайн ияннин зий ивкIссар.
1991 шинал хьхьичIвасса «Дагрыбпромрал» ПМК-лул кIанай бувсса СМУ ОАО «Виражрал» генеральный директорну зун айивхьуну, хIакьинунингу вава къуллугърай зий уссар.
С.Аь. Аьбдуллаевлул даврин хIукуматралгу, жяматийсса организациярдалгу лавайсса кьимат бивщуссар: ванан дуллуссар «Аьрасатнал Федерациялул лайкь хьусса строитель», «Дагъус­ттан Республикалул лайкь хьусса строитель» тIисса цIарду ва ДР-лул ХIурматрал грамота.
УвчIуну ивкIссар ДР-лул Жяматийсса Палаталул мукьвагу составрал членну, 2011 шиная шинай тIурчан – ДР-лул Жяматийсса Палаталул председательнал заместительну.

Сапарбаг, ас-ламусрал увччу­сса лаккучу, гьунар бусса инженер-строитель, ххаллил­сса инсан, личность, патриот, гражданин. ЦIуллу аннав ина, жул чIявуссаннал дус, маччачу, шяравучу! Кулпатран, мачча-гъаннан, дустуран, лакрал агьулданун, Да­гъусттаннал умматран ина тачIав чан къааннав! Шанмагу душнил, миннал оьрчI-душварал, куявтурал ина мудан ххари улланнав! Вин миннал дард къа­ккакканнав тачIав!
Барча вил ххаллилсса юбилей!

Ххирасса Сапарбаг, ттул ччянивасса дус ва маччачу! Вай гьантрай вин 70 шин хъанахъиссар тIар. Гьич къавихра. Вил сипатгу, чурххал ццихьгу, къуццу-къатIагу ххал хьувкун, вих хьунгу захIматри. Амма календарьданул мукун тас­ттикь буллай бур. Ттул дакIнивугу, календарьданул чIапIив кунна, шинну липI-липI тIий махъуннай дарчунни. ДакIнийн дагьунни жува кIул хьусса чIун. Га диркIссаххай ура 1972 шинал гъинттул чIун. На ияв, шанна-мукьра шинал хьхьичI Ленинградрай аспирантура був­ккуну увкIун, пединститутраву дарс дихьлахьисса муаьллим, ина тIурча – га шинал Ростоврай Муххал ххуллул институт къуртал бувну увкIсса жагьилсса инженер-строитель. КIулгу хьуру вищал ва вил шярава­сса гьалмахтуращал – МахIадлущал, Садикьлущал, Бадавинащал (Сани ва Шагьнаваз хьхьичIва кIулссия) ца Вираттиял хъатIуй. КIа хьунабакьаву, кIул шаву, Сапарбаг, оьруснал тIийкун, «судьбоносныйсса» диркIун дур. Жува циняв ччя-ччяни хьунабакьлан бивкIру, оьрмулухунсса дустал хьуру. Яла жулла дусшиву, мукунсса духьунссия чичру, маччашиврийн дурккуна – жула оьрчI ва душ цаннан ца нясив хьуна. Ларгунни жува кIул хьуния шиннай, Сапарбаг, 40-хъул шинну. Шаэрнал тIийкун, ларгунни оьрмулул язими шинну, зунттаву щаращал дирисса щинну. Нач-ламусъсса, щугълурдал-хияллал яру бувцIунасса чIава жагьилнаяту, ина хьунна лакку дунияллийгу, щала Дагъусттаннал улклуйгу чIявучин кIулсса, чаннасса бакIращал архIал мусил кару дусса инженер-строитель, 1991 шинал хьхьичIвасса «Дагрыбпромрал» ПМК цIулаган бувну сакин був­сса, республикалийсса пяп-чарил предприятиярттаву хъуниминнул ва хьхьичIунминнул цану хъана­хъисса СМУ «Вираж» ОАО-лул машгьурсса Генеральный директор. Ина бакIчину ва СМУ-лул щалла республикалий дурсса давурттал, къатрал, идарардал хIат-хIисав дакъар. Миннувасса цаппара: ца ва бачIи миллион луттирдал лагайсса республикалул библиотека, Дагъусттаннал Миллатрал банкрал офис, МахIачкъалаливсса стадион «Динамо» цIулаган баву, жула ухссавнил хъуншагьру Къизлардай цIусса ттизаманнул больница баву, чIярусса, чIярусса цаймигу давур­тту, миннувух 40 азарда кв.м. инсантал яшайсса чIявуквартирартту бусса къатралгу. Ина гьурттуну ягу вил кумаграйну дунни ПартIу ПатIимал гьайкал ва Дагъусттаннай «Аьламрал тIюпан» Надир-шагь ххит аврин хасъсса мемориал.
Ларгсса ттуршукулул ахирданий Чачаннал аьрщарая Дагъусттаннайн – ЦIуссалакрал ва Бущихъиял районнайн чил билаятирттал къачагътал ххявхсса чIумал, гиккусса жула агьулданун, аьралийтуран, лихъачувтуран кумаг буллай, дуки-хIачIиялул, медикаментирттал, аьркинмунил гай щаллу буллай, талатаврил зонардайн цимилагу инава иллай ина дурсса даврин, бувсса захIматран агьалиналгу, хIукуматралгу барчаллагь тIинма бур, Дагъусттан Республикалул ХIурматрал грамотагу дуллунни.
Муданагу ина гьуртту хъанай ура Лакрал ва Ккуллал районнай­сса социал-культуралул объектру буллалавриву, шиккусса дяъвилул ва захIматрал ветерантуран, ятинтуран, мушакъатминнан кумаг бавриву.
Вайгу, цаймигу ина дакIнийхтуну дуллалисса давурттан кьимат бишлай, хIукуматрал вин дуллунни «Аьрасатнал Федерациялул лайкь хьусса строитель» ва «Дагъусттан Республикалул лайкь хьусса строитель» тIисса хIурматрал цIарду. Дуллунни цикссагу жяматийсса ва динийсса бахшишру ва лишанну. Миннувух – Имам Шамиллул цIанийсса ва Хан Муртазааьлил цIанийсса мусил медаллу: Хачпараснал Килисалул, Дакьаврил Фондрал, Маданиятрал Фондрал ва чIярусса цаймигу хIукуматрал дикIу, жяматийсса дикIу идарардал чулухасса ХIурматрал грамотартту.
Амма миллатрал язисса арс Сапарбаг Аьлиевичлул юбилейрал гьантрай муная буллалисса ихтилат так мунал лакралгу, щалла республикалулгу экономика ва халкьуннал ахIвал ххуй баврил хIакъираву буллалимунийн буцларча, жува хъинну бяйкьинссияв. Цанчирча, миннуяр къачансса чIунгу, харж-хуржгу му буллай уну тIий аьзизсса миллатрал ва щала Дагъусттан улклул рувхIанийсса оьрму ххуй баврил, хьхьичIунмай баврил чулухунмайгу. Ларгсса ттуршукулул 90-ку шиннардий му уссия миллатрал кказит «Илчи» цIунил итабакьлакьаву тIалав дуллалиминнал хьхьичIунми кьюкьраву. Итабакьлан бивкIун махъгу тинай къаавцIуссар. Подписка щаллу даврил активистъя. Цикссагу ахIвал кIюланан подписка дайссия, дуллайнагу уссар. Редакциялун гьарца чулуха мудан кумаг буллалиссар. Махъсса 10 шинал тIурча, кказитрал редколлегиялул членнал буржгу биттур буллай уссар.
Буттал шяравалу, аьзизсса лакку миллат, мунил маз, культура, тарих оьтту-ттурчIавун бувхсса патриот Сапарбаг тай ларгмур ттуршукулул ахирданийсса оьлуркъусса шиннардий миллатрал «Гъази-Гъумучи» суккушиндарал яла аьчухма уртакьгуя, кумагчигуя, суккушиндарал гьарца съездирттай миллатрал советрал членнугу увчIайссия. Та чIумал суккушиндарал бакIчинал кумагчину ивкIсса, суккушиндарал «кухнилуву» хъанахъимур ххуйну кIулсса на ца за учивияв: Сапарбаг Аьлиевич увассия таний каши думиннавух хьун. Амма суккушиннарал буллалисса ци-бунугу ца иширан шама инсаннал аьппаси-ххюва шагьи бутлай ухьурча, гайннавух ца га икIантIиссия. Дакъассар тай шиннардий суккушиндарал дурсса дур чинсса даву Сапарбаг чIарав къаавцIусса, ка-кумаг къабувсса. Суккушиннарал давриву мунал чулгу, хIуччагу бикIайссия мудан тIайламуницIун бавкьусса, балжан бувсса, анавар къаувксса.
ТачIав архну къаавцIуссар Сапарбаг миллатрал рувхIанийсса оьр­мулияту – театрдания, радиовещаниялияту, литературалияту. Чансса къабуллалиссар миннун ка-кумаг. Цалва тачIав Лакрал театрданул цавагу спектакль къакьабитаврицIун, цикссагу ахIвал кIюланан, школардан, вузирдан билетру щаллу буллай уссар. Цаппара шиннардил хьхьичI артистурал харжру лап ссуссукьусса бусса чIумал хьхьичIа-хьхьичI миннал чIарав ацIаймагу муя. Мигу мунайн мудан барчаллагьрайнма бикIай. Уттигъанну бувчIусса театрданул попечительский советравунгу мунал цIа цалчинминнавух рирщунни.
Сапарбаг Аьлиевичлул миллатрал рувхIанийсса оьрмулуцIун дархIусса давриву ляличIийсса кIану бугьлай бур лакрал ттизаманнул бикIу, нукIузаманнул бикIу литературалул язими лу­ттирду бищун буллалаврил. Хъун буллай акъара, на мяйжаннугу махIаттал хьура вай гьантрай: цуппа «Виражрал» офис хханссар экономикалул ягу строительствалул идаралул офис бакъача, литературалул музей, миксса бур экспонатру паргагьну бивхьуну.
Ца агьамсса зат цамургу. Щалагу Аьрасатнал федерациялий кунна, 2007 шиная шинмай Дагъусттан Республикалийгу щуруй буссар билаятрай Гражданское общество сакин бавриха зузисса ца агьамсса институт – Общественная Палата. Мивун бувчIавуртту дайссар кIира шинай цал яла марцIми, тIайлами, инсаншиву думи инсантурая. Уттинин хьусса Дагъусттан Республикалул Общественная Палаталувунсса мукьра созывравун Сапарбаг мукьилагу увчIунни. Микку лакрал пахру бансса за му бур, 2011 шиная шинай Сапарбаг Палаталул дахьа член акъарча, мунил председательнал заместителли. Палаталул председательная ХI. М. ХIамзатовлуя Сапарбаг рязину ур. «Аькьлугу, даврил опытгу бусса инсан ур, бур муначIа лахьхьинмургу, эбрат ласунмургу», — тIий ия ттухь ганаяту. Шиккува учин, уттигъанну Сапарбагнахь, ца задрайн багьну буну, цIухлай ура: «Вища хьун­ссарив бусан кIия-шама инсаннал цIа винма эбратрансса му чулухунмай», — тIийча, жаваб хIадурнура дия: Илиясов Сиражуттиннул, Айгунов МахIаммадлул, Явюбукухъал Исял, кIана кIа ХIамзат ХIамзатовлул цIарду увкунни. Учала бурхха, «буси вила дус цур, бусанна ина цурав», тIисса.
Укун бигьа бакъасса, жаваблувсса производствалулгу, рувхIанийссагу давуртту дуллалисса инсаннан чара бакъа аьркинмур – вихшаласса чул бищай кIану, къинттуллухалу, хьхьичIва-хьхьичI нахIусса, ххира­сса, бавкьусса кулпат. Мукун бугу-буссия Сапардул бакI ххуй изагура Октябрина сагънувасса чIумал: шанма кувннияр кув ххуйсса душру Сапижат, Светлана, Асият. Минналгу 6 оьрчI-душ. Хъунмур душ Сапижат – экономикалул элмурдал кандидат, «Грация» тIисса предприятие дачин дурну нанисса; лявмур душ Светлана – медакадемия къуртал бувсса хIакин, медициналул элмурдал кандидат; чIанма-чIавамур Асият – ДГУ къуртал бувсса юрист. Амма лавмартсса азаруннища ххассал бан къавхьуну, 2009 шинал Октябрина оьрмулуцIа хьуну, кулпат ятин хьуну буссия. Му захIматсса тагьарданува Сапарбаг аслийсса лаккучу куна увкссар. КуртIну пикригу бувну, цала душваран гъилисса ужагъгу, нахIусса буттал къаттагу къалияншиврул, мачча-гъанмигу рязину, бувцуссар иминсса, гьарца чулуха бювхъусса цала гъансса хъамитайпа Фатима.
Укунсса ур жуна цинявннан ххирасса Сапарбаг, ас-ламусрал увччусса лаккучу, гьунар бусса инженер-строитель, ххаллилсса инсан, личность, патриот, гражданин. ЦIуллу аннав ина, жул чIявуссаннал дус, маччачу, шяравучу! Кулпатран, мачча-гъаннан, дустуран, лакрал агьулданун, Дагъусттаннал умматран ина тачIав чан къааннав! Шанмагу душнил, миннал оьрчI-душварал, куявтурал ина мудан ххари улланнав! Вин миннал дард къаккакканнав тачIав!
Барча вил ххаллилсса юбилей!

Мачча-гъаннал, дустурал цIанияту вил дуаьчи Киров Султанов