Ттизаманнул этюдру

Барачатсса Рамазан зурул гьантри бур. Июнь зуруй нажагь дакъа къадикIайсса дюхлу дур. Аллагьу Тааьланал Цалва умматрай цIими бувну дюхлулул хIахI ппив буллалисса хханссар. Агьалирив мукунсса иширттал хаварвагу бакъа­сса кунма, цала къайгъурдай занай бур МахIачкъаллалал кIичIирттавух.

ПатIимат Рамазанова
Ссур хьуну най бур мудангу анаварнувасса машинартту. Буниялттунгу, жулва шагьрулий гьарцагу машина «Скорая помощь» ххан­ссар. Тихунмайгу ххивну наниссар, шихунмайгу… Агьали тIурчарив … циваннив циняв буссар ябакI бувтун, магъмунну. Даврийн нанимагу ттухлу зун нанисса хханссар, даврияту нанимагу ттухлу зий ивкIсса хханссар. Цала къайгъулий нанимагу щилчIав гьан увну нанисса хханссар. Пашманшиву халкьуннал симаннал. Шагьрулул агьалинай пиш учин къадагъа дурсса хханссар. Укун магъмунсса, хIатта сситтуй­сса куннасса симанну чIалай бакIравухгу буссар пашмансса щугълурду гьанай. Ява чIарах нанинал «Ххуллия букьу!» куну ссуг дувангур бюхъайсса. На цанма буттал бутIурай бувксса ххуллий бавцIусса кунма. На мугьлат бакъа цанма ххуллу булун буржлувсса кунма. Гайнна чIава жагьилталгу ах-пуврдал чIенпIивгу итадакьлай най. Мукунми иширттал аждагьалул кьацIлива нанисса загьрулия кунма циван нигьа къабусанна, бюхъарахха чIенпIирдал хьхьиривун бюкьан.

Хьхьиривунгу чанни валлагь, океандалувун учирчагу тIайлану хьунссар. Моднай­сса ссихьри-жагьилтал бур, кьацIлива хьурхь кьатIув личин даву гьунар ххай бухьунссар. Бурувгра вамур чулинмай, микIлавчIун ливчIунна; вих бакъа ххуйну бурувгра — кIия инсан ур пиш тIий хьунийн най: нинугу, коляскалувусса мушакъатсса жагьилгу. Нинугу, арсгу ккаккан авурсса, ххуйсса бур, арснал ччанну ялунруту руртун кIучI бувну бур, ни­ттийрив …ца ххуйну бавкьуну бур читлил гьухъа. Нину шадну арснахь цирив буслай бур, арсгу ххарину ниттищал тяхъасса жянгъа бивхьуну ур. Гайннал чаннасса симаннал га хIалатраву чанна буллай бур шагьрулул кIичIиравалугу. ЧIарав бияйхту, ттун бувчIунни жагьил коляскалувува хъуна хьусса инвалид ушиву. Парх кусса чаннашивугу архIал ларсун, лавгунни гай чIарах бувккун…

* * *
Жагьилсса хъамитайпа бур чIивисса оьрчIгу карав ивцуну оьрчIал поликлиникалул хьхьичI тиху-шихунмай занай. Га оьрчI хIакинначIан увцуну бувкIун бур, хъуннасса учир дуну, цайнма яржа бияннин бавцIуну бур. Хьхьувай шану къалавхъсса хъамитайпа бувххун бушиву чIалай бур. ЧIаравмунихь дакI дачIлай бур: «Янийн якъалакьав кьунну оьрчI аьтIий, лякьа цIий ивкIсса ххай бура. Ласгу ца ссанчIав акъу ур. Ца ссятрай­сса шану лахъи му оьрчIалсса на баннача къаучай. Арцу лякъингу гьунарсса акъар. Ца барчабакъу ур нава кунасса. Ва оьрчIгу паракьатну къаацIлай чIалай урив, кару дагьавай дур. Каши дуссания учирданий къабавцIуну, 300 къурушгу дуллуну хIакинначIан буххантIиссияв. Арцуйн гьим дуварча, миннал гассят кьамул буварухха. Памперсирттахрагу диял къашай жун арцу. Ва оьр­мурив…»
Му ппурттуву поликлиникалул хьхьичI ятIулсса рангирал иномарка бацIан бувай. Машиналува буккай ца бювхъусса изагура.
«Танин ци бур, цу­ппа рульданух бур. Бобри­ха! Ду­лунтIиссар арцу, буххан­тIиссар хIакинначIан, щябив­кIун цила машиналийгу гьан­тIиссар шаппай. БацIукьай танил оьрчIай бакIрай бишай­сса кьяпул хъисва бикIантIиссар ххюазарда къурушранссача. Мукунминнал дуниял дур ва!» — дакI мяшну гъалгъа тIий бур ялагу «шану къалавхъ» хъамитайпа.
ЯтIул машиналува бувксса париллив махъмур нузгу тIиртIуну гива карах увцуну уккан увай чIивитIу – даун… БакIрагу дугьан къабюхъайсса, заэвсса, дарурттал ва ххалаххал багьтIат увсса. «Шану къалавхъ» душнил утти дунияллул ххазина цила карав бусса кунма хъазамравун чIувин увай цилама оьрчI…