Ххяххиярттал цIарду

roj1. Къалмул ххяххияртту:

Озимая пшеница – ссуттил лачIа
Яровая пшеница – интту лачIа
Голозерный ячмень – у
Плёнчатый ячмень – хъа
Рожь – сус (бикIайссар ссу­ттил бугьайссагу, интту бугьайссагу)
Овес – нехъа
Полба – чIихяр
Овсюг – мулцу
Кукуруза – шагьнал лачIа
Просо (пшено) – ши
Горох – магъарда хъюрув
Конские бобы – лухIи хъюрув
Нут – нухутI хъюру
Фасоль – шагьнал хъюрув
Чечевица – гьулув
Чина – ссирк

2. Ахънилсри:

Помидор – ятIуккур
Огурец – нисварти
Баклажан – бадиржан (накIусси)
Крессалат – гьумалаккиж
Укроп – гъаран
Тыква – къавахъ
Дыня – хун (къавун), пас­ттан
Конопля – ницIай хъува
Подсолнух – пархтIутIи (гулабахан)
Сельдерей (анис, зоря лекарственная) — ратIничIав
Редиска – ятIул кьая
Редька – лухIи кьая (турнепс)
Тапинамбур – манталукь
Красный перец – мамаш
Свекла – чIикIунтIа
Спаржа – аьнчутти
Щавель – кьурчI
Лен – турт
Земляника – кьюнукьи
Черемша – сан
Мята – сувра
Петрушка – накьлил уртту

2. Ахъулсса
ва ахъулссаннул мурхьру:

Черешня – нацIу бяъли
Вишня – кьурчIи бяъли
Абрикос – ахъвазан
Персик – цIулит
Финик – чассаг
Слива – кякан
Грецкий орех – гьивхь
Алыча – чIурмутI
Мушмула – дирккул
Мирабель – ккурмуз
Апельсин – пуртихал
Кизыл – ччунав
Рябина – шай
Черемуха – щюрхъ
Ива – щавщи
Барбарис – сус
Сосна – ттарлил мурхь
Тополь – хIави
Боярышник – махIия
Береза – мархъ
Терн – бухъ
Чага – дюкь
Дуб – пялут
Виноград – къюмайтIутIи
Липа – хьири
Шиповник – ццац (хъанакI)
Гранат – суну
Платан – чинар
Осина – кIялахIи
Вязь – мажи
Смородина – хъаса
Фига – инжирданул мурхь
Чернослив – албухара
Каштан – шагьбалут
Айва – бигь
Миндаль – бадан
Лещина – пуннукьул мурхь
Тутовник – тутлил мурхь

3. Уртту-тIутIив ва цаймигу ххяххияртту:

Татарник – бюру
Крапива жгучая – мечI
Крапива глухая – аьнкауртту (алтей)
Змеевик – авданнал нувщи
Первоцвет весенний – ариябукIу
Оконит – бурчIал нувщи
Тысячелистник – гулмадаран
Пикульник – гьисуку
Колокольчик – гюн­гу­тIитIутIи
Подснежник – дараччи
Корица – дарчин
Белена — дувари
Сурепка – хъала кIучIалу
Сурепица (рапс) — бювчIу кIучIалу
Спорыш – кIалащикIащи
Ежевика – жядур
Окопник – кIурукI
Веснянка – къурнил нувщи
Бутен – къурнил нувщуй шайсса уришиву дусса кIут
Сныть – къурнил нувщуй шайсса бювчIусса кIут
Ромашка – кIяла тIутIи
Заразиха – къангусай
Одуванчик – къуппантIутIи
Типчак – къюллу
Молодило – къягъул гьивч
Эдильвейс – къячIи тIутIи
Дягиль – кьак
Борщевик – сумлу
Лебеда – кьяжа
Болиголов ядовитый – кьякьач
Козлобородка – кьяцлул чIири
Полынь – ла
Горец птичий – лачIасси
Девясил – макьачи
Шалфей – машаку
Астрагал – микIичай
Гвоздика – михак
Бодяк – муччуч
Пырей — мярауртту
Осот – накIлил уртту
Солодка – нацIу мархха
Конский щавель – на­цIумечI
Мать и мачеха – неххал чIапIи
Брусника – оьрчIикIури
Черника – някIунна
Донник – оьнуги
Мальва – папажари
Калужница – нятту тIутIи
Подмаренник – сарси (ххарарх уртту)
Чемерица – ссиллукь
Ковыль – суннил ххалаххи
Ландыш – ттиркьюкьи тIутIи
Гулявник – ттуккубахIу
Чертополох – ттуккул нажагъ
Чабрец – ттуккулцIу
Белена – ттурлан
Зверобой – узулликри
Лопух – улчча
Ятрышник – хIапчай уртту
Подорожник – хIухчил чIапIи
Ланцетник – суннил чIапIи
Дикий мак – ххунххутIи
Лютик едкий – хъахъитIутIи (нисирайн дичайсса)
Роза – хъункIултIутIи
Мыльнянка – хьхьамауртту
Пастушья сумка – хьхьути
Фиалка – банавша (чяйлул тIутIи)
Хладоцвет – чIируннатIутIи
Кочеток – чIирхь
Свербига – чIит
Ярутка – чал хьхьути
Горечавка – часмалул уртту
Рододендрон – чуп
Примула – ччиккул тIутIи
Виктория – ччитул сан
Кукушкины слезы – шагьтара
Тмин – явш
Репей – кканч
Камыш – чIахIа
Тюльпан – лала
Вьюнок – мумияли
Пелюшка – хъюрухъ (сситтул хъюру)
Болотник – нур
Хлопчатник – памма
Клевер – шанчIапIи
Фиалка полевая – чюти
Чеснок дикий – шанийн кIухьхьу
Медуница – хIурия тIутIи
Лишайник – михьхьичали
Валерианка – ххатин
Василек – арцул тIутIи
Тимофеевка – викъи
Вика – къалмул хъюру
Марь белая – кIяла кьяжа
Арахис – аьрщарал гьивхь
Морковь дикая – щамарал къур
Мятлик – закI
Повилика – оьлузи (мархха бакъу)
Ветриница — гуламан
Цикорий – оьчIула
Иванчай – ттаркьлул чар­ххала
Кориандр – аьтрилул уртту
Пажитник – яй
Горец долинный – кьюрш
Канатник – ччанаппи
Горчица – цихьхьилу

P.S. Агарда ва на чивчусса словарьдануву гъалатI итххяв­ххун бухьурча, тавакъюри ялтту бучIаву.
Чанкура КьурбанмахIаммадов, ш. Хъусращи