ЦIа кьиматрай ядурма

ottЦIуссалакрал райондалул агьалинал оьрму хьхьичIунмай баву мурадрай ккалли дансса давурттив дур­сса, цалва миллат дакIнийхтуну ххирану бивкIсса 1-мур ЦIувкIратусса Халиллул арс Халилов Исмяиллун гьашину июнь зурул 5-нний оьрмулул 100 шин хьунтIиссия.

Мунал захIматрал ххуллу байбивхьуну бур Лакрал ва Ккуллал районнайсса щархъаву учительну зий. 1939 шинал къуртал бувну бур Дагъусттаннал цалчинмур педучилище. Буттал КIанттул цIанийсса дяъви байбивхьусса чIумал учительтал дяъвилийн къабуцлацисса иш бивкIун бур цIуппурттуву. Мукунсса иш бунугу, 1942 шинал Гуржиял Телави тIисса шагьрулий аьрали курсругу къуртал бувну, лавгун ур фронтрайн. Миккугу, яла дяъви къизгъинний, Новороссийскаллал чIарав талай ивкIун ур. Та чIумал полковник Годалиннул бувсмунийн бувну, «Малая землялийсса» талатавриву дурсса виричушиврухлу, батальондалул командир Халилов Исмяил ва мунал связной Зубков Совет Союзрал Виричунал цIарду дулун кка­ккан бувну бивкIун бур, амма дяъвилул авазалуву миннал документру бакъа хьуну, аьркиннийн къабивну бур. КIусса щаву дирну, госпитальданийн агьсса Исмяил Халиловичгу демобилизовать увну ур.
1944 шинал мунал къуртал бувну бур Дагъусттаннал обком КПСС-рал ряхва зуруйсса совпартшкола, 1952 шинал тIурча – кIира шинайсса партшкола. Заочнайну къуртал бувну бур Дагъусттаннал шяраваллил хозяйствалул институтгу.
ЦIуссалакрал райондалийн зун тIайла увксса Халилов Исмяил зий айивхьуну ур культуралул отделданул хъунаману, яла райком КПСС-рал аппаратраву, цал инструкторну, яла кIилчинма секретарьну, цалчинма секретарьну.
Аьпалухьхьун лавгун ур 1998 шинал. Исмяил Халиловичлул ва мунал кулпат ПатIиматлул хъуни бувну, ххаллилну чивун буккан бувссар 9 оьрчI. Ми циняв ЦIуссалакрал ва 1-мур ЦIувкIуллал жяматрал дянив сий дуну, хIурматрай бивкIссар, уттигу буссар. 100 шинал юбилейрал гьантрай бутта дакIнийн утан ми цал мунал гьаттачIан бавтIссар, яла хъунама арс АьбдурахIман Исмяиловичлул ужагърайн.
Исмяил Халиловичлуя буслай бур мунал хъинсса дустурал арсругу, мачча-гъанциригу.

Магьди Оьмаров, ЦIу­ссалакрал райондалул Жямат­рал советрал председатель (ТIюхчаратусса):
— Исмяил Халилов уссу кунасса дус ия ттул буттал. Мунал цала арснан ттул буттал цIа Аьбдулманап дирзссия. Хъинну цаннан ца ххирасса дустал бикIайва. Ттул ниттин цIа дия Минажат. Ттул буттал цIа дусса Аьбдулманаплунгу нясив хьуна Минажат тIисса цалва ссурахъу, ттул ни­ттил цIа дирзсса цуппагу.
Ттун Исмяил Халилович дакIний ливчIунни авурсса, дакI-аьмал хъинсса, тIуллу уздансса адаминану. Ттул ппу къашай хьуну азарханалийн агьайхту, райком КПСС-рал цалчинма секретарьну зузисса Исмяил Халиловичлул лякъайва буттачIа азарханалий ссят-кIира дансса чIун.
Ттул ппу 1959 шинал дунияллия лавгуна. 1963 шинал на армиялий уссияв, отпускалий шавай итаавкьунав. На хьунаакьингу, цIуницIа армиялийн тIайла уккангу бувкIуна буттал дустал Исмяил Халилов, Анвар Исрапилов, ХIажикьурбан ХIажикьурбанов. Ттун ппу акъашиву кIул хьун къабитан, чIарав бацIан бувкIуна. Исмяил Халилович мудангу эбратну икIайва ттун. Буттал ва мунал цалла дусшиву жуйн, оьрчIайнгу, аманат дурна. Миннал мукъурттийну аманат къадурнача, жун бувчIин бувна дусшиву хIура дуккан ритан къабучIишиву.
Гьарца бивкIулий, буккулий жу цачIу буссару. На ттула буттайн, кьадарданийн ва Аллагьу Тааьланайн барчаллагьрай икIара, укун ххаллилсса кулпат­ращал дусшиву дуван кьисматну лякъаврихлу.
Жулва ппухълуннал психология личIиссара дия, тай бия идавстал кунмасса инсантал, тайнначIа хъинну кьиматрай дикIайва дусшиву, заэвманан ка-кумаг баву, чувнал буллусса махъ бацIан баву ва м.ц.

Пайзуллагь Мирзоев, ЦIуссалакрал райондалул Шяраваллил хозяйствалул управлениялул хъунама:
— Цаппара шиннардил хьхьичI «Илчи» кказитрай ОьмархIажи ЦIаххаев, Эльдар Илиясов ва Исмяил Халилов цачIусса сурат рирщуну дия, Исмяиллул лув дия «кIул ан къавхьунни» тIисса чичру. Ттун му зат кьувтIуна, га кIул ан къавхьума ия ттул буттал ххаллилсса дус, ЦIуссалакрал район сакин дурну махъ таман­сса шиннардий партиялул даврий личIи-личIисса къуллугъирттай зий ивкIсса Халилов Исмяил. Му ивкIун ур хъинну къирият дусса, пахру-ххара бакъасса, хIалимсса инсан, зузалтравухгу, агьалинавухгу хIаласса, дустал, гьалмахтал бавтIсса мажлисирттай мудангу тямадашиву дайсса.
Исмяиллул кулпат Па­тIи­матгу, хъинну ласнах аякьа дусса, ненттабакI тIивтIусса, хъамаллурал хIурмат бусса инсан бивкIун бур.
ХIакьинусса кьинигу оьрмулул жуярва хъуниминнал, Исмяиллул ва жула буттал Нуруллагьлул хIакьсса дусшивриясса хаварду бусласийни жун тIааьнну бикIай. Му дусшиву ядансса хIарачат жугу буварду.

Зайнуллагь Мирзоев, Дагъусттаннал Халкьуннал Мажлисрал депутат:
— Исмяил Халилович гай захIматсса чIуннардий зий ивкIун ур ЦIуссалаккуй. Мунал оьрмулул чагъирайсса шинну ларгун дур райондалул жаваб­лувсса къуллугъирттай, райондалул агьалинал ахIвал, маэшат гьаз бансса иширттаха зий. Цалва хъунмасса кулпатралссагу бувну, дустал, гьалмахталгу лагма лаган бувну, мунаща бювхъуну бур агьалинаву хIурматрай цалла цIа личIанну даву дуван. Мунал ЦIуссалакрал райондалул ва миллатрал тарихраву цалвами ххару чивчуссар, райондалул агьалинал мудангу хIурматрай зумух ласай мунал цIа. Мунияр бусравсса ци дуссар?

Аьли Исрапилов, ЦIу­ссалакрал райондалул администрациялул хъунаманал хъиривчу:
— Исмяил Халилович ЦIуссалаккуй зузисса шиннардий на школалий дуклай икIайссияв, яла ми МахIачкъалаливнмай бивзуна. Мунаягу, кулпат ПатIиматлуягу хъинну рязину бикIайва райондалул жямат, ххуйсса чайсса бакъа бакъая. Мунал арс АьбдурахIман Исмяилович хъанай ур Дагъус­ттаннайгу, Совет Союзрайгу компьютердал элмулул гьану бивзминнавасса ца гьунар лавайсса аьлимчу-кибернетик, информатикалул областьраву Дагъусттаннаясса хьхьичIа-хьхьичIма элмурдал доктор. Му ккаллийну ур республикалул хьхьичIа-хьхьичIма программистнан. ЗахIматсса даврил хъар ларсун най ивкIсса Исмяил Халиловичлул ххаллилну тарбия бувну бур арсру ва душру, ми, ххуй-ххуйсса къуллугъирттайгу зий, агьалинаву сий дуну, хIурматрай бур.

Аьлил СантIуев, фронтовик, аьралий къуллугъ кьабивт­сса полковник:
— Исмяил Халилов 1-мур ЦIувкIуллал жяматрал чIарав авцIусса, чIявуминнан ка-кумаг бувсса, ппу акъанан ппушиву дурсса, уссу акъанан уссушиву дурсса инсанни. Учаймур даччин дакъа иттав учайсса, увкумур инсаннан къаччан къабикIанну, иминну учайсса, пахру-ххара бакъасса, цинявннащал хIал бавкьусса, кьянкьасса зунтталчу ия, мунал цIа хIакьинусса кьинигу кьиматрай ва кьадрулий дур ЦIуссалакрал жяматрал дянив дикIу, 1-мур ЦIувкIуллал жямат­рал дянив дикIу. Му ххаллилсса каялувчигу ия, кIула инсантал лагма лаган бан, даврихсса, оьр­мулухсса гъира-шавкь агьалинал дакIурдиву ххи дуван.

ХIажимурад Юнусов, куяв, Дарбантуллал пивзавод ччаннай бацIан бувминнавасса цар, тамансса шиннардий му заводрал хъунама инженерну зий ивкIссар:
-Ттул ппу Юнусхъал МахIаммад, Халилхъал Исмяил ва Бакрихъал Гьарун ххаллилсса дустал бивкIссар. Ми шамагу дуснайн «неразлучная тройка» учайсса бивкIссар.
Исмяил Халилов щялмахъ бакъасса, хасиятрал ххуйсса адамина ия. Му гъан-маччаминнал, ЦIувкIуллал жяматрал, ЦIу­ссалакрал агьалинал чул бищай ттарцI ия, дакI хъуншиву къадурну инсантурал чIарав ацIайва, аькьилсса маслихIат байва. Муниятур агьалинан му хIакьинугу дакIний усса, хIурматрай мунал цIа зумух ласласисса.

АьбдурахIман Халилов, арс, машгьурсса аьлимчу-кибернетик, профессор:
— Аькьилсса ва яхIлувсса нитти-буттал дирхьусса цалчинми яхI-намусрал дарсру – ас буруччаву, мукъуй ацIаву, мюхтажнан кумаг баву, ттун оьрмулуву хъинну дучIи ляркъунни. Буттаву кунмасса, тIайлашиврийнсса хъит ттувугу оьрмулухун ливчIунни. Бутталли жувун, оьрчIавун, буттал кIанттухсса ччаврил асаргу бувтсса, му асаргу гуж бувсса. Бутталли мачча-гъанминнал чIарав, жяматрал чIарав бацIаву адаврал буржну ккалли буллан аьркиншиву жун исват бувсса. Ппу цувагу ка дугьанма, чIарав ацIанма акъа, нину-ппу, уссу бакъа хъуна хьуну ия, ялагума мунал кумаграх мюхтажсса мачча-гъанми чIявуя. Вихшала цайнна дусса чIалай къуццу тIун икIайва ппу, давривугу, дуккавривугу хIарачатрай. Исмяиллул арс ушиврухасса хIурмат яла къалавгссар ттуя тачIавгу. Навагу буттал цIа яданну занакьулу хьун хIарачат бувссар.