Цуманал иттав къаланур хьусса учхозрал аьрщи?

Уттигъанну кIул хьунни, ттунма хьунабавкьусса гьалмахтурал бусаврийн бувну, Дагъусттаннал шяраваллил хозяйствалул академиялул биялалийсса лахьхьаврил ва опытрал аьрщарал чIявусса бутIри бавххуну, кIикку ипподром бансса хавар бушиву. Навагу кIа учхозрал аьрщарай студентътуращал практикалий занай, зий, сайки мукьцIалла шин дурсса инсан ухьувкун, ттун му хавар хъинну оьлу бивзунни.
ХхюцIалку шиннардий кIанил директорталну зий бивкIссар кIия ххаллилсса лакрал арсгу – ГьунчIукьатIатусса Дандамаев Шамсулвара ва Куматусса Маммал арс ХIажиев Даниял. Тай шиннардий кIа хозяйство гьарцагу чулуха лащу-щаллусса, республикарттал дянив ца яла хьхьичIунсса хозяйствану дикIайссия. КIикку махъсса шиннардийн дияннин, ххяххияр­тталмуния дайдирхьуну, ризкьилулмунийн дияннин, дуссия хъинну лябукку буну зузисса отрасль. КIанил даражагу, сийгу дуручлай, зий бивкIссар цалла даву ххаллилну кIулсса пишакартал: Исмяиллул арс Бабаев Вагиф, (директор); Убурдал шяравасса Давудлул арс Исрапил (хъунама агроном); Федордул душ Анна (тIутIал усттар). Цайми-цаймигу буссия личIи-личIисса участкардай зузисса итххявхсса зузалтгу, бригадирталгу, цинявннал цIарду дакIний къалирчIунни, ба­гъишла итанссара.
Хъунмасса кIантту учхозрай бувгьуну бикIайссия къюмайтIутIул, интту-ссуттил лачIал, ахънил ххя­ххиярттал, помидор-нисвартул. КIайннуя хъуни-хъунисса доходру шайссия, мюнпатирайн дуккайссия. Масала, кIунтIарисса щинал метод ишла дурну, хьун байссия личIи-личIисса мурхьирдал хIавирду, хъункIултIутIив. Даххайссия хIатта оьлил накIгума.
Маркслул куну бивкIсса: «Практика дакъасса теория мурчIиссар, теория дакъасса практикагу накьлуссар» тIисса аькьилсса махъругу гьанулун лавсун, цинявппагу студентътал хъинну гъирарай бучIайссия учхозрайн, чялишну гьуртту шайссия гьарцагу иширавух. Занай буссар хIакьинусса кьинигу. КIикку зузисса чIумал, кIира аралул (этномологиялул ва фитапаталогиялул) лекциярдан хасъсса практикалийн студентътал бувцуну занай ивкIссара на навагу. Студентътуращал архIал цумур ххяххиялийн цукунсса зиянчи багьайсса бурив мяйжан буллай, чичлай, лахьлай бикIайссияв. Гиккува кIулгу байссия цумунин циксса дарув-дарман бан багьлай буссаривгу. Чичайссия мукунсса хъиривлаявурттан хас дурсса дипломрал давурттугума.
КIа институтрал, академиялул итабавкьусса пишакартал хIакьинусса кьинигу зий буссар хьхьичIу-хьхьичIунсса давурттай, хъуни-хъунисса къуллугъирттай.
Цамур къачирчагу, МахIачкъала шагьрулул агьалинан дакIнийссар жулла базаллуву цуксса хъунмасса ва авадансса кIантту бугьайсса бивкIссарив учхозрал бакIлахъиялул: баххайсса бивкIссар цачIава хьун бувсса личIи-личIисса сортирдал къюмайтIутIи, ахъул­ссаннул хIавирду (саженцарду), помидор, нисварти, жура-журасса тIутIив. Даххайсса диркIссар оьлил накIгума.
Цал уттигу цIуххин ччай ура, цуми кIиччаннай бурцIурдинни кIа тарихийсса аьрщи-ахъ хъямала дуллан дакIнийн багьсса. ЧIярусса шиннардий чIявусса инсантурал захIмат бивхьуну, кка­ккиялунну зузи дурсса, салкьи дурсса хозяйство бигьанна пуч дурну кьаритан багьарча, му чун нанисса затри. БухIан къахьунсса куццуй кьувтIунни ттул дакIнийн му пашмансса хавар. Хъирив бизансса, леххаврий буккансса бакъассарив къуллугъру, хIукумат, инсантал?!
Гьарун Гьарунов, шяраваллил хозяйствалул элмурдал кандидат, доцент, дяъвилул ва захIматрал ветеран