Ххувшаврил байран КIуврав

dog_19Хъуннасса Ххувшаврил байран Лаккуй, буттал шяраваллаву, хьунадакьлакьаву ялу-ялун сийлувун дагьлай дур. Му хъинну ххуйсса аьдатгу дур. Шяраваллава бакъаяв, туну, цалва-цалва гъилисса ужагъругу, ххирасса кулпатру ва гъан-маччамигу кьабивтун, дяъвилул цIаравун лавгсса лакрал чиваркI. Ва ххаллилсса аьдатрайн бувну, Ххувшаврил байран буттал шяраву дуван бавтIун бия Лакрал райондалийсса КIувурдал шяраваллил жяматгу. Мукун, буттахъал, тта­ттахъал дурсса къучагъшивуртту цал уттигу дакIнийн дутан, миннал цIарду аьпалущал цал ххишалагу зумух ласун, Ххувшаву гъан дуллай, захIматралмур фронтрай оьттул гьухъ дутIлай бивкIминнахь барчаллагь учин биялсса халкь бувкIун бия республикалул шагьрурдая ва ЦIуссалакрал райондалия.

Бадрижамал Аьлиева
Шяраваллил инсантурал бусаврийн бувну, Ххувшаврил кьини КIуврав хьунадакьаврил сиптачи хъанай ур Буттал КIанттул цIанийсса Хъунмасса дяъвилий талай ивкIсса, аьпа биву, МахIаммадрасул Аркаллаевлул арс Сиражуттин. Мунал сипталийн бувну, ва журалул цалчинсса батIаву хьуну дур ванияр шиннардил хьхьичI.dog_18
Дяъвилийн лавгминнал аьпалун дацIан дурсса гьайкалданучIан бавтIуна циняв. Аьдатрайн бувну, минутIрайсса пахъ багьунни ливтIуминнал аьпалун ва тIутIив дирхьунни дяъвилий ливтIуминнал цIарду чирчусса гьайкалданучIа. Махъ лавхъунни шяраваллил администрациялул бакIчи НасухI Ибрагьимовлул:
— Жунна тачIав хъамакъа­ритантIиссар ва жучIара ххишала дакъа бусраврай дуссар хьхьичIмур никирал дурсса хъуннасса чувшиву, виричушиву. Му дакIнийну, жува цимурца дуван аьркинссар махъа нанимур никирангу му кIулну бикIан, жулва оьрчIан, оьрчIал оьрчIангу хъамакъабитаншиврул цала ттаттахъал дурсса хъуннасса виричушиву. Цуксса хIайпнугу, жула шяравасса цаягу ветеран сагъну ливчIун акъар хIакьинунин. Буттал КIанттул цIанийсса Хъунмасса дяъвилуву ккаккан дурсса виричушиву хъанахъиссар дазу дакъасса чувшиврул ва личIи-личIисса халкьуннал цачIушиврул мисалну, махъа нанисса ирсирансса эбратну. Жуйвасса бурж дакьаву ва мюхчаншиву дуруччавур, 40-ку шиннардил виричусса никирал лайкьсса варистал шавур, — увкунни ванал.
Гай шиннардий оьрмулул хъуниминнащал ккашигу, мякьгу бувхIуну, миннащал ца ххуттай зий бивкIсса «дяъвилул оьрчIал» бусласимургу асар къахьунсса къабикIай. Цалла захIматсса оьрчIшивруя, мюрщиминнан ва хъуниминнан чувшиврул, ссавурданул, захIмат ххирашиврул дарсну хьусса чIумуя бувсунни «дяъвилул оьрчIал»: Гьарунов Рамазаннул, Камилов Камиллул, ЛухIуев Ажублул, Кьадиев Аьвдуллагьлул:
— Тарихрал куртIнийн, архнийн най бур 1945 шинал ххувшаврил май. Амма чIун наниссаксса, ялу-ялун бюхттул хъанай дур жулва инсантурал дурсса чувшиву, кьянкьашиву. Бакъахьунссар Аьрасатнаву цавагу кулпат Ххувшаврил кьини кIицI къалаглагисса, бакъахьун­ссар цавагу къатта дяъвилий талай бивкIми, талатавурттал майданнай жанну дуллуми дакIнийн къабичлачисса. Жу бакIру кьус дитлатиссару ва Ххувшаву ласлай бивкIсса вир­ттаврал хьхьичI, — увкунни хIурмат бусса хъунисриннал.
Гихунмай махъ лавхъунни фронтовик, аьпа биву, Сулайманнул арс Арсен Сулаймановлул:
— Фашизмалуща ватан ххассал дуллай бивкIсса Буттахъая, Ни­ттихъая ва Ттаттахъаясса пахрулул цачIун буллай бур личIи-личIийсса никирттал, личIи-личIийсса миллатирттал ва культурардал цимивагу миллиондалия ливчусса инсантал. КIувурдал шярава дяъвилийн лавгун ур 45-46 адамина, миннавагу бачIисса зана хьуну бакъар. ЧIумул лахъишиврия жунма ялу-ялун кIул хъанай бур дакьаврил, паракьатсса оьрмулул кьадру-кьимат. Вирттаврал хьхьичI бакIру кьус дитлай, миннал аьпагу жувува ябуллай, сагъминнахьгу барчаллагь тIий буру ва Ххувшаву гъан дуллай, мунияр махъгу дяъвилул лекьа-пIякьу дурсса хозяйстварду ччаннай дацIан дуллай бувсса захIматрахлу, — увкунни ванал.
Мукунма махъру лавхъунни Авгъаннал дяъвилувух гьуртту хьусса Аркаллаев Искандардул ва цайминнал.
Гихунмай хьунни спортрал бяст-ччаллу: дучри ххя­ххан баву, пут личаву, лахъишиврий тIанкI учаву, 500 метралул манзилданий лечаву. Байран къуртал хьунни балайрдайну ва къавтIавурттайну.
Гьарца шинал ва ххаллилсса байран хьунадакьавансса каши-кьудрат, цIуллушиву дулуннав зухьхьун, КIувурдал жямат! ЦIанихсса, бусалардавун багьсса ттаттахъан лайкьсса, миннал рухIру ххари дувансса жагьилтал тарбия буллансса тавпикь дулуннав зухьхьун ва махъсса лакрал шяраваллал жяматирттахьхьун.