Пахрулул ва мукьал дурцIусса байран

fl_11Хъун дяъвилий Бюхттулсса Ххувшаву ласун, цалла жагьилсса жанну хIайп къакуну, талай бивкIсса ветерантал сайки цинявппа шанурдацIух бухьувкун, махъсса шиннардий 9-мур Майрал кьини Ххувшаврил парадругу нажагьсса районнай дакъа дуллай бакъар. Ветерантураща гьуртту хьун къабюхълай бухьурчагу, му аьдат Лакрал райондалул кьакъадиртунни.

ХIакьину Лакрал райондалий ливчIун ур ряха ветеран: АхIмад Шахшаев (Гъумучату), Абакар Мудунов, Жамалу­ттин Ибрагьимов, МахIаммадхIажи Даудов (ГьунчIукьатIату), ХIусман Къардашов (Убрату), Шяпи Аьли­ев (Ттурцияту).

«Парад къадарча Ххувшаврил байрандалул мяънарагу цир? Вир­ттавран бивкIу бакъассар. ХIакьину ва экстремизмалул оьсса ххурхху­ппалухьхьун жагьилтал бириллалисса чIумал хъиннура хъуннассар Ххувшаврил парадрал агьамшиву. Дяъвилий талай бивкIминнал аьпалул хIурмат ябаву му жуйвасса буржри. Му бурж хъирив нанисса никирайгу яла къагьантIиссар», — увкунни Лак­рал райондалул бакIчинал буржру чIумуйну биттур буллалисса Абакар Къюннуевлул.
Парадрай бусравсса кIану бугьаншиврул гьантрал хьхьичIра МахIачкъалалив дан дурну дия ххюягу лакрал Виричунал суратру. Магьирлугърал къатлул къатIухчIирттайн лархъун дияф транспорантру. Дяъвилия зана къавхьуминнансса гьайкал дацIан дурсса хIаятрал чIирттай бивщуну бия ттугъру.
Махъзуманив чIявусса агьлу бавтIсса кIанттурдай пIякь чай зат­ру дихьлай бушиву хIисавравун лавсун, му кьини Гъумук мюхчаншиву дуруччаву цIакь дурну дия райондалул полицанал зузалтрал. Парад дуссаксса хIаллай лавкьуну бия ххуллу.
КIюрххила датIлан диркIуна Гъумучиял дяххуллийн тIутIащалсса ва ссихIирал шардащалсса дуклаки оьрчIал дасттарду. Лагма-ялтту чIюхлай бия дяъвилул шиннардил балайрду.
Дяъвилун бувсса кумаграхлу паччахIлугърал обороналул комитетрал райондалун тапшур бувсса Ттугъ хьхьичIну, парадрал кьюкьа Гъумучиял паччахIххуллийх дуркIуна дяъвилия зана къавхьуминнан дацIан дурсса гьайкалданучIан. Дуклаки оьрчIахь дия Совет Союзрал Вирттаврал цIуртти лайкь був­сса АхIмад-Хан Султаннул, Ризван Сулаймановлул, ХIажи Бугъановлул, Якьув Сулаймановлул, ЦIаххуй Маккаевлул суратру, транспорантру, тIутIив. Ккурккуллал школалул дуклаки оьрчIахь дия дяъвилул майданнайва ливчIсса цала шяравучутурал суратру. Исламрал ттугъругу кIунттихьну кьюкьлувух бия райондалул диндалул ишкка­ккултгу.
Парадрай гьуртту хьунни Лак­рал райондалул бакIчинал буржру чIумуйну биттур буллалисса Абакар Къюннуев, мунал хъиривчутал Юсуп Рамазанов, Соня Макьаева, Амсар Къажлаев, Лакрал ва Ккуллал районнал аьрали комиссар ХIасан Массуев, РОВД-лул каялувчи Марат МахIмудов, идарарттал хъуними, шяраваллал администрациярттал бакIчитал, Гъумучиял лицейрал, Гъумучиял ва Ккурккуллал школарттал учительтал ва дуклаки оьрчIру. Парадрай мукунма гьуртту хьунни гьарца шинал Ххувшаврил кьини ветерантал барча бан Кисловодскалия учIайсса Аьлил АхIмадов ва Дагъусттаннал шяраваллил хозяйствалул академиялул преподаватель Аслан Къажлаев.
Гьай-гьай, мискинну дия парадрайн бавтIминнал кьюкьа, Бюхттулсса Ххувшаву ласун цалла жагьилсса жанну хIайп къакуну талай бивкIсса ветерантал миннавух бакъа.
Агьали барча буллай, парад тIиртIуна райондалул бакIчинал буржру чIумуйну биттур буллалисса Абакар Къюннуевлул.
— Лакрал райондалия аьрайн лавгун ур 6000 чиваркI, миннава 1500 цала хушрай. 3200 ливчIун ур дяъвилул цIараву. ЧIивисса лакрал миллатрава увккун ур 6 Совет Сюозрал Виричу. Щалла дунияллун машгьур хьуссар 1-мур ЦIувкIуллал шяраватусса АхIмад-Хан Султан. Дяъвилул шиннардий ва ряхттуршлий кIийла гьаз хьуну ур ссавнийн. Гьуртту хьуну ур 150 гьаваллавусса талатавриву. Ххит дурну дур 30 цалалу ва 19 кьюкьлуву душманнал самолетру. Махъра-махъсса самолет ххит дурну дур Берлиннай. Лакрал райондалия шамуннал лавсун бур Виричунал цIуртти – Ризван Сулаймановлул, ХIажи Бугъановлул, Якьув Сулаймановлул. ЧIявучин къакIулли Владикавказрая аьрайн увцусса ЧIяйннал шяраватусса Виричу Рамазан Кузнецовлуя. Жува мунаягу буслан аьркинссару хъирив нанисса никирахь.
Хъун дяъвилуву дагъусттанлувтурал дурсса къучагъшивурттая буслан хьунссар чIявусса. Минная чивчуну бур луттирду, ляхъан бувну бур балайрду.
Дяъвилул шиннардий дяъвилул къинттуллух талай диркIсса 6200-нниха лирчусса партизантурал кьюкьраву гьуртту хьуну бур чIявусса дагъусттанлувталгу. Микку дурсса виричушивурттахлу наградарттан лайкь хьуну ур жулла райондалиясса Ссунгъур Акаев.
ЗахIматсса тагьардануву душманнахьхьун ясирну биривсса цикссагу дагъусттанлувтал, лихъан бювхъуну, чялишсса гьурттушинна дуллай бивкIун бур кьатIаллил билаятирттай гитлердул аьралуннащал талай. Тийх, гъурбатрай, кIанттул патриотътуращал, хъачIрай хъачI дирхьуну, талай бивкIссар Читтуратусса ХIасайн-хIусайн Камалов ва Ххюлусмату­сса ХIусайн Кущаев. ХIасан-хIусайн Камалов хьуссар Италиянал Виричу, ХIусайн Кущаев – Франциянал Виричу.
Ххувшаву ласун хъунмасса кIану бувгьуссар, дяъвилул цIу къизгъинний талай бивкIминнал бакъассагу, ЗахIматрал дяъвилий гьуртту хьуминналгу. Ккаши бувхIуну, цалла дусса хъус-хъиншивуртту дяъвилун тIайла дуклай бивкIссар. Дяъвилун бувсса кумаграхлу Лакрал район лув-ялув шамилла лайкь хьуссар паччахIлугърал Обороналул комитетрал чулухасса Занази ЯтIул Ттугълин ва му абадлий ливчIссар райондалучIа. Вана хIакьинугу му ттугъ жулла шадлугъ чIюлу дуллай.
Дяъвилийгу, къинттуллухгу жулва ппухълуннал дурсса виричушивурттал, захIматрал эбратрай тарбия буллан аьркинссару жува жулла хъирив нанисса ник, — увкуна Абакар Къюннуевлул. Хъирив дяъвилия зана къавхьуминнал рухIирдаяту кьулгьу-алхIам бувккуна Гъумучиял мизитрал имам Тумалаев Давудлул.
— Ххирасса уссурвал ва ссурвал! Душман хар-хавар бакъа жулла ватандалийн ххявхсса хIалатраву билаятрал халкьуннайн хъуннасса вихшала дирхьусса бакIчи И. В. Сталиннул оьвчавугу «Ххирасса уссурвал ва ссурвал» тIийри дурсса. Цимивагу миллион бусурмантурал талай бивкIссар Хъун дяъвилуву. Миннава сайки бачIи ватандалухлу шагьидтал хьуссар. Жула амудадахъул махъва-махъсса ччатIул касакгума дяъвилийн тIайла буклай бивкIшиву жунма цукунчIав хъамабитан къабучIиссар. Агьалинал аьдад хIисав дурну, дагъусттаннал хьхьичIунсса кIану бугьлай бур дяъвилий Вирттаврал цIуртти лавсминнал, орденнал кавалертал хьуминнал сияхIраву. ХIакьину ва ччанавккусса заманнай хъинну чансса лирчIун дур личIи-личIисса диннал агьлу бунияла цачIун буллалисса байранну. Гьамин, Ххувшаврил кьини хъанахъиссар жулва билаятрал цинявппагу агьлу – бусурмангу, ххачпарасгу, цачIун буллалисса бюхттулсса байранну. Цанчирча цавагу кулпат къабивкIун тIий дяъвилий цу-унугу талан къалавгсса, дяъвилул къинттуллух захIмат къабувсса. Ва жунма гьарцаннан аьмсса тарихри, аьмсса ххувшавур. Жулва ппухълуннал дурурччусса ватан бутIрайх къадачIлай, та оьсса кьини дурксса шиннардий кунма цачIу, уссурвалну яхъананну тарбия дуллан аьркинссару ялун нанисса никгу, — увкуна Давуд Тумалаевлул.
КIирагу райондалул аьрали комиссар ХIасан Массуевлул цалва гьарта-гьарзасса докладраву бувсуна Хъун дяъвилий Лакрал райондалул чиваркIуннал дурсса гьурттушиннарая ва виричушивурттая.
Парадрай ялагу ихтилатру бувуна Ккурккуллал школалул директор Даниял Магьдиевлул, захIматрал ветеран Сулайман Сулаймановлул, аьраличунал арс Аслан Къажлаевлул.
Парадрай Ххувшаврин хас дурсса назмурду дурккуна Гъумучиял лицейрал ва школалул дуклаки оьрчIал.