Агьалинал президентнайнсса хьул-умудру

fgot_12ЦIусса президент итайхту ягу увчIайхту, цIулагай агьалинал мунайнсса хьул-умудругу. Ялугьлан бикIай цIу-цIусса, хъинчулиннайсса дахханашивурттах, цIусса хIукъулух кунма. ЦIуинтних кунма. Баянавав цIусса президентнан агьалинал чIу? БувчIинавав халкьуннал дакIниймур?
Цуку-цукунсса умудру бурвав агьалинал уттима президентнайн?

Аьбдурашид Ибрагьимов, экономист, недвижимостьрал агентствалул каялувчи:
— Жунма кIулли республикалий экономикалул ва политикалул система хьхьичIуннай къахьурча, агьалинал оьрмулул маэшатгу хьхьичIунмай къахьунтIишиву. ЖучIава цавай бур магьрал чIалъаьрду буллай, дунияллий яла ххирами машинартту машан ласлай, кьатIаллил билаятирттай къатри ласлай. Гайми тIурча, лавгун базаллувун, ххюра ккило дикIул цакуну ласунсса каши дакъа. Властирдал ялувми зивурдай бюджетрал арцул лагма буккансса аьмаллах луглай бур, агьали тIурча налогру чан дурния, пенсияртту ххи бувния тIий пIякь учавай. ТIайлашиву дикIан аьркинни. Цавай гьаваллавух лехлай, гайми щях бишлай граждан общество хIасул дан къашайссар. Ттул хъуннасса вихшала дур цIусса президентнал Дагъусттан демократиялул ххуллийн буцланссар тIий. Закондалул хIурмат бакъану тIийри экономикалул, политикалул ишру ухчIинлавай багьну нанисса, социал тагьаргу мувра даражалийсса. Жунма лахьхьин аьркинни закондалул хIурмат буну зунгу, занакьулу хъанангу. Президентгу мукуна тIий ур. Бурганну. Региондалул, аьрш-куршлил заллу хьун аьркинссар закон.
Так закон.

Сулайман Вазирханов, Шяраваллил хозяйствалул академиялул преподаватель:
— Дагъусттаннай бунуккар яла лагьми харжру. Аьрасатнавугу ххуйсса харжру бур учин къахьун­ссар. Масалдаран, паччахIлугърал вузрал профессорнал харж Аьрасатнаву США-вунияр ттуршийла чансса бусса бур. Аьлимтал, учительтал, хIакинтал садакьалух зузи бувсса чIумал му зулмулийсса зузи баву дакъа цир туну?
Лаххиялул, дуки-хIачIиялул багьри бур жучIава щалла дунияллий кунмасса, харжруми, Африканал, Азиянал махъун багьлагьи билаятирттай кунмасса. ЦIусса президентнал харжру гьаз баврих къулагъас дуванссар тIисса тамахIрай ура. КIилчингу. Дурккусса, итххявхсса инсантал давурттай битлай ччива. Бизнесментал, арцул авлия бувми бур властьравун кьувтIуну найгу, депутатътал хъанайгу. Минналмур мурад ца бур – цалла бизнес ххютулу личIан дан, льготныйсса кредитру ласлан. Мунияту сайки 50-60 процент экономикалул ххютулу личIлачIиссар. Властьрая архсса бизнес – структурардуми кIиссурттай дуккин бюхъанссар.
Конкурсирттал гьанулий давурттайн кьамул буллан аьркинссар зузалт. Багьандарансса конкурсру къадуллай, мяйжаннугу бакI бума, зун ччима чIалачIи уллалисса конкурсру дуллай. Циксса ххуйсса пишакартал давурттай бивтрив, муксса даврил лябукку бикIантIиссар.

Кавсарат Юсупова, шанма оьрчIал нину:
— Дагъусттаннай цими шинни оьрчIал зуруйсса пособиялун 100 къуруш дуллай. Ттун президентнахь цIуххин ччива: лажиннича, буси, ци ласуви оьрчIан на ми ттуршра къурушран? Махъсса 9-10 шинал лажиндарай цуппа ца оьрчIансса поликлиника бувшиву къакIулли. Кабинетирттал хьхьичI ккучу-ккучунну дикIай цумур поликлиникалийн гьарчагу, та гьарчагу. ХIакинтурал кабинетру къумасса бур, рахIатну ша ласун шайсса иш бакъар. Масалдаран, имам Шамиллул цIанийсса кIичIиравусса №3-мур поликлиникалий кIюрххил ссят ряххуннийва гьан багьай регистратуралийн учирданий бацIан, ортопедначIан, невропатологначIан ягу кардиологначIан талон ласуншиврул. Ттурша-кIиттурша инсан икIай регистратуралийнсса учирданий. Поликлиника гьарза-гьарта бан къахъанай бур хIукуматраща, амма му поликлиникалул лагма-ялтту 8 аптека бур ца даралуву, 3 бензозаправка дур, буцири супермаркетру бур. Мурив оьрчIахсса аякьа?
Агар чиновниктал цала-цалами оьрчIругу бувцуну поликлиникардайн лагайсса бивкIссания, ми гьунттийва поликлиникарду я гьарта буллай, ягу цIусса буллай байбишинтIиссия. На дакI дарцIуну бура тава-тагу президент оьрчIал поликлиникардайх укканссар, ми­ккусса гуржи-кьютIу ккакканссар мунан цаннагу тIий.

ТIалхIат АьбдурахIманов, Дагъусттаннал обслуживаниялул сфералул лайкь хьусса зузала, захIматрал ветеран:
— Ттул Рамазан ХIажиму­радовичлуйн хъуннасса вихшала дур, мунал ххуй-ххуйсса планну дур, ми бартдигьавриха зийгу ур. Ттун ччива мунал коммунал хозяйствалун итадакьлакьисса арцул ялувацIаву дурну. ЖКХ-лул тарифру ялу-ялун лахъ хъанай дур, агьали чIярусса арцурду дуллай бур, амма коммунал хозяйствалул тагьар лащинсса даражалийсса дур, микку цIакьну ялув бацIан багьлай бур арцу дагьайнин дачин дуваншиврул.
ЧIярусса партиярду дур жучIара республикалий. Миллиард ва бачIи агьалинал бусса Китайнаву ца коммунист партия дур. Ссан аьркин­ссар жунна чIярусса партиярду, ци хайрди миннуя?
Президентнал командагу даврил бюхъу-бажар бусса инсантурая хIасул хьуну ччива. Бурхха итххявхсса дагъусттан чиваркI, ччарча Москавлий, ччарчагу Питердай. Миннал потенциал респуб­ликалуха зузи буварча хайр бакъа къахьунтIиссар. Инвестициялул проектру кIункIу дувангу, авадан­сса дагъусттан биялсса бур цайми регионнайгу. Ми республикалийн кIункIу бувну, лагма лаган бувну зурча, иш-тагьар ххуйчулиннайри даххана хьунтIисса.

Самрат Горчханова, исламрал передачарттал режиссер:
— Жунма кIулли Дагъусттаннай чIивитIу дунияллийн уккавура роддомраву лулттурасса дулаврийну дайдихьлай душиву. Яла му садикрайн улун – лулттурасса, школалийн улун – лулттурасса, ЕГЭ-рдах – лулттурасри, даврийн зун уххан – лулттурасса.
Ялагу кIулли жунма азарханардай лулттурасри къадулларча, хIакинтал кIисса-кIиссурайх бишлай бакъашиву. Здравоохранениялул структура кунна коррупция гьузи лархъсса, ганз-утта хьусса сфера мадикIарача. Президентнангу ми иширттая хавар хьуну ччива. Гьай-гьай, муналми мачча-гъаннал ялув чувва-чувгу лечлантIиссар, биялсса хIурматру буллантIиссар. Ци барчагу бувну, коррупциялун ххуллу кьукьин аьркинни. БакIракъутталий дагьнура дур хIукумат. Ттул пикрилий, коррупция духлаган къадурссаксса, къахьунтIиссар низам дишингу республикалий.

МахIаммад Кьурбанов, инженер-программист:
-Ттул цуя ца президентнайн цукунчIавсса вихшала дакъар. Итай ца республикалул хъунаману, команда хIасул дуллалиссару тIий, ва тикку итлай, тама кIикку итлай, дахханашивуртту дуллан бикIай. Мархьгу, хьхьуригу миннахьра личIай. Гава къатIух гава бюрхгу личIай, байтурман биву. Халкьуннавун ччаву рутансса, хIурмат хIалал бансса хъунама увкния тIий ура.
Басират Оьмарова, оьрчIал багърал тарбиячи:
— Цими шинайру жу хIукуматраха къазахъшиву дуллай, ххюазарда къурушрахлу оьрчIру тарбиягу буллай, миннан кIулшивурттугу дуллай зун аьркинсса? ТIалавшинна дур хъуннасса, кьинил кьинибархан зурзу-кувкугу тIий, цума оьрчI ччан бахчуну агьайривав, цуманан цIунцIия шайривав тIий, дакIру хъякуну буссару. Ва лахьхьин бара, та лахьхьин бара тIий, программардугу дур кьинилия кьинилийн даххана хъанахъисса. Харжруми – напакьа хIисаврайсса. Буси, ссу, жул дард президентнахь. Мунал арс-душнил оьрчIру бухьунссархха, мигу садикрайн лагайхьунссархха. Харжру гьаз банну учай, баннугу увкуну гьунттийва хъамабитай.
Цайми давурттай зун цайми дипломру жул бакъар, базаллаву, ттучаннай жун кIантту бакъар, гьарми цалва-цалвами буцлай бур духIин думи кIанттурдайн.

Анзор АхIмадханов, дуклаки оьрчI, 10 шин:
— Ттун ччива Москавлив куннасса оьрчIансса площадкарду МахIачкъалаливгу дуну. ДукIу гъинтнил каникуллай на Москавлив лавгссияв ниттищал хъунама уссичIан. ОьрчIан дялахърурдансса, спортрансса ххуйсса площадкарду дия, ранг-рангсса. Жул хIаятравурив ца площадка дуну, миккугу парикмахерская бунни, чIаххувсса хIаятравун лагару тIуркIу тIун.
Президентнащал хьунаакьирча, на му масъала гьаз бантIиссия.
ЦIуххаву дурссар ПатIимат Рамазановал