Элму жяматрая батIулну дикIан къабюхъайссар

foto_10Февральданул 26-нний Дагъусттан Республикалул Президентнал кIанайма Рамазан АьбдуллатIипов гьуртту хьунни РАН-данул Дагъусттаннал элмулул центрданул (ДНЦ) собраниялий. Собраниялий гьуртту хьунни, мукунма, ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал Председатель Хизри Шихсаидов, ПаччахIлугърал Думалул Миллатирттал комитетрал Председатель ХIажимет Сапараьлиев, ДНЦ-лул циняв институтирттал вакилтал ва цаймигу.

2012 шинал дурсса элмулул давурттал хIасиллан хас був­сса ихтилат буллай, ДНЦ-лул председатель Хизри Амирхановлул бувсунни ларгсса шинал ДНЦ-лул аьлимтурал тамансса давуртту дурну душиву. Ганал бувсмунийн бувну, ларгсса шинал Центрданул учрежденияр­ттал дурну дур 216 темалийнусса хъиривлаявуртту. Миннува 138 духлай дур паччахIлугърал программарттавун, 23 дархIуну дур РАН-далул Президиумрал программарттацIун ва 9 дагьлай дур РАН-далул отделениярттал программарттавун.
2012 шинал Центрданул учреждениярттал зузалтрал биттур дурну дур чIярусса проектругу, ми проектру ларсун диркIссар грантирттал арцух. Х. Амирхановлул бувсунни дукIу дурсса яла хьхьичIунми хъиривлаявурттаятугу. Ларгсса шинал Центрданул аьлимтурал чирчуну дур 2075 элмийсса даву. Центрданул председательнал гьартану бувсунни цаймигу масъаларттая.
ДНЦ-лул институтирттал дурсса элмийсса хъиривлаявурттаяту личIину бувсунни физикалул институтрал директор Ибрагьим Камиловлул, респуб­ликалул Жагьилсса аьлимтурал советрал хъунама МахIач Мусаевлул ва цайминнал.
Миннал хъирив махъ лахълай, ДР-лул Президентнал кIанайма Рамазан АьбдуллатIиповлул элмулул зузалтрахь барча увкунни ххуйсса давуртту, хъиривлаявуртту даву.
Р. АьбдуллатIиповлул му­къурттийн бувну, ляличIину хьхьичIунсса элмийсса давуртту дурну дур тарихрал, этнографиялул, литературоведениялул, мазурдил ва цаймигу институтирттал.
«ЦIана хъинну къаххуй­сса жяматийсса, политикийсса ва психологиялул тагьар дур республикалий. Цаппара инсантураща къашайссар гьарза дуван. Жяматран аьркинссар паракьат хьун. Ттун аьркинну бур хIакьину къалмакъаллу хъанахъисса ацIвахъул масъалартту щаллу бан, ми кьабивтун бур щаллу къабувну ттуяр хьхьичIми каялувчитурал. Хъяврин буллай бивкIун бур чачан, лак, ярусса – циняв. ХIакьину хъирив лаллан ивкIукун, чIявусса затру ялун личлай бур: инсантурал аьрщив дахлай бивкIун цалла, амма тахсир цайминнай бихьлай бивкIун бур. Ми гьарзатрал хъирив лаян аьркинни», — увкунни ДР-лул бакIчинал.
Рамазан АьбдуллатIиповлул бувсунни, мукунма, жагьилтал элмулуха зузи буллан аьркиншиву. Ганал мукъурттийн бувну, цIана аьркинну бур ттизаманнул элмугу, ингилис мазгу, аьраб мазгу хъинну кIулсса инсантал, амма ниттил мазругу хъамабитан къабучIиссар.
«Жува буру экономикалул проблемардая буслай, амма ттун чувчIав къаккарккунни жулла республикалул хIукуматрал хьхьичIун ласун куннасса социал-экономикалул, социал-культуралул хъиривлаявуртту. Республика – кризисрал кIану бур. ХIакьину, жулва инсантал ххуйну дулан хъананшиврул, аьркинни хIадур дан Дагъусттан кризисрава буккан бансса программа.
Элму жяматрая батIулну дикIан къабюхъайссар. Жяматраву тагьар цукунсса дурив, мукунсса элмугу дикIайссар. Мунил бусласиссар элмулул жяматраву, дуккавриву бугьлагьисса кIанттуя.
Аьзизсса дустал! Жува буру зий элмулуха, жува буру жулва жяматрал интеллектрал къат. Жунма аьркинссар буслан Дагъусттан ххассал бансса цIусса даражалийн гьаз бансса идеяртту, пикри-зикрирду. Жунма аьркинссар жува ккаккан бан бандитътурал, цуркинтрал, коррупционертурал бакъача, шаэртурал, аьлимтурал, усттартурал билаят бушиву. Жунма аьркинссар Дагъусттан зана бан цила тIабиаьтрацIун бавкьусса (естественное состояние) тагьарданийн. Аьлимтуран му кIулссар. Кумаг бара! Бачияра муниха зунну цачIу. Агана жура му даву бакIуйн дуккан къадарча, жува начну бикIанссару ялун нанисса никирал хьхьичI», — увкунни Рамазан АьбдуллатIиповлул.