Оьмар Хайям

Хайямлул чивчумур кьаст хьурча лахьхьин,
Цайми чIуннал мугьру лякъинтIиссар вин.
Аькьлулул кIурчIулттувх ми буккан бувну,
Оьмургу, хъинмургу кIул хьунтIиссар вин.

Таржумачи

***
Вана кьини ларгун мурчал ца хIахIну,
Жула оьрмулия абадлий дагьну.
Ларгмур кьинилулгу, дучIанмунилгу
На пикри къабанна, уссаксса сагъну.

***
Жува чару бувкIсса? Чунну нанисса?
Ва жула оьрмулул ци мяънар дусса?
Циксса марцIсса рухIру, ссавнил нигьирттал
Ччурччуну, лах хьунни, пуркIу бакъасса.

***
Кьуръандалул аят бусравну бикIай,
Амма ччя-ччя буклай цучIав къаикIай.
Кьурттарал лагмава партIисса аят
Дяхттагу, кьуннилгу, кIюрххилгу буккай.

***
Ттула ду-дакъамур, карпуш бунугу,
Даххана давияв на ца кьурттарах.
Гьунттий цир? Дахханна аба ва чалма,
Ми Маръяннул дакъар щарщун царагу.

***
Лавсуну ттущала шеърирдал жужгу,
ХIанттил гьарацIигу, касак ччатIулгу,
Эяллав ца гьантта вищал бан хьурча,
Ттуй мяш хъананссия цува султангу.

***
Ина, динчитурал махъру кьабивтун,
ДакIнин ххирамунил бакIрацI бакI бивхьун,
Кьадарданул вила оь зия баннин,
БуцIа кьуру, лухIитIутIул оь бувтIун.

***
Интнил цIу дай симан ххуй хъункIултIутIул,
Ххира яру буцIай ардал ххуйшиврул,
Бугьи кьуру! Бити ина пикрирду,
КIинтнил замгьардая – ми пашмансса бур.

***
ЦIуххав пинжандалухь, мурччайн гъан хьусса:
«На вай хьхьу-кьинирдал чун увцун найссар?»
Махъунмай къавхьуну, ганил увкуна:
«ХIачIи! Шия лавгма зана къашайссар».

***
Агь, цимил-цикссаксса, кIюрххил ивзукун,
Хъа бувссар къахIачIан, хIанттил бувцIукун.
ХIакьину, я Аллагь, махъ къабулунна:

Шайссарив къахIачIан, инттайдирхьукун.

***
Чахир къахIаранссар, кIулну бухьурчан
Щил, ци чIумал, щищал ва циксса хIачIан.

Вай шартIру цинярда дурурччуну махъ,
ХIан хIачIан бучIиссар аькьлулий унан.

***
Зунттугу къавтIунссар, хIанттил ххув кусса,
ХIанттий аьйрду дайма акъар дюълилсса.
Ина жухь хIанттия арх букки учав?
КъатIайлар! Му дур рухI, жува сагъ байсса.

***
Бити оьрму ххуйну гьан бан – яла цир?
Бити чIа ку мурад булун – яла цир?
Дитанну оьрмулул вин ттуршра шин хьун,
Микку, дус, хьунссарив бусан – яла цир?

***
Лагаву, бучIаву дур кIу-къакIулсса,
Аькьилтуран мунил аьш къадурчIайсса,
Дазу-зума чуври ми кюрщантирттал,
Жува чару бувксса, чунну нанисса?

***
Ттуршра шин хьурчангу, оьрму лаглай бур,
Кьариртун дунъялгу, гьан багьан най бур.
ПаччахI ухьурчагу, саил унугу,
БивкIулул ххуллурдай вил багьа ца бур.

***
Ттул канин гьарацIи бугьан ччан бикIай,
Караматрал чIапIайн щун аьркин къашай.
ХIанттил атил хьусса ттуннияр, динчий,
Кьавкьсса вин дуржагьрал цIу дур нигь рутлай.

***
Жуй аьйрду мадара, бурча тIий хIачIлай,
Кьисмат къаданссия му, Заннан къаччай.
Пахру мабулларда, къахIачIара тIий,
Дус, вил давурттугу дурча ттун чIалай.

***
Хъа буллай къахIачIан лухIитIутIул хIан,
Мадара пашманшив бухкIуллийх духхан.
Булбуллу аьтIий бур, хъятIий дур тIутIив,
БучIирив вай ссятру нудрурдай гьан дан?

***
Пайдасса зат бакъар аькьлу дунъяллий,
Бахттилун ххирари яла ахIмакьми.
Жущалагу кьадар нахIу бан ласи
Аькьлу оьлуккин бай щинал гьарацIи.

***
АхIмакьнащал излай, баявур шайссар,
Хайямлул увкумур мабару инкар:
Аькьилнал буллусса загьру кьамул ба,
АхIмакьнал буллусса дарув хIачIаяр.

***
Дунъяллул ссигъри ва оьрмулул кьюлтIмур, —
Ми вин кIул бан ччай бур. Цир миннул баймур?
Хьхьу-кьинирду ина кайпрай гьан дува,
Вихь къацIувххуну ми, дайни, дурну дур.

***
Кьадарданул жула аьш лиххан данссар,
Ажалгу жуява арх бакъахьунссар.
Анаварну ласи, сакьий, хьюмушив,
Гьунттий миннуй жула лах атил банссар.

***
Эшкьилул цIарал дакI къаччучлайссаксса,-
Му хьул бакъа оьрмур, оьнма нанисса.
Ччаврил ххаришиврий къалавгсса гьантри –
Бизарсса гьивури, аьркин дакъасса.

***
Гьар кьини бухьурча ччатIул касакгу,
Ялувсса магъигу, къатлул мурцIугу,
ЩилчIав я заллуну, я лагъну акъа,
Му чIумал бучIири Заннайн бан щукру.

***
Оьрму кIулну бутан чансса зат къагьар,
Цалсса кIива кьяйда кIулхьурча гьассар:
Дирирмур дукаяр ккашилну хъинссар,
Иривнащалнияр цувалу хъинссар.

***
Вай гьанагьи чIуннал рахIму къабувай,
Царагу вай къурхъру ттирихIин къашай.
Щил-дунугу къюкIлий щаву ххал хьурча,
Ца цIусса цамургу хIадурну дикIай.

***
Ва ссавнил лув оьрму бур кIусса аьзав,
Жуйва ванил язугъ банавав тачIав?
Ниттил къабувминнан му хавар хьурча,
Шиккун къаукканссар минная цучIав.

***
Жува марцIну бувкIун – ттангъращал гьару,
ДакI тIиртIуну бувкIун – макь рутIлай гьару.
Мукьайгу, оьттуйгу шювшусса оьрму,
Мурчахьхьун буллуну, кIилчин лах шару.

***
Ихтияр диркIния, ттунма ччимур бан,
Оьсса кьадарданул канища уккан.
Къауккавияв на ва дунияллийн,
Чансса хIаллава гьан аьркин къахъанан.

***
КIюрххицIун ажарттул бивзун, вин кIуллив,
Та цила лиххяву, циван чайссарив?
Чани хъячавривун, ккаккан буллайссар,
Ца хьхьу кьюлтIну ттигу жуяра ларгшив.

***
ХIан дакъасса кьини дур аьзаврайсса,
Гужрай бачай оьрму, кайп къабуллайсса.
Гъанну дур кьини ттун, кьуру бувцIукун,
Га гьаз бансса хIал ттул чурххай бакъасса.

***
Бувккун къуртал хьунни жуж жагьилшиврул!
Абадлий ларгунни ссятру шадшиврул!
Лелуххи-жагьилшив лерххун ларгунни,
Лякъин цайми арду цIу-щюллишиврул.

***
ХъункIултIутIул оьрму кутIасса бикIай,
Мурчал ца хIахIлищал кIул шайхту кьакьай.
Ца нюжмар къархьуну дунъяллийн дурккун,
Къумасса цIаннава дуккайхту – кьакьай.

***
Ттун кIулши хьуния шиннай дархIуссар
Ина вай ттул кару, лавмартсса кьадар:
Ххуй душнил яруннал, къюмайлул щинал
ЦIай къаку гьантрахгу хIакь тIалав бувссар.
Таржума бувссар Дигьи Дигьиевлул