Ччяни жуйнма жува бучIансса маслихIатру

Лахъину ЦIусса шин хьунадакьлай жува вардишсса кьинилул, дукралул, багьу-бизулул низам зия шай. Цаппара кьинирдал дянив иммунитет лагь шай, буч шару, лякьа лияй ва м.ц. Байрандалул ссупралий дакъасса къадикIай, ччарча цIил дурсса, ччарча нацIусса, ччарча аьгъусса, мунияту лякьа къарургьуну канай бивкIминнал, гьай-гьай, лякьлул, ххюттукалул, ттиликIрал цIуцIавуртту ялун личлан дикIай. ХIалли-хIаллих тIий зулла нирхиравун багьияра, аьгъу дакъасса дукра дуллай, ахънилсри канай. Гьарза дан аьркинссар хIачIия, миннул обмен веществ цила нирхиравун дуцайсса дур.

— Гьанттайнсса ччянира дукияра, так диета мадугьару, инсаннал организм цIунилгу вардиш хьун аьркинссар хьхьичIрасса дукралийн. Спирт хIаласса хIачIиялул инсаннал чурх щинацIа байссар, муниятур кIюрххил хъинну щин хIачIан ччисса. ХIачIияра щюлли чяй, тартнакI, марцIсса щин, сок, рассол.
— Нюжмардий хъинну сукку тIутIияра, бахьтта заназияра марцIсса гьавалийх, яла хIалли-хIаллих тIий зарядкалийн, тренировкардайн бучIанссару.
— ЧIалну уттубихьлай, махъ шания бизлай аьдат хьуну, утти цIунилгу хьхьичIвасса тагьаруннийн учIан захIмат хъанантIиссар. Даврийн буккан ца-кIива гьантлул хьхьичI ччяни утту бихьлахьияра, зунма шанан къаччарчангу.
— Даврийн лавгсса цалчинсса гьантрайгу най буна гуж мабутару, цанчирча инсаннал организм ттигу хIадурну дакъассар хьхьичIарасса кьаралданий зун.
Утти чичинну ЦIусса шинал байрандалий жулла ялув дирхьусса килограммру чан дансса кьяйдардая.
— Аьркинссар чIявуну сукку-кьютIу тIун. Инсан шанашинийгума калорияртту чан шайсса (ччуччайсса) бур. Амма инсан ххуйну илтIа хьуншиврул чара бакъа физические упражненияртту буллан аьркинну бур.
Элмулул тасттикь буллай бур гьарца бючIунбишилул гьантлун 6 калорий ччуччайшиву, мунияту байбишияра кIюрххил лечлай, чурххайнгу хIал бучIантIиссар, настроениягу гьаз хьунтIиссар.
— Дукра тIайлану канакияра, цукунчIав диета мадугьари. Агарда зун ххира хьурча кофе, гьантлун 2 чашка кофелул зун гьассар (кофелул 2 чашкалул 50 калорий ччуччайсса бур), так кофе дикIан аьркинссар нацIу къадурсса ва накI къадуртIусса. Кофе чIяру мадару, ми къюкIлин заралссар.
Щюлли чяйлулгу калорияртту ххуйну ччуччайсса бур (50 калорий).
Канакияра чан-чанну, ччя-ччяни шанна ссятрай цал, хъиннура за дукан ччисса чIумал дукияра ахъулсса. Чан-чанну зула дукралувух хIала дувара кьурчIисса ятIул перец ва щюлли перец. ЧIяру дан бучIиссар белок бусса дукра, гай ччяни лялияйссар. Аьгъусса, дагъ дурсса дукранияр ссихIирай дурми хъинссар.
— ЧIярусса щин, хIачIия хIачIлан аьркинссар.
ИлтIа хьуншиврул чIярусса щин хIачIлан аьркинссар, гьантлун 2 литIра хIисаврай. Дукра дукан хьхьичI ца стакан дюхлулсса щинал хIачIларча хъинссар.
— Аьгъушиву чан дувара. Гьантлун 25 гр. аьгъушиврул гьассар. Хъамадитияра иникьаллул дукра, дикIул дукра, ккурккимай, маргарин, гьивхь ва м.ц. аьгъушиву хIалами дукия.
— Махъаллил шияра нацIушиврия, кканппитIирттая, тортирдая, ницIая ва цамур нацIу-кьацIулия. Мукунма чан бувара макаронну, чипсы, кока-кола, сокру.
— Чан дувара цIил дурми продукты, нисварти, селедка, майонез, кетчуп, горчица. Дукралийн бичлачисса цIу чан бара, цIийлли организмалува щин дуккан къадитайсса.
— ИлтIа хьунсса мурад, кьаст лархIуну икIан аьркинссар цува заллу. Зуй илтIа хьунсса бурж я ласнаща ягу даврил уртакьтураща бишин къашайссар. Мунияту, щихчIав вичIи къадирхьуну, зунма ччимур бувара.
— Агарда зулва чурххай зулму бувну зу илтIа хьурча, ми ккилорду зучIан чара бакъа зана дикIантIиссар. Мунияту илтIа хъанахъияра хIалли-хIаллих, чан-чанну, гай экьи дирчусса ккилорду кIура къадаенсса куццуй. Зун ва захIматсса давриву хIарачатгу, ссавургу. ТIайлабацIу баннав.

                                                  Зун мудан маслихIат бан хIадурсса Тамара ХIажиева