Аьрасатнал Федерациялул Президентнал пресс-конференциялий

Декабрьданул 20-нний Москавлив Дунияллул машлул центрдануву хьунни Аьрасатнал Президентнал пресс-конференция. Пресс-конференциялийн ккаккан бувну бия 1000-яр ххишаласса Аьрасатнал ва сайки 200 чил билаятирттал журналистътал.
Журналистътурахь аьла-ссалам бувну махъ, В. Путиннул бувсунни цаппара экономикалул ккаккиярттан хасъсса цифрардая. Вай цифрарду бур гьашину январьдания октябрьданийннинсса. Аьрасатнал Президентнал бувсмунийн бувну, ВВП (валовый внутренний доход) гьарза хьуну дур 3,7 процентрал. Ва дукIуминнуяр чанссар, дукIу 4,3 процентрал ххи хьуну диркIссар. Амма еврозоналий хьусса рецессиялул ишругу, США-нал экономика хьхьичIуннай шаврил бущи хIурхIа лагавугу хIисавравун ласурча, ттул пикрилий, ва жулламур ххуйсса ккаккия хъанахъиссар. 

«ВВП ххишаврил бущи хIурхIа лагаврил цалчинмур савав – дунияллул экономика хьхьичIуннай хъанахъаврил бущи хIурхIа лагавур, еврозоналул экономика махъун дагьавур. КIилчинмур савав – му жулва билаятрал виваллил проблемар. Му бавхIуну бур жучIара бакIлахъия ххуйсса къашаврицIун. ДукIу жучIара къалмул бакIлахъия хьуна 90 миллион тонна, гьашину тIурча – 74-яр чансса ххишаласса. Мунийну инфляциягу хьунни, гьай-гьай, 3-мур ва 4-мур кварталлай экономикалул бущигу хIурхIа лавгунни. Амма, аьмну лавсун, ттул пикрилий, хIасил къаоьккисса хьуссар.
Инфляциялул хIакъираву тIурча, зунгу кIулсса куццуй, дукIумур шиналсса махъсса 20 шинал лажиндарай дия яла чанмур. Му ххуйсса ишри, цанчирча тамансса хIаллай жува буссияв инфляциялущал талай, га чан дансса кьасттирай. ХIасил хьунни. Гьашину (декабрьданий) га чан-кьансса лахъ хьунни – 6,3 процентрал, амма ляличIисса дахханашиву къархьуссар.
ДукIумур шинал промышленностьраву хьхьичIуннайшиву хьуна 4,7 процентрал, гьашину – 2,7 процентрал, яни иширайну сайки кIилий чанну. Гьай-гьай, мунил жува ххари къабувру. МуницIунма дакI тирх учин дансса ишгу бур: хъунмур капиталданувунсса инвестициярду чан хьуну дакъар, хIатта чансса ххигума хьуну дур. ДукIу диркIссар 8,3 процент, гьашину – 8,4 процент. Обработкалул предприятиярттай промышленностьрал ккаккияртту ххи хьуну дур 4,4 процентрал.
Утти социал масъаларттал хIакъираву. Дянивну лавсъсса харж 2011 шинал 23,369 къуруш, гьашину ноябрьданий тIурча – 27,607 къуруш. ДукIу харжру 2,8 процентрал ххи хьуну бивкIхьурча, гьашину ххи хьуну бур 8,8 процентрал. Му ххуйсса ккаккияр.
Давудакъашиврул даража дукIу жучIава бивкIссар 6,6 процентрал, гьашину ноябрьданий тIурча 5,3 – 5,4 процентрал. Мугу ххуйсса ккаккияр, дунияллий яла хьхьичIунсса экономикартту дусса билаятирттал ххуйми ккаккиярттавасса ца хъанахъиссар.
Агьалинал арцу доходру дукIу ххи хьуссия 0,8 процентрал, гьашину – 4 процентрал. Му бавхIуну бур аьралуннал, МВД-лул зузалтрал хажру ххи баврицIун, пенсионертурал пенсияртту 1,6-ла ххи баврицIун. Социал бутIувугу ххи хьунни харжру, ми бур школардал учительтал, вузирдал преподавательтал. Харжру ххи хьуссар цIуллушиву дуруччаврил бутIувугу. Миннуйну харжру 4% ххи хьуссар.
ЗахIматрал пенсия жучIава бивкIссар 8 876 къуруш, гьашину октябрьданий хьуссар 9 810 къуруш. Социал пенсиярттугу ххи хьуссар, амма цуксса хIайпнугу ми уттигу чансса бур: буссия 5.200, хьуссар 5.942 къуруш – амма му бур социал пенсия.
Жува ххи дуллай буссару кулпатрансса арцу (материнский капитал). Ми уттигу ххи дулланну. Агарда дукIу кулпатирттансса арцу диркIхьурча 365.698 къуруш, гьашину ми хьуну дур 387.640 къуруш, 2013 шинал январьданул 1-нния махъ ми хьунтIиссар 408.961 къуруш», — увкунни Аьрасатнал Президентнал.
[youtube]xPabzCjWM6Q[/youtube]
Владимир Путиннул бувсунни мукунма жулва билаят ВТО-равун буххавриву хьусса ва хьунтIисса дахханашивурттая, банкирдал системалувусса иширттая, демографиялул иширттая. Яла жавабру дуллунни журналистътурал суаллахьхьун.

[gview file=»http://ilchi.beget.tech/wp-content/uploads/2012/12/foto/50/ilchi50.pdf» save=»1″]